Θάνος Παπαδόπουλος

Η Ευρώπη ξεπέρασε τον κίνδυνο της ύφεσης και της κρίσης χρέους. Το 2016 η μεγέθυνση του ΑΕΠ ήταν της τάξης του 1,8% και το ίδιο ποσοστό προβλέπεται τόσο για φέτος όσο και για του χρόνου. Η Fitch επισημαίνει ότι για 8 συνεχή τρίμηνα η ανάπτυξη ήταν σταθερή μεταξύ 1,5-2% του ΑΕΠ. Μάλιστα η Ευρώπη εμφανίζεται, μαζί με την Κίνα, ως οι ατμομηχανές της παγκόσμιας ανάπτυξης, που κινδυνεύει πια μόνο από τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Mark Gilbert του Bloomberg μάλιστα τονίζει ότι η πολιτική αβεβαιότητα φεύγει από την Ευρώπη και μεταφέρεται στις ΗΠΑ. Γι αυτό τα χρηματιστήρια της Ευρώπης γνωρίζουν νέα άνοδο.

Η αλήθεια είναι ότι οι εχθροί της Ευρώπης, η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, ο Γκ. Βίλντερς στην Ολλανδία, ο Ν. Χόφερ στην Αυστρία ηττήθηκαν στις πρόσφατες εκλογές. Αλήθεια είναι επίσης ότι παραμένουν επικίνδυνοι χάρη στα ποσοστά που σημείωσαν και αυτά που διεκδικούν στις βουλευτικές εκλογές της Γαλλίας, της Αυστρίας και της Γερμανίας. Ανοιχτό παραμένει μόνο το μέτωπο της Ιταλίας, όπου η αναταραχή στο Δημοκρατικό Κόμμα και την Αριστερά ευνοεί τον ασουλούπωτο Πέπε Γκρίλο, αν και οι πρόωρες εκλογές απομακρύνονται από τον ιταλικό ορίζοντα. 

Στην ανάπτυξη της Ευρώπης πρωταγωνιστής φαίνεται ότι είναι ο σούπερ Μάριο. Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι με τη μείωση των επιτοκίων και το πρόγραμμα χαλάρωσης (QE) έδωσε χρήμα και οξυγόνο στις ευρωπαϊκές οικονομίες για να φύγουν από την ύφεση και τη στασιμότητα προς την ανάπτυξη. Επέτυχε μάλιστα την ανάπτυξη παρά τις αντιρρήσεις του Γιενς Βάϊντμαν της Bundesbank και του Β. Σόιμπλε που φοβούνται τον πληθωρισμό ακόμη και σε συνθήκες… αποπληθωρισμού! Είναι το σύνδρομο των Γερμανών από τον πληθωρισμό του Μεσοπολέμου που ανέβασε στην εξουσία τον Χίτλερ. 

Όταν κλείσει ο εκλογικός κύκλος στην Ευρώπη θα μείνει ανοιχτό μόνο το μέτωπο της διαπραγμάτευσης για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαπραγμάτευση θα είναι πολύ σκληρή και η Βρετανία θα φύγει με σοβαρές πληγές στην οικονομία της αλλά και στη διεθνή της θέση. Τα τραύματα αυτά θα κακοφορμίζουν για πολύ καιρό και δεν αποκλείεται να της προκαλέσουν και ακρωτηριασμό με την απόσχιση της Σκωτίας κι ενδεχομένως και της Β. Ιρλανδίας. 

Στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης του Brexit η Ευρώπη θα ετοιμάζεται (ετοιμάζεται από τώρα) για γενναία βήματα προς τα εμπρός. Ένα θέμα που εκκρεμεί και τίθεται από πολλές πλευρές είναι ο θεσμός του ευρωπαϊκού στρατού και της ευρωπαϊκής άμυνας, που ματαίωσαν δύο φορές τη συζήτησή του οι Βρετανοί . 

Η αναταραχή στη Μέση Ανατολή, ο αναθεωρητισμός της Τουρκίας και η πίεση της Ρωσίας κάνουν αναγκαίο τον ευρωπαϊκό στρατό, για να έχει η Ευρώπη μια ενιαία και ισότιμη εκπροσώπηση και θέση στο ΝΑΤΟ. Το θέμα έχει ανοίξει ο πρόεδρος Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, το αποδέχονται όλες οι χώρες σχεδόν και κυρίως οι ανατολικές, αλλά τη συζήτηση τη ματαίωσαν για δεύτερη φορά οι Βρετανοί… Ωστόσο, ο ευρωπαϊκός στρατός θα ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας των Ευρωπαίων και θα κάνει πιο σταθερά τα σύνορα της Ευρώπης. 

Μια ακόμη πιο σοβαρή πρωτοβουλία αναζητείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση: ο σχεδιασμός μιας ανάπτυξης που θα ωφελήσει όλους τους λαούς της Ευρώπης. Μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν παρθεί: τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το πακέτο Γιούνκερ (315 δισ. Ευρώ), τα μέτρα των επενδυτικών τραπεζών κλπ. 

Όμως εκκρεμεί ένα συνολικό μεγάλο σχέδιο σαν κι αυτό που προτείνει για την ανάπτυξη της Ασίας και τη σύνδεσή της με την Αφρική και την Ευρώπη η Κίνα με τους δρόμους του Μεταξιού (OBOR). 

Ο Κόσμος αλλάζει. Οι ΗΠΑ χάνουν λίγο-λίγο την ηγεμονία του πλανήτη και η κυβέρνηση του Ντ. Τραμπ επιταχύνει αυτή τη διαδικασία με την πολιτική του. Η άνοδος της Κίνας, της Ινδίας, της Ινδοκίνας που έρχεται να προστεθεί στην ανάπτυξη της Ιαπωνίας και της Ν. Κορέας μεταθέτει αργά αλλά σταθερά το κέντρο της ανάπτυξης από τον Ατλανιτκό (Β. Αμερική και Ευρώπη) στην Ασία. ΄Η τουλάχιστον μετατρέπει τον κόσμο του ενός πόλου σε πολυκεντρικό και πολυπολικό. Η Κίνα συμμετέχει ήδη στις παγκόσμιες υποθέσεις με σοβαρότητα, προωθώντας σχέδια για επενδύσεις, εμπόριο, εξοπλισμούς, εξαγορές και επιρροή με υποδειγματική υπομονή και επιμονή. 

Η Κίνα, απαντώντας στην πρόκληση και στις απειλές του Τραμπ κινήθηκε για συνεργασία με την Ευρώπη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), αλλά και προς τις χώρες της Συμφωνίας του Ειρηνικού, δηλώνοντας έτσι ότι είναι έτοιμη να πάρει τη θέση των ΗΠΑ που αποχώρησαν από τις συζητήσεις. Η συνεργασία της μάλιστα με τη Ρωσία κάνει ακόμη πιο εύκολη την ευρασιατική της πολιτική. 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πρώτη ένωση κρατών που έγινε ειρηνικά και με συμφωνίες, χωρίς πολέμους κι αιματοχυσίες, όπως αυτές των δύο παγκοσμίων πολέμων. Έτσι μπόρεσε να διευκολύνει το 1989-1990 την απελευθέρωση των χωρών της ανατολικής Ευρώπης από τη Σοβιετική Ενωση και το Σύμφωνο Βαρσοβίας, ειρηνικά. Αυτές οι ειρηνικές εμπειρίες στην αλλαγή του χάρτη της Ευρώπης την κάνουν ικανή να εγγυηθεί και την ειρηνική μετάβαση στον Κόσμο που αλλάζει. 

Η μετάβαση στο νέο Κόσμο με τα 4 ή 5  κέντρα μεγάλης ισχύος (ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Ευρώπη) κάνει απαραίτητη την ενότητα και τη διαμεσολάβηση της Ευρώπης. Είναι η μόνη ήπειρος που μπορεί να διασφαλίσει ότι η μετάβαση θα γίνει όσο γίνεται πιο ομαλά, χωρίς υπερβολικές εντάσεις, πραξικοπήματα, εμφύλιους ή εθνικούς και ηπειρωτικούς πολέμους. Επειδή στη μεταβατική περίοδο θα ενοποιεί τον χώρο της Ευρασίας με τις ηπείρους της Αμερικής και της Αφρικής, απλώνοντας την ανάπτυξη και την ευημερία σε όλους τους λαούς του πλανήτη. Την ενιαία Ευρώπη δεν τη χρειάζονται μόνον οι Ευρωπαίοι, αλλά κι ολόκληρος ο κόσμος.

Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας