Θανάσης Μαυρίδης

Τι είδους τράπεζες είναι εκείνες που δεν έχουν καταθέσεις και έχουν ήδη χάσει τα μισά χρήματα που δάνεισαν στο παρελθόν; Μην ψάχνετε για μαγικές λύσεις. Οι ζημίες δεν σβήνονται διά μαγείας. Εμείς θα τις πληρώσουμε. Είτε με κούρεμα είτε με νέα επιβάρυνση στο χρέος. Το οποίο χρέος μπορούν να το ελαφρύνουν, για να το αυξήσουν και πάλι στη συνέχεια…

Τα κόκκινα δάνεια είναι μια πραγματική ωρολογιακή βόμβα. Δεν υπάρχει ούτε μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να μειωθούν από μόνα τους, με δεδομένη την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν υπάρχουν λύσεις!

Τα δάνεια χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, στα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά. Και ο τρόπος αντιμετώπισής τους είναι τελείως διαφορετικός!

Τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιμήκυνση, ακόμη και αν είναι ορατό το ενδεχόμενο να περάσει το ακίνητο στους κληρονόμους του δανειολήπτη. Η τράπεζα δεν έχει τον παραμικρό λόγο να γεμίσει το χαρτοφυλάκιό της με χιλιάδες νέα ακίνητα που θα σαπίσουν στην αχρηστία και οι δανειολήπτες να αρνηθούν ένα πραγματικά καλό νέο deal. Το μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται στα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια! Και αυτό διότι το ξεκαθάρισμά τους απαιτεί γενναίες αποφάσεις από τις τράπεζες και το πολιτικό σύστημα. Δηλαδή να κοπεί ο ομφάλιος λώρος της διαπλοκής. Διότι σήμερα παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο να χρηματοδοτούνται με τα λιγοστά διαθέσιμα κεφάλαια των τραπεζών χρεοκοπημένες επιχειρήσεις που διαθέτουν, όμως, πλούσιους ιδιοκτήτες! Το ξεκαθάρισμα των επιχειρηματικών δανείων είναι το ένα θέμα. Η αναζήτηση στις τράπεζες του εξωτερικού των θαλασσοδανείων του παρελθόντος είναι το αμέσως επόμενο δύσκολο βήμα. Αλλά και πάλι δεν θα έχουμε αποτέλεσμα αν δεν βρεθεί τρόπος να χρηματοδοτηθούν οι υγιείς επιχειρήσεις που θα έχουν μείνει στο μεταξύ στο παιχνίδι. Με άλλα λόγια, αν δεν βρεθεί τρόπος να επιστρέψουν από το εξωτερικό οι καταθέσεις που φυγαδεύτηκαν υπό τον φόβο του κουρέματος, κάτι το οποίο μοιάζει σήμερα με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Και η ανακεφαλαιοποίηση; Αν η κυβέρνηση συνεργαστεί με τους θεσμούς, θα έχουμε χαμηλό νούμερο. Αν δεν συνεργαστεί, θα έχουμε υψηλότερο νούμερο. Η πραγματικότητα, πάντως, είναι ότι το πρόβλημα των τραπεζών πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αν δεν φτάσουν τα χρήματα σε αυτή, θα υπάρξει και μία ακόμη…

Οι παράμετροι στο ζήτημα είναι πολλές: να αντιμετωπιστούν τα στεγαστικά δάνεια, να ξεκαθαρίσουν τα επιχειρηματικά, να επιστρέψουν οι καταθέσεις για να μπορούν οι τράπεζες να δώσουν νέα δάνεια, να είναι ουσιαστική η ανακεφαλαιοποίηση. Σαν πολλά «να» δεν είναι τα ζητούμενα; Δύσκολη η εξίσωση…

Στην πραγματικότητα η αντιμετώπιση της σημερινής δυσχερούς κατάστασης απαιτεί καινοτόμες ιδέες. Εκείνοι που ξεχώρισαν στο παρελθόν ξεχώρισαν επειδή βρήκαν λύσεις εκεί που οι άλλοι έβρισκαν αδιέξοδα. Εχουμε να κάνουμε με ανώμαλες καταστάσεις που δεν μπορούν να λυθούν με τους συνηθισμένους τρόπους. Το κούρεμα των καταθέσεων δεν είναι λύση. Οι καταθέτες είναι πελάτες. Είναι σαν να χρεοκοπεί ένα σούπερ μάρκετ και οι προμηθευτές να κάνουν ντου στο κατάστημα και να αδειάζουν τα πορτοφόλια των καταναλωτών!

Η διαφάνεια και οι κανόνες στο παιχνίδι είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για ό,τι συζητάμε. Χωρίς διαφάνεια και κανόνες δεν μπορούμε να μιλάμε για αποτελεσματικό ξεκαθάρισμα στα επιχειρηματικά δάνεια. Επίσης, η επιμήκυνση στα στεγαστικά είναι θέμα απλής λογικής. Κάθε άλλη λύση δεν είναι λύση. Το κλειδί στις εξελίξεις είναι η επιστροφή των καταθέσεων. Είναι κάτι που μπορεί να προσφέρει λύσεις. Το ερώτημα είναι πώς. Σίγουρα όχι με απειλές. Χρειάζονται εγγυήσεις και κίνητρα.

Το πιο πιθανό σενάριο, πάντως, είναι να σερνόμαστε για πολύ καιρό. Επειδή όλα αυτά που ήδη περιγράψαμε δεν έχουν μεγάλες πιθανότητες να συμβούν. Και επειδή μία οικονομία χωρίς τράπεζες μοιάζει με αυτοκίνητο χωρίς μηχανή.