Παν. Μπουσμπουρέλης

Ό,τι και να λέμε, ευρωομόλογο προς το παρόν δεν υπάρχει και μάλιστα φαίνεται ότι οι Γερμανοί για να δώσουν το ΟΚ θα πρέπει να λάβουν πειστήρια που συνεπάγονται θαύματα για να επιτύχει τουλάχιστον η Ελλάδα ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.

Ωστόσο το όλο σκηνικό της Ενωμένης Ευρώπης παραπέμπει στη δοκιμασία της λογικής της σοσιαλδημοκρατίας που έχει κυριαρχήσει. Είναι σε θέση οι λαοί της περιφερειακής ευρωζώνης να ακολουθήσουν ένα μοντέλο συνεχών περικοπών που, όσον αφορά στην ελληνική πλευρά τουλάχιστον, αποδεικνύεται επισφαλές από πλευράς στοχευμένων αποτελεσμάτων;

Είναι οι συνταγές αυτές ξεπερασμένες και πλησιάζει η ώρα των ανατροπών και, αν ναι, τι κόστος θα έχει αυτό; Την ίδια ώρα στις ΗΠΑ η σύγκρουση μεταξύ των αγορών και Ομπάμα καλά κρατεί. Νέο στοιχείο ο «γεροξεκούτης» Γουόρεν Μπάφετ, που πέρα από αισιόδοξος για τις αγορές, ζητά να φορολογηθεί και λέει ότι το έλλειμμα επιδρά αναπτυξιακά στην οικονομία.

Φαίνεται καθαρά ότι τα προβλήματα που έσκασαν το 2008 έχουν ουρά που δεν τελειώνει. Στην κατεύθυνση αυτή εκδόσεις όπως αυτές της Ναόμι Κλάιν, με κριτική στη φιλελεύθερη αμερικανική σχολή της αγοράς και τις πρακτικές της, έχουν γίνει best seller ανά την υφήλιο. Είναι η άποψη που στοχοποιεί τη φιλελεύθερη σχολή του Σικάγο και την απελευθέρωση του συνόλου των αγορών, η οποία παραπέμπει τελικά στις διαρθρωτικές αλλαγές που επί χρόνια αρνούνται να κάνουν οι ελληνικές κυβερνήσεις εξαιτίας του περίφημου κοινωνικού κόστους.

Που έχει δίκιο αυτή η άποψη; Στο ότι η σημερινή κρίση χρέους έχει να κάνει με την έλλειψη εποπτείας και την κατάχρηση του leverage, που δεν εποπτεύθηκε όπως έπρεπε και οδήγησε στα «σκασίματα» της Bear Stearns αρχικά και στη συνέχεια της Lehman και όλου του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος. Για να αντιμετωπιστεί τότε η επερχόμενη μεγάλη ύφεση, οι μεγάλες οικονομίες αποφάσισαν να βάλουν κι άλλα λεφτά για να υποστηρίξουν την επιστροφή στην ανάπτυξη, με αποτέλεσμα ελλείμματα και χρέη να αρχίσουν να διογκώνονται εκ νέου.

Δύο χρόνια αργότερα οι αγορές άλλαζαν προσωπείο και με αφετηρία το ελληνικό πρόβλημα ξεκινούσαν το παιχνίδι της κρίσης χρέους, που μαθηματικά έχει πολλά τεκμήρια και στο βάθος στοχεύει στην αναδιάρθρωση του ευρώ. Εκτός από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία, έχει άραγε ευθύνες και η σημερινή που δεν αντέδρασε άμεσα και παρέδωσε τη χώρα στο ΔΝΤ; Αυτό θα το κρίνει η Ιστορία, όμως τα ρίσκα μιας πορείας εκτός στόχων, που ρίχνουν νερό στον μύλο όσων υποστηρίζουν την αποβολή της χώρας από το ευρώ -όρα Σόρος- είναι υπαρκτά.

Στην ίδια κατεύθυνση και η πορεία εντός του νομίσματος, παρά τα εχέγγυα που εξασφαλίζει, μοιάζει αυτή τη στιγμή δρόμος χωρίς πυξίδα. Με χρεοκοπίες, απολύσεις και κορύφωση της κρίσης στο τραπεζικό σύστημα. Θα αντέξει το πειραματόζωο ή θα αποδειχθεί ότι η χώρα απαιτεί μια unique λύση, όπως την αναφέρουν οι Ευρωπαίοι παράγοντες.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι με τα σημερινά δεδομένα δεν πάμε και πολύ μακριά. Ενα ενδιαφέρον πολιτικό συμπέρασμα που βρίσκεται στο βιβλίο της Κλάιν έχει να κάνει με την αναγνώριση της βαθιάς κόντρας μεταξύ των φιλελεύθερων και των κεϊν-σιανών, που αφήνει την Αριστερά απέξω. Είναι προφανές ότι οι γραμμές είναι τρεις. Και το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο ροκανίζεται δίχως έλεος σε έναν οικονομικό πόλεμο, όπου οι παγκόσμιες δυνάμεις εκτός Ευρώπης διαθέτουν τελείως διαφορετική δομή. Και ας μην ξεχνάμε ότι τα ισπανικά και ιταλικά ομόλογα έχουν προς το παρόν σωθεί με την παρέμβαση της ΕΚΤ. Μπορεί όμως να λειτουργήσει έτσι το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα μακροπρόθεσμα ή θα κάνουν την ΕΚΤ bad bank τελικά; Και μάλιστα σε μια Ευρώπη όπου ο ρυθμός ανάπτυξης μηδενίστηκε.