Νίκος Φελέκης

Ο 60χρονος καθηγητής και πρώην πρύτανης της ΑΣΟΕΕ Κωνσταντίνος Γάτσιος ήταν οργανωμένος, από τη δεκαετία του ’70 στη Νεολαία ΠΑΣΟΚ, ενώ πριν από δύο χρόνια φερόταν ως ο εκλεκτός του Αλέκου Παπαδόπουλου για την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, που είχε εξαγγείλει ότι θα ιδρύσει ο Ηπειρώτης πολιτικός, πριν καταλήξει -και αφού τα έσπασε με τον κ.  Γάτσιο- στη Δημοκρατική Ευθύνη. Πλέον οι υποψήφιοι αρχηγοί είναι δέκα. Και λίγο μετά ακολούθησε ο επικοινωνιολόγος Δημήτρης Τζιώτης,  ο οποίος ήθελε να είναι υποψήφιος και το 2007 κόντρα στον Γιώργο Παπανδρέου, αλλά τελικά η υποψηφιότητά του δεν ευδοκίμησε, ενώ στην συνέχεια έγινε και σύμβουλος του Αλέξη Τσίπρα.

Ουκ ολίγοι, αλλά όχι και πολλοί, καθώς οι υπολογισμοί του παρασκηνίου έλεγαν ότι θα μπορούσαν να είναι ακόμη και 13, εάν στους ήδη υπάρχοντες προσθέσουμε και τους επικεφαλής των σχημάτων που συμμετέχουν στη ΔΗ.ΣΥ., αλλά για διαφορετικούς λόγους ο καθένας δεν είναι υποψήφιοι, ήγουν τους Γιώργο Παπανδρέου (ή κάποιον άλλον από το ΚΙΔΗΣΟ), Θανάση Θεοχαρόπουλο (ΔΗΜ.ΑΡ.) και Γιάννη Τούντα (Κινήσεις Πολιτών). Κάποιοι άλλοι υποστήριζαν ότι οι υποψήφιοι θα μπορούσαν να φτάσουν και τους 16 εάν έθεταν υποψηφιότητα και οι Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Χάρης Θεοχάρης και Αννα Διαμαντοπούλου, τα ονόματα των οποίων είχε γραφτεί ότι θα μπορούσαν να μπουν στο «κόλπο» αναδιοργάνωσης της Κεντροαριστεράς. 


Αναμφίβολα ο πληθωρισμός υποψηφίων δίνει την εντύπωση πασαρέλας, καθώς τουλάχιστον οι έξι από τους δέκα θεωρείται ότι έθεσαν υποψηφιότητα μόνο και μόνο για να απολαύσουν τα οφέλη της επί δίμηνο δωρεάν διαφήμισης του ονόματός τους. Και με στόχο όχι βεβαίως την εκλογή τους στην αρχηγία, αλλά την ισχυροποίηση της υποψηφιότητάς τους για την κατάληψη βουλευτικής έδρας στις επόμενες εκλογές. Εκ παραλλήλου, όμως, οι πολλοί υποψήφιοι, εάν πολιτευτούν με σύνεση και σοβαρότητα, δημιουργούν συνθήκες ανάπτυξης κεντρομόλων τάσεων στον μεσαίο χώρο, καθώς η κινητικότητα που εκδηλώνεται προκαλεί το ενδιαφέρον των πολιτών - και ειδικά των απογοητευμένων από τον ΣΥΡΙΖΑ πρώην ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ.

Πάντως, όπως φαίνεται και από τη δημοσκόπηση της Marc που δημοσιεύει το «ΘΕΜΑ», προσώρας το ενδιαφέρον των πολιτών δεν είναι μεγάλο, καθώς μόνο 4,5% δηλώνει ότι θα πάει σίγουρα να ψηφίσει, ενώ άλλοι τόσοι (5,3%) είναι αυτοί που το σκέφτονται. Οι επιτελείς της ΔΗ.ΣΥ. υποστηρίζουν ότι διαγενομένου του χρόνου και όσο θα πλησιάζουμε προς την 5η Νοεμβρίου, που είναι η πρώτη Κυριακή της ψηφοφορίας, το ενδιαφέρον των κεντροαριστερών πολιτών θα μεγαλώνει και δεν αποκλείουν αυτοί που θα προσέλθουν τελικά στις κάλπες να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τις 150.000.

Τέσσερα προβλήματα

Στο σημείο αυτό να αναφερθούμε σε τέσσερα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί. Πρώτον, στην ηλεκτρονική ψηφοφορία. Γιώργος Καμίνης και Σταύρος Θεοδωράκης τη θέλουν σίγουρα. Και περισσότερο ο δεύτερος, καθώς οι οπαδοί του Ποταμιού δύσκολα θα στηθούν στην ουρά με τους Πασόκους, τους οποίους μέχρι και τώρα θεωρούν εκπροσώπους του παλιού πολιτικού κατεστημένου, το οποίο οι ίδιοι μάχονται να ανατρέψουν. Σχεδόν όλοι υποστηρίζουν ότι καλό είναι να υπάρξει ηλεκτρονική ψηφοφορία, και ειδικότερα στον Απόδημο Ελληνισμό, αρκεί όμως να διασφαλιστεί το αδιάβλητο της διαδικασίας -που είναι δύσκολο, τουλάχιστον για τους χρόνους που έχουν προβλεφθεί οι ψηφοφορίες- ή το κονδύλι που θα χρειαστεί για το σύστημα να μην είναι υπέρογκο και δεν μπορεί να πληρωθεί. Πέρα από τις τεχνικές δυσκολίες ή την πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί επικουρικά η ψηφοφορία από το σπίτι, υπάρχει ένα πολιτικό θέμα που συγκρούεται με τα... κομπιούτερ. Το πρόβλημα της Κεντροαριστεράς είναι οι οπαδοί της να σηκωθούν από τον καναπέ. Να κινητοποιηθούν - κι αυτό να καταγραφεί στις τηλεοπτικές κάμερες. Μεγαλύτερη επιτυχία για τον νέο φορέα θα είναι να δείχνουν οι τηλεοράσεις ουρές ψηφοφόρων έξω από τα εκλογικά τμήματα, όπως έγινε κατά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη ή παλαιότερα με τον Γ. Παπανδρέου, παρά να ψηφίσουν 5.000 ή 10.000 περισσότεροι, ενδεχομένως φίλοι στο Facebook ή ακόλουθοι στο Twitter, καθήμενοι μπροστά στον υπολογιστή τους. Χρειάζεται λαϊκή επικύρωση και όχι να δοθεί η εντύπωση ότι παίζουν ηλεκτρονικό πόκερ. 

Πρόταση για διπλά αρχεία

Η δυναμική είναι στην εικόνα της συμμετοχής, στην προσέλευση στην κάλπη και όχι στην ανωνυμία του καναπέ. Ανωνυμία την οποία κατά έναν περίεργο τρόπο προωθούσε η Επιτροπή Αλιβιζάτου καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε πρόταση να υπάρξουν δύο αρχεία. Ενα επίσημο, των μελών και φίλων, και ένα ανεπίσημο, το οποίο μετά την παρέλευση διμήνου θα διαγραφεί, καθώς σε αυτό θα περιλαμβάνονται όσοι ψηφίσουν ηλεκτρονικά και δεν θέλουν να γίνει γνωστή η ταυτότητά τους. ΠΑΣΟΚ και ΚΙΔΗΣΟ -όπως είναι φυσικό- αντέδρασαν, αφού υπήρχε ο κίνδυνος μέσω των διπλών αρχείων να αλλοιωθεί η ψηφοφορία από τη συμμετοχή και οπαδών άλλων κομμάτων, οι οποίοι θα πριμοδοτούσαν την υποψηφιότητα που κατά τη γνώμη τους είναι πιο εύκολος αντίπαλος για την κυβέρνηση ή την αξιωματική αντιπολίτευση. 


Το δεύτερο πρόβλημα αφορά τον φορέα του οποίου θα εκλέξουν την ηγεσία. Φώφη Γεννηματά, Γιώργος Παπανδρέου και Σταύρος Θεοδωράκης θεωρούν ότι το νέο σχήμα θα πρέπει να είναι πολυκομματικό. Υποστηρίζουν ότι σ’ αυτή τη φάση ένας πολυκομματικός φορέας θα έχει λιγότερα προβλήματα από έναν πολυτασικό, όπου υπάρχουν αντιθέσεις και διαφορές ακόμη και στο εσωτερικό των τάσεων, με αποτέλεσμα η πολυφωνία να ακυρώνει την αποτελεσματικότητα που απαιτείται να υπάρχει σε περιόδους αβεβαιότητας, ως προς τις πολιτικές εξελίξεις, όπως η σημερινή. Επιμέρους πρόβλημα είναι η ονομασία του νέου φορέα. Πρωτίστως, ο Σταύρος Θεοδωράκης, και σε αντίθεση με τους Φ. Γεννηματά - Γ. Παπανδρέου, θεωρεί ότι η εκλογή δεν γίνεται για την ηγεσία της ΔΗ.ΣΥ, αλλά για έναν νέο πολιτικό φορέα του κεντρώου χώρου. Το πρόβλημα για τον Σταύρο είναι ότι την ψηφοφορία προκήρυξε και οργανώνει η ΔΗΣΥ. Η μετεξέλιξή της είναι θέμα που θα αντιμετωπιστεί αργότερα και πιθανότατα σε συνάρτηση με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. 

Εάν χάσει η Φώφη

Το τρίτο πρόβλημα συνδέεται με το ΠΑΣΟΚ και τη Φώφη Γεννηματά. Εάν δεν επικρατήσει, τότε το πιθανότερο είναι να χάσει και την προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Εάν, για παράδειγμα, εκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης, είναι σίγουρο, και φυσικό, ότι θα θελήσει να ηγείται και του ΠΑΣΟΚ, για όσο διάστημα τέλος πάντων αυτό θα συνεχίσει να υφίσταται. Ενδεχομένως η Φώφη σε περίπτωση ήττας της να παραιτηθεί αυτοβούλως και να εμφανιστούν άλλοι μνηστήρες (όχι απαραίτητα αυτοί που θέτουν υποψηφιότητα για τη ΔΗ.ΣΥ. ή όπως αλλιώς θα αποκαλείται ο νέος φορέας) για την ηγεσία του κόμματος που ίδρυσε πριν από 43 χρόνια ο Ανδρέας Παπανδρέου. Οπωσδήποτε θα ζητήσει τη διάλυση των κομμάτων ο Γιώργος Καμίνης, εφόσον βεβαίως εκλεγεί. 

Σε διαφορετική περίπτωση θα έχει εκλεγεί αρχηγός ενός κόμματος που δεν υπάρχει και τις αποφάσεις ουσιαστικά θα τις παίρνουν  άλλοι. Μάλιστα εάν Γεννηματά, Παπανδρέου και Θεοδωράκης του το αρνηθούν, θα είναι μάλλον εύκολο στον δήμαρχο Αθηναίων, έχοντας λάβει το χρίσμα από την κοινωνία, να δημιουργήσει ένα, αλά Μακρόν, καινούριο κόμμα, το οποίο εκτός από τα υψηλότερα ποσοστά που θα συγκεντρώσει -ειδικά εάν προσελκύσει τους «μεσοχωρίτες» που θέλουν να φύγει ο Αλέξης Τσίπρας και να συγκυβερνήσουν με τον Μητσοτάκη- θα οδηγήσει και σε μαρασμό τα υπόλοιπα σχήματα της Κεντροαριστεράς. Πάντως, όπως φαίνεται από τη δημοσκόπηση της Marc για το «ΘΕΜΑ» αλλά και τις εκτιμήσεις των επιτελείων, η Φώφη Γεννηματά προηγείται με σημαντική διαφορά και η περίπτωση να χάσει την εκλογή στον δεύτερο γύρο είναι μικρή. Εκτός κι αν οι εκλέκτορες ξεπεράσουν τις 100.000-120.000, οπότε θα είναι μειωμένη η συμβολή των κομματικών μηχανισμών στη διαμόρφωση του αποτελέσματος. 

Ο δεύτερος γύρος

Εάν πάντως πάει με μικρή διαφορά από τον δεύτερο γύρο στην επαναληπτική εκλογή, η πιθανότητα να χάσει αυξάνεται, καθώς Καμίνης, Θεοδωράκης και Ανδρουλάκης που διεκδικούν (με τη σειρά που αναφέρονται και πιστοποιεί και η Marc) τη δεύτερη θέση μάλλον θα ενώσουν τις δυνάμεις τους «για να πνεύσει», όπως μας λέει σημαντικό εκσυγχρονιστικό στέλεχος του παρελθόντος, «φρέσκος αέρας στην Κεντροαριστερά και να ξεφύγει από το 6%-7% όπου θα είναι μονίμως κολλημένοι με τη Φώφη». Για να κερδίσει η Φώφη στον δεύτερο γύρο θα πρέπει είτε να τη στηρίξει το σύνολο των υπολοίπων (Γάτσιος, Κωνσταντινόπουλος, Μανιάτης, Πόντας, Ραγκούσης, Τζιώτης), οι οποίοι σύμφωνα με τους υπολογισμούς θα συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό κοντά στο 15%-20%, είτε να ταχθεί ανοιχτά υπέρ της ο Γ. Παπανδρέου, οι «τζιχαντιστές» του οποίου ενδεχομένως θα κρίνουν το αποτέλεσμα - εφόσον ψηφίσουν συντεταγμένα και με γραμμή. Γραμμή την οποία δεν θα δώσει το ΚΙΔΗΣΟ στον πρώτο γύρο, αλλά θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι θα πράξει στον δεύτερο. 

Η... μαραθώνια πολιορκία

Και ερχόμαστε τώρα στο τέταρτο πρόβλημα. Σχεδόν όλοι θεωρούν ότι η εκλογή θα γίνει σε δύο γύρους. Ελάχιστοι είναι αυτοί που θεωρούν ότι η Φώφη μπορεί να εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή - και ανάλογα οργανώνονται. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: ο Μαραθώνιος της Αθήνας. Στις 12 Νοεμβρίου, δηλαδή τη δεύτερη Κυριακή της ψηφοφορίας, η Αθήνα θα «πολιορκείται» από περίπου 40.000 αθλητές απ’ όλο τον κόσμο και από διπλάσιους ή και τριπλάσιους θεατές που θα παρακολουθούν την προσπάθειά τους σε όλο το μήκος της κλασικής διαδρομής - από τον Μαραθώνα στο Καλλιμάρμαρο. Αντικειμενικά η προσέλευση των εκλεκτόρων στις κάλπες για την ηγεσία της Κεντροαριστεράς θα είναι εξαιρετικά δύσκολη - και πάντως δεν θα διευκολυνθούν οι μη κομματικά στρατευμένοι ψηφοφόροι. Το πρόβλημα το έθεσε, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Σταύρος στη Φώφη στην Πνύκα, όταν καθόντουσαν δίπλα-δίπλα στην ομιλία του Γάλλου προέδρου. 

Η Φώφη, σε αντίθεση με τον Σταύρο, έλεγε ότι ο μαραθώνιος δεν συνιστά πρόβλημα, με αποτέλεσμα να υπάρξει, αν και σε διακριτικούς τόνους, ένας μικρός τσακωμός των δύο. Υπέρ της αναβολής της ψηφοφορίας τάσσονται, σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες, οι περισσότεροι των υποψηφίων, και αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα η πρώτη ψηφοφορία να γίνει είτε στις 29 Οκτωβρίου, πράγμα δύσκολο αφού είναι την επομένη της εθνικής εορτής, και η δεύτερη στις 5 Νοεμβρίου, είτε στις 19 και 26 Νοεμβρίου αντίστοιχα. Ενδεχομένως, η αναβολή της ψηφοφορίας για τις ημερομηνίες που έχουν ανακοινωθεί να καταστεί αναγκαία αν η τεχνο-οργανωτική προετοιμασία δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως και κατά συνέπεια θα αποφορτιστεί και η ένταση που υπάρχει στο παρασκήνιο, η οποία όσο θα πλησιάζουμε προς τις κάλπες είναι λογικό να αυξάνει. 

Κατά τα λοιπά, ένα από τα μείον της διαδικασίας είναι ότι δεν υπάρχει, πλην της Φώφης, άλλη γυναίκα. Οπως στα μείον καταγράφεται και το γεγονός ότι δεν υπάρχει υποψήφιος από την Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη συμμετοχή στην ψηφοφορία - και ειδικά στη Μακεδονία όπου λόγω εντοπιότητας έχει απήχηση ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος απέχει επιδεικτικά από τη διαδικασία αναδιοργάνωσης του χώρου υποστηρίζοντας ότι τον απασχολούν «σοβαρά πράγματα, όπως είναι οι εθνικές προτεραιότητες και όχι οι εσωκομματικές διεργασίες της ΔΗ.ΣΥ.». Πάντως, κάποιοι αντίπαλοί του υποστηρίζουν ότι «η μη ενασχόληση του Βενιζέλου με τα εσωκομματικά είναι επειδή έχει μειωθεί η επιρροή του στα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αλλά και επειδή διακατέχεται από αμηχανία όσον αφορά το προσωπικό του μέλλον».

Η αλήθεια πάντως είναι ότι και οι δέκα υποψήφιοι δεν προκαλούν ρίγη συγκινήσεως στο κεντροαριστερό πλήθος. Και τούτο επειδή δεν υπάρχουν μεγάλες, και μάλιστα ιδεολογικοπολιτικού χαρακτήρα, διαφορές μεταξύ τους, όπως είχαμε, για παράδειγμα, το 2007 ανάμεσα στον Γ. Παπανδρέου και τον Ευ. Βενιζέλο ή παλιότερα ανάμεσα στον Κώστα Σημίτη και τον Ακη Τσοχατζόπουλο. Μπορεί κάποιοι εκ των υποψηφίων να μην ανήκουν οργανωτικά στο ΠΑΣΟΚ, όμως όλοι τους, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, έχουν ή είχαν σχέση με τη Χαριλάου Τρικούπη. Ακόμη και ο Σταύρος Θεοδωράκης, ως μαθητής ήταν ΠΑΣΟΚ, ενώ και ο Γιώργος Καμίνης απέκτησε πολιτική υπόσταση όταν το 2010 τον επέλεξε ο Γ. Παπανδρέου και εξελέγη με το ΠΑΣΟΚ δήμαρχος Αθηναίων.  

Να σημειώσουμε ότι Φώφη και Σταύρος, επειδή είναι και αρχηγοί κοινοβουλευτικών κομμάτων, ευνοούνται από το γεγονός ότι τον Νοέμβριο θα υπάρχει έντονη κοινοβουλευτική δραστηριότητα τόσο με τη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό όσο και με την τρίτη αξιολόγηση και τα άλλα μέτρα που ενδεχομένως θα χρειαστεί, κατ’ απαίτηση και των δανειστών, να ληφθούν. Αντίθετα, οι υπόλοιποι θα πρέπει να περιοριστούν στις κομματικές διαδικασίες και στις τυχόν ευκαιρίες που θα τους παράσχουν τα ΜΜΕ. Υπέρ της υποψηφιότητας της Φώφης είναι και το γεγονός ότι, εκτός από τον κομματικό μηχανισμό του ΠΑΣΟΚ, στο πλευρό της είναι και η συντριπτική πλειοψηφία της ΔΗ.ΣΥ. Ακόμη και οι περισσότεροι εκ των παπανδρεϊκών αισθάνονται, έστω και συναισθηματικά, πιο κοντά στη Φώφη. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι κάποιοι δεν θα επιλέξουν τον Γ. Καμίνη, αν και είναι αρκετοί αυτοί που δεν συγχωρούν στον δήμαρχο Αθηναίων το γεγονός ότι μέχρι και πριν από λίγο καιρό θεωρούσε «τοξικό» τον Γιώργο. Οπως κάποιοι, λιγότεροι έστω, θα επιλέξουν τον Θεοδωράκη, με τον οποίο,  ειρήσθω εν παρόδω, ο Γιώργος, μετά τη Φώφη, έχει κάνει τις περισσότερες συζητήσεις. Το μειονέκτημα για τον Σταύρο είναι ότι οι περισσότεροι κεντροαριστεροί οπαδοί του έχουν πάρει αποστάσεις από το Ποτάμι και οι εναπομείναντες είναι στην πλειοψηφία τους δεξιόστροφοι. 

Ο Γ. Καμίνης ελπίζει στην ψήφο κάποιων αυτοδιοικητικών παραγόντων και εκτός Αττικής, αν και στον χώρο της Αυτοδιοίκησης η Φώφη Γεννηματά, λόγω και του αειμνήστου πατέρα της, διαθέτει ισχυρά ερείσματα. Πάντως, το βασικό κριτήριο με το οποίο θα επιλέξουν τον εκλεκτό τους οι εκλέκτορες της Κεντροαριστεράς είναι αυτός/ή που κατά τη γνώμη τους μπορεί να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικότερα έναντι του Αλέξη Τσίπρα και του Κυρ. Μητσοτάκη. Προσώρας αυτός, όπως δείχνει και η δημοσκόπηση της Marc για το «ΘΕΜΑ», δεν βρίσκεται μεταξύ των δέκα. Αναζητείται σε άλλο πρόσωπο…