Νίκος Αλιάγας

Βρίσκομαι μέσα στην καρδιά της Μητέρας του Κόσμου, Umm al-dunya,  όπως λένε οι Αραβες. Κυριακή πρωί, λοιπόν, στην πλατεία Ταχρίρ, απ’ όπου ξεκίνησε η επανάσταση, να πίνω τσάι με τους νέους που αμφισβήτησαν και απομάκρυναν από την εξουσία το καθεστώς Μουμπάρακ. «Η επανάστασή μας δεν είχε να κάνει με κόμματα και ιδεολογικά συμφέροντα», λέει ο Μουσταφά και συνεχίζει: «Ηταν ένα συναίσθημα, μια κραυγή που ξεκίνησε από την καρδιά μας». Απέναντί μας στέκεται σαν φάντασμα το καμένο πλέον κυβερνητικό κτίριο που στέγαζε τα στελέχη του καθεστώτος Μουμπάρακ, υπενθυμίζοντάς μας ότι εξέγερση χωρίς βία δεν υπάρχει. «Το θέμα είναι ότι τώρα δεν πρέπει να μας κλέψουν τις επόμενες δημοκρατικές εκλογές οι ίδιοι βαρόνοι που χρηματοδοτούσαν τόσα χρόνια το σύστημα Μουμπάρακ», διευκρινίζει η Ράνα, μια όμορφη κοπέλα χωρίς φερετζέ και ταμπού, πρωταγωνίστρια της επανάστασης και γενιά του Facebook και του wireless. Η πόλη με τα 20 εκατομμύρια κατοίκους βράζει και στον δρόμο σε συνοδεύει διαρκώς μια συναυλία από κορναρίσματα λες και βρίσκεσαι σε έναν αιώνιο γάμο.
«Εμείς παντρευτήκαμε τη φτώχεια μας εδώ και πολλά χρόνια», πετάγεται από δίπλα μας ένας μεσήλικας Αιγύπτιος, με μουστάκι σαν του Ομάρ Σαρίφ, ο οποίος παρακολουθεί τη συζήτηση καπνίζοντας νωχελικά τον ναργιλέ του. «Κι εσείς οι νέοι τελικά τι κάνατε; Μια τρύπα στο νερό, μια και σας χρησιμοποίησαν και τώρα οι ίδιοι θα πάρουν τα σκήπτρα πίσω, ενώ εσείς απλώς ανοίξατε το κουτί με τα βάσανα», τονίζει με το βαρύ του ύφος. «Το κουτί της Πανδώρας θέλετε να πείτε», του λέω, όμως εκείνος αποφεύγει να απαντήσει, μας γυρίζει την πλάτη σαν η συζήτηση αυτή να μην υπήρξε ποτέ, συνεχίζοντας να ρουφάει τον μυρωδικό καπνό του.

«Καλώς ήλθατε στην Αίγυπτο». Εδώ η καλοσύνη βγαίνει συχνά από τους πιο απλούς, τους πιο φτωχούς, από αυτούς που δεν έχουν τίποτα να χάσουν, αλλά και τίποτα να κερδίσουν. Στην Ηλιούπολη του Καΐρου, μια γιαγιά χωρίς δόντια και ηλιοκαμένο πρόσωπο θέλει να με φιλέψει ένα περίεργο πετιμέζι που το περιτριγυρίζουν μύγες και που μοιάζει με γλυκό του κουταλιού. Λίγο αργότερα θα μάθω ότι προτού βραδιάσει η γιαγιούλα θα επιστρέψει σπίτι της με τα πόδια, σε μια παράγκα χτισμένη πάνω σε έναν τάφο όπου ζουν χιλιάδες άλλα άτομα μέσα στο νεκροταφείο. Οδός αναπαύσεως.

Οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που ίδρυσαν το Κάιρο, με το όνομα Βαβυλώνα εν Αιγύπτω. Σταυροδρόμι αντιθέσεων, με μουσουλμάνους, χριστιανούς, Eβραίους, πλούσιους, φτωχούς, τσαλακωμένους, σιδερωμένους. Στο Κάιρο ταξιδεύεις στον χρόνο και στο χάος χωρίς να αισθάνεσαι ξένος.
Γνώριμα μέρη, γνώριμα πρόσωπα, γνώριμα μάτια, όπως εκείνα τα βλέμματα στα πορτρέτα Φαγιούμ που προσωπογράφησαν πριν από χιλιάδες χρόνια συνεχιστές της ύστερης ελληνιστικής παράδοσης. Ηρθα από το Παρίσι στο Κάιρο να συναντήσω τους νέους της επανάστασης με πέντε άλλους Γάλλους συναδέλφους και όταν οι Αιγύπτιοι κατάλαβαν από το όνομά μου πως ήμουν Ελληνας έλαμψε το πρόσωπό τους. Με κοιτούσαν διαφορετικά, μιλούσαν με αγάπη και συμπόνια για την Ελλάδα και την οικονομική κρίση που χτυπάει την κοινωνία της. «Είμαστε δυο αρχαίοι λαοί και δεν θα καταφέρουν ποτέ να μας ισοπεδώσουν», μου ψιθυρίζει μπροστά στις πυραμίδες ένας αρχαιολόγος με ανάκατη κόμη δίχως ορισμό ηλικίας. «Δεν σβήνουν οι πέτρες που σμίλεψαν οι πρόγονοι, δεν γίνονται ερείπια, αντιστέκονται», λέει και συνεχίζει: «Είστε απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εμείς παιδιά των Φαραώ. Κανένας γραβατωμένος κυνικός με χαρτοφύλακα δεν θα μπορέσει ποτέ να το καταλάβει αυτό. Bλέπετε, είναι θέμα γονιδίων»...

Απογειώθηκα από το Κάιρο με ελαφρά καρδιά, ένα περίεργο μίγμα συναισθημάτων από βάλσαμο και μοναξιά ερήμου με τη μορφή του Μεγαλέξανδρου και τις γραφές των Πτολεμαίων στον νου, καθώς και ένα στιχάκι του Αλεξανδρινού Καβάφη που τριγυρίζει ακόμα στο μυαλό μου: «Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλας».