Μπάμπης Κούτρας

Η εφαρμογή του εκλογικού συστήματος της (σχεδόν) απλής αναλογικής από τις μεθεπόμενες εκλογές θα κάνει τη σημερινή Βουλή της «γκαζόζας» να μοιάζει με σχολική εκδρομή!

Είναι κοινή διαπίστωση ότι η ποιότητα του πολιτικού προσωπικού όσο πάει και μειώνεται συνεχώς μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση. Κάθε τετραετία όλο και πιο χαμηλά. Τα κόμματα αδυνατούν να βρουν αξιόλογα στελέχη με γνώση, κύρος και ευθύνη. Και αν βρουν, είναι αμφίβολο αν οι ψηφοφόροι θα το εκτιμήσουν και θα τους τιμήσουν με την ψήφο τους.

Ετσι, λοιπόν, αναγκάζονται να αναζητούν λύσεις στον πάτο του βαρελιού, με κύριο τροφοδότη της Βουλής την τηλεόραση. Τα αποτελέσματα, γνωστά σε όλους: Χαϊκάλης, Βαρουφάκης, Παπαχριστόπουλος, Ζουράρις, Μεγαλοοικονόμου. Βουλευτές διπλής χρήσης για κυβέρνηση και αντιπολίτευση, καταγγελίες για αποστασίες, εκβιασμοί, προδοσίες, εξαγορές, «ρετάλια» και γυρολόγοι της πολιτικής. Σε αυτή την κρίση τρία μικρά κόμματα διαλύθηκαν προτού καν επανακριθούν στις εκλογές και η αίσθηση που έμεινε στην κοινή γνώμη ήταν αυτή της έντονης δυσοσμίας και εν γένει της συναλλαγής. Αν όλα αυτά έγιναν τώρα, σκεφτείτε τι θα γίνει μεθαύριο όταν πολλά θα κρίνονται σε μία ψήφο και όχι σε ένα κόμμα.

Δεκαετίες τώρα το αίτημα της απλής αναλογικής παραμένει ο υπ’ αριθμόν ένα στόχος για όλα τα κόμματα, πέραν εκείνων που διεκδικούν την εξουσία. Πλην ορισμένων εξαιρέσεων, ήταν και παραμένει ένας τρόπος προκειμένου αυτά να φτάσουν στην εξουσία και να βουτήξουν το δάχτυλο στο μέλι. Τα μνημόνια, αν και περιόρισαν τις πολιτικές επιλογές, αφού οι βασικές αποφάσεις ήταν δουλειά των δανειστών, ενθάρρυναν τη δημιουργία μικρών κομμάτων. Κόμματα περιορισμένης διάρκειας όπως έδειξε και το πάθημα του Καμμένου, του Λεβέντη και του Θεοδωράκη. Οι ΑΝ.ΕΛ. γεύτηκαν την εξουσία με τον Τσίπρα, αλλά το τέλος ήταν οδυνηρό.

Οι άλλοι δύο δεν πρόλαβαν να φτάσουν καν σ’ αυτή. Οι ίδιοι όχι, αλλά κάποιοι από τους βουλευτές ναι και ενδεχομένως ενέγραψαν και καλύτερες υποθήκες για το μέλλον. Σε κάθε περίπτωση αυτό που έμεινε ήταν οι σκιές και οι υποψίες για διαφθορά και συναλλαγές κάτω από το τραπέζι και ένα πλήγμα για τη Δημοκρατία.

Αν κρίνουμε από τις δημοσκοπήσεις, σ’ αυτή την πολιτική συγκυρία φαίνεται να ενισχύεται ξανά ο διπολισμός. Από τη μία πλευρά η Νέα Δημοκρατία και από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν να προσεγγίζουν συνολικά το 65%-70% του εκλογικού σώματος και μάλλον οδηγούμαστε σε πεντακομματική Βουλή, χωρίς να αποκλείεται η είσοδος ενός ή ακόμη και δύο κομμάτων. Ο Μητσοτάκης απ’ ό,τι φαίνεται είναι πολύ κοντά στην αυτοδυναμία, το δε εκλογικό σύστημα βοηθάει και θα είναι έκπληξη αν τελικά δεν την κερδίσει.

Τι θα γίνει, όμως, από τις μεθεπόμενες εκλογές; Για να σχηματιστεί κυβέρνηση και να πάρει τη στήριξη των 151 βουλευτών θα χρειαστεί η συνεργασία τουλάχιστον τριών, μπορεί και τεσσάρων κομμάτων. Αν εξαιρέσουμε το ΚΚΕ που αρνείται να μπει σε οποιαδήποτε κυβέρνηση, αλλά και τη Χρυσή Αυγή που δεν τη θέλει κανένας με τίποτα στην κυβέρνηση, είναι εύκολο να καταλάβουμε τι μας περιμένει. Θα οδηγηθούμε σε διασπάσεις και προσωπικές στρατηγικές, κατακερματισμό των κομμάτων όπου ο καθένας θα ονειρεύεται τον εαυτό του «ρυθμιστή» της κατάστασης και θα απαιτεί υπουργεία, θέσεις και προνόμια. Και αν δεν μπορεί να υπάρξει συνεννόηση ανάμεσα στα κόμματα, θα αρχίσουν οι αποχωρήσεις, οι διασπάσεις, οι μεταγραφές μεμονωμένων βουλευτών, τα ίδια και χειρότερα με αυτά που ζήσαμε τις τελευταίες ημέρες. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, είναι εύκολο να φανταστούμε πόσο θα αντέξει η Δημοκρατία. Ποιος άραγε θα αναλάβει την ευθύνη; Μια πρόγευση των δυσκολιών θα πάρουμε από τις προσεχείς δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στις οποίες θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά ένα αντίστοιχο εκλογικό σύστημα, στο οποίο ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης πολύ δύσκολα θα επιτύχει τον έλεγχο της πλειοψηφίας.

Ο κίνδυνος της ακυβερνησίας και της θεσμικής εξαχρείωσης είναι φανερός. Για να αποφευχθεί θα πρέπει η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές να αναλάβει την πρωτοβουλία ώστε να πάμε εκ νέου σε αλλαγή του εκλογικού νόμου. Κανείς δεν είναι υπέρ ενός δικομματικού συστήματος και δεν πρέπει να έχουμε αυτοδύναμες κυβερνήσεις με ποσοστά 30%-35%. Από εκεί και πάνω, όμως, πρέπει να υπάρξει πρόνοια κοινοβουλευτικής ενίσχυσης του πρώτου κόμματος. Να έχει την ευθύνη της διακυβέρνησης, χωρίς να μπορεί να προβάλει δικαιολογίες και να κρίνεται για το έργο του. Δυστυχώς οι κυβερνήσεις συνεργασίας, όταν δεν υπάρχει ουσιαστική προγραμματική σύγκλιση, οδηγούν σε ολέθρια αποτελέσματα. Το φιάσκο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. έτσι όπως το ζήσαμε και προχθές στη Βουλή δεν πρέπει να επαναληφθεί. Ο καθένας πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του χωρίς... ποιήματα.