Μπάμπης Κούτρας

Η άρνηση της κυβέρνησης να δεχτεί τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τον τρόπο που φτάσαμε στο μνημόνιο υπαγορεύτηκε από την πολιτική συγκυρία, αλλά δεν μπορεί και δεν πρόκειται να κλείσει το θέμα των ευθυνών που βαρύνουν την πρώτη κυβέρνηση Παπανδρέου. Οι επιστολές του ΔΝΤ προς την ελληνική κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2010, οι οποίες περιλαμβάνονται στον φάκελο της Βουλής και μέρος των οποίων φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα το «ΘΕΜΑ», δείχνουν, με τον πλέον εμφαντικό τρόπο, ότι δεν φτάσαμε στο μνημόνιο από ανάγκη ή από τύχη. Ηταν συνειδητή επιλογή, ένα οργανωμένο σχέδιο με άγνωστους στόχους.

Σύμφωνα με την αλληλογραφία, το ΔΝΤ  προσφέρθηκε να δανείσει στην Ελλάδα, η οποία ήταν ακόμη στις αγορές, ένα μεγάλο ποσό με πολύ μικρό επιτόκιο. Φυσικά το ποσό των 12 δισ. δολαρίων δεν ήταν αρκετό να αντιμετωπίσει τις ετήσιες δανειακές ανάγκες της χώρας, αλλά προσέφερε μια μεγάλη «ανάσα». Κυρίως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως «το πιστόλι πάνω στο τραπέζι», όπως επιζητούσε με πάθος ο Γιώργος Παπανδρέου. Το ΔΝΤ μάλιστα μιλούσε για πολιτική απόφαση που δεν υπήρχε λόγος να συνοδεύεται από άλλα πρόσθετα οικονομικά μέτρα, πέραν εκείνων που είχε πάρει η κυβέρνηση στις αρχές Μαρτίου του 2010.

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική κυβέρνηση δεν εξάντλησε τις δυνατότητες που είχε και οδήγησε τη χώρα με συνοπτικές διαδικασίες ολίγων εβδομάδων στο πρώτο μνημόνιο, με την «ιστορική» ομιλία του πρωθυπουργού στο Καστελόριζο.
Από την αλληλογραφία που έρχεται τώρα στη δημοσιότητα προκύπτει πως ακόμη και το ΔΝΤ επεσήμανε τους κινδύνους της παρατεταμένης ύφεσης που θα έφερνε κοινωνικές ταραχές και την αδυναμία ελέγχου του χρέους.

Χαρακτηριστικά, σε δύο από τις παραγράφους  αναφέρεται πως «το ΔΝΤ ουδέποτε θα υποχρέωνε μια κυβέρνηση να περιορίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες σε έναν χρόνο γιατί κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί ποτέ στην παγκόσμια ιστορία» και σε άλλο σημείο ότι «οι προσπάθειες αντιμετώπισης μιας οικονομικής κρίσης για να καταστούν αποτελεσματικές θα πρέπει να έχουν βάθος χρόνου, αποφευγομένης  της υπερβολικής έξαρσης κοινωνικών εντάσεων  που υπονομεύουν το όλο εγχείρημα». Με λίγα λόγια, ακόμη και το ΔΝΤ δεν πίστευε ότι το πρόγραμμα θα βγει.

Μοιάζει εξωφρενικό, αλλά όλα όσα εκείνη την περίοδο έλεγαν οι επικριτές του μνημονίου στην Ελλάδα τα είχαν ήδη περιγράψει με επιστημονική τεκμηρίωση οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ. Δυστυχώς, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, για λόγους που μόνο εκείνοι γνωρίζουν, επέμεναν να μπει η χώρα στον ζουρλομανδύα του μνημονίου με τα γνωστά αποτελέσματα. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να αφήσουμε χωρίς φως και καθαρές απαντήσεις  αυτή τη συνωμοσία που οδήγησε τη χώρα πίσω στη δεκαετία του 1950. Η κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα γενικότερα πρέπει να διορθώσουν το συντομότερο την προχθεσινή λανθασμένη απόφασή τους.