Μπάμπης Κούτρας

Από τον Εβρο, τον περασμένο Μάρτιο, περάσαμε στη συμφωνία με την Αίγυπτο που ακυρώνει το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, φτάσαμε στην «επακούμβηση» της «Λήμνου» και από εκεί στις προχωρημένες ασκήσεις με τους Γάλλους στην Ανατολική Μεσόγειο. Και δεν είναι μόνο αυτοί οι λόγοι. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιδείξει αξιόλογη συνέπεια, σοβαρότητα, αποφασιστικότητα και εγρήγορση στην αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων που εκδηλώνονται τους τελευταίους μήνες.

Σε πολιτικό, νομικό, διπλωματικό και στρατιωτικό τομέα υπάρχει ένα σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης, με τα χαρακτηριστικά της «ήρεμης δύναμης», που προφανώς φουντώνει τα νεύρα της Αγκυρας. Δεν ήταν ανάγκη να το πει ο Μπορέλ, το καταλαβαίνουμε και μόνοι μας από τις βόλτες του «Oruc Reis» στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, τις μουσουλμανικές προσευχές στην Αγία Σοφία, τις συνεχείς λεκτικές προκλήσεις του Ερντογάν, του Ακάρ και των άλλων Τούρκων αξιωματούχων. Πρόκειται για κινήσεις που δεν δίνουν μεν ουσιαστικό πλεονέκτημα στην Τουρκία έναντι της Ελλάδος, αλλά έχουν υψηλή συμβολική αξία, κλιμακώνουν την ένταση και επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις πως έχουμε να κάνουμε με τον πιο επικίνδυνο «ταραξία» στη Μεσόγειο.

Δεν πρέπει όμως να κάνουμε λάθος. Ο «πόλεμος νεύρων» μεταξύ χωρών δεν είναι χωρίς σημασία. Συνήθως αποσκοπεί στην προπαρασκευή πολεμικού κλίματος ή σε αναγκαστικό συμβιβασμό με επαχθείς όρους για τον «αμυνόμενο». Στην περίπτωσή μας, το ζήτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο πρέπει να ανησυχούμε από έναν εκνευρισμένο «Σουλτάνο». Κατά τη γνώμη μου, πολύ. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να φοβηθούμε και να οπισθοχωρήσουμε από τις εθνικές μας θέσεις. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική και θα διευκόλυνε τις τουρκικές επιδιώξεις. Είμαστε αναγκασμένοι να ακολουθήσουμε τον Ερντογάν στα «νεύρα» του, όποιοι κι αν είναι οι στόχοι του.

Εάν σκοπός του είναι η πυροδότηση ενός θερμού επεισοδίου, που μπορεί να κλιμακωθεί σε μια γενικευμένη πολεμική αναμέτρηση, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε. Κανείς δεν θέλει τον πόλεμο, αλλά αν δεν είσαι έτοιμος γι’ αυτόν, το πιθανότερο είναι τελικά όχι μόνο να μην τον αποφύγεις, αλλά και να τον χάσεις. Η στρατιωτική επιτήρηση των παρατεταμένων προκλήσεων του «Oruc Reis» εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας πρέπει να συνεχιστεί μέχρι τέλους και να γίνει πιο πιεστική και λιγότερο προβλέψιμη. Η βύθιση ενός ερευνητικού σκάφους σε μη καθορισμένη υφαλοκρηπίδα είναι λάθος στρατηγικής σημασίας, αλλά δεν μπορούμε να αφήσουμε την πρόκληση να εξελίσσεται στο διηνεκές. Πρέπει να βρούμε τρόπους να ματαιώσουμε στην πράξη τις τουρκικές έρευνες στην περιοχή, όπως ακυρώσαμε τη συμφωνία Ερντογάν - Σάρατζ. Η δημιουργία τετελεσμένων, αντίστοιχων με εκείνα που στήνει η Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ, δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Και έχουμε δύο τρόπους να τα εμποδίσουμε. Είτε με τη διεθνή πίεση και την επιβολή οικονομικών μέτρων από την Ε.Ε., είτε με τη στρατιωτική ισχύ και παρουσία.

Η σημαντικότερη απειλή όμως από έναν «εκνευρισμένο Ερντογάν» είναι να συρθούμε σε διαπραγματεύσεις υπό καθεστώς απειλών. Ο δήθεν τρομοκρατημένος από τα τουρκικά νεύρα Μπορέλ δεν βοηθάει τις ελληνικές θέσεις. Αντίθετα, με τη λογική του κατευνασμού της Τουρκίας μπορεί να οδηγήσει στην αποθράσυνσή της. Εάν τελικά φτάσουμε στις διερευνητικές επαφές, πρέπει απαραιτήτως να επιμείνουμε στις πάγιες εθνικές θέσεις, ότι οι μόνες διαφορές που έχουμε με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Ο Ερντογάν έχει νεύρα μαζί μας επειδή ως τώρα τα έχουμε πάει καλά. Αντιμετωπίσαμε με επάρκεια κάθε πρόκληση και ορισμένες φορές βγήκαμε κι ένα βήμα μπροστά. Θα είναι κρίμα να χάσουμε αυτό το πλεονέκτημα από φόβο ή λάθη τακτικής. Μακάρι να κλείσουμε ειρηνικά τις εκκρεμότητες με την Τουρκία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν γίνεται να απεμπολήσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα με τη λογική «να τελειώνουμε».