Μαρίνος Σκανδάμης

Η κυβέρνηση της ΝΔ διακηρύσσοντας ότι θέλει να δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στις έννοιες αυτές, προέβαλε από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων της τη νέα «κανονικότητα» που επανέρχεται στη χώρα μας και που υποστηρίζεται από ένα «επιτελικό κράτος».

Όμως, ενάμιση χρόνο μετά τις εκλογές έχουν γεννηθεί πια τεράστια ερωτήματα για τις αληθείς κυβερνητικές προθέσεις ως προς την θωράκιση του κράτους δικαίου. 

Έχει μάλιστα την δικιά του σημασία ο αντιπολιτευτικός λόγος που αναδεικνύει τις σχετικές ρωγμές στο κυβερνητικό αφήγημα της ομαλοποίησης της χώρας. 

Αυτό βέβαια αφορά ένα εσωτερικό πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, όπου πολλές φορές ο θόρυβος και η σύγχυση που παράγεται από την διελκυστίνδα των κομματικών επιχειρημάτων εμποδίζει τον πολίτη να προσεγγίσει την αλήθεια.

Γι’ αυτό, σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι πολιτικά παραγωγικό να ξαναδούμε την ελληνική κατάσταση μέσα από τα μάτια των άλλων και κυρίως, των διεθνών φορέων που παρατηρούν με πιο νηφάλιο και ανεξάρτητο τρόπο τις θεσμικές λειτουργίες της χώρας μας, αν και ως προς αυτό πάντα μπορεί να υπάρχουν κυβερνητικά αντεπιχειρήματα.

Λοιπόν, η διεθνής εικόνα των δημοκρατικών λειτουργιών στη χώρα μας εμφανίζεται το 2020 ως σκοτεινή και προβληματική, όπως παραδειγματικά προκύπτει από τις αποτυπώσεις διεθνών φορέων που εδρεύουν εκτός Ελλάδας ή έχουν παραρτήματα εδώ.

Έτσι, ως προς τις δικαϊκές μας λειτουργίες, η φετινή κατάταξη της χώρας μας από το World Economic Forum στην 83η θέση με βάση τον δείκτη της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης σε σύνολο 141 κρατών, αποτυπώνει μια σκοτεινή εικόνα, έστω και αν η αξιολόγηση αφορά σε στοιχεία ολόκληρου του έτους 2019. Η ανεξαρτησία της ελληνικής δικαιοσύνης κατά την κατάταξη αυτή υπολείπεται τρίτων χωρών, όπως η Μποτσουάνα, το  Μαρόκο, η Κένυα και η Γουινέα. Μπορεί βέβαια να αναζητήσει κανείς άλλοθι στους ελεγχόμενους τρόπους συγκρότησης τέτοιων καταγραφών. Βεβαίως η 83η θέση θα παραμένει εκεί, ως διεθνής υπενθύμιση.

Έπειτα, ως προς τα ζητήματα διαφθοράς, προκαλούν εντύπωση οι θέσεις της Διεθνούς Διαφάνειας που δημοσιεύτηκαν στις 7 Δεκεμβρίου 2020 και αφορούν στο κυβερνητικό νομοσχέδιο περί δημοσίων συμβάσεων. Η αύξηση του ορίου των απευθείας αναθέσεων από 20.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ για προμήθειες και σε 60.000 ευρώ για έργα, η μη ανάρτηση στην διαύγεια συμβάσεων αξίας κάτω των 2.500 ευρώ και η μη πρόβλεψη αποκλεισμού αναδόχων εταιριών στις οποίες έχουν υποβληθεί κυρώσεις για οικονομικά εγκλήματα, αποτελούν βαρύ στίγμα στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για τη «ρύθμιση» των δημοσίων συμβάσεων.

Σε ένα διαφορετικό επίπεδο, αυτό  της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δη της προστασίας της υγείας και της ζωής στις ελληνικές φυλακές, η χώρα μας και η Σουηδία κατατάσσονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης στις μοναδικές που «πέτυχαν» να αυξήσουν τον πληθυσμό των κρατουμένων εν μέσω πανδημίας, παρά τις περί αντιθέτου συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του δικού μας Ε.Ο.Δ.Υ., που αναγνωρίζουν την ανάγκη άμεσου αποσυνωστισμού, καθότι η νόσος εκδηλώνεται πιο θανατηφόρα σε κλειστούς χώρους. Η κυβερνητική άρνηση να επιλυθεί το ζήτημα δείχνει τις προθέσεις. Για την κυβέρνηση δεν μετράνε όλες οι ζωές το ίδιο.

Στην ίδια κατεύθυνση, η Διεθνής Αμνηστία με ανακοίνωσή της στις 7 Δεκεμβρίου 2020, ζήτησε τον τερματισμό της αστυνομικής βίας που εκδηλώνεται όλο και πιο συχνά στη χώρα μας, αναφέροντας πως «τα περιστατικά δεν είναι “μεμονωμένα”, όπως ισχυρίζονται οι ελληνικές αρχές, αλλά μάλλον συστηματικά και αντανακλούν μια συνεχιζόμενη κουλτούρα ατιμωρησίας».

Τέλος,  ως προς την ελευθερία του τύπου, η κατάταξη της χώρας μας στην 65η θέση διεθνώς, σύμφωνα με το ranking που δημοσίευσαν το 2020 οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα και το οποίο κοινοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αποτελούν μαύρη σελίδα για την κατάσταση του πλουραλισμού και της πολυφωνίας στην Ελλάδα. Με ένα Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης να αδυνατεί να ελέγξει το καθεστώς μονοπληροφόρησης που αναπαράγεται από αρκετά τηλεοπτικά μέσα, η κατάσταση βαίνει επιδεινούμενη και οπωσδήποτε, ανησυχητικά  μη  δημοκρατική.  

Συμπερασματικά, όλο και περισσότερο διαμορφώνεται μια εικόνα υστέρησης της χώρας μας στα πολλαπλά επίπεδα των λειτουργιών ενός κράτος δικαίου. Οι συνέπειες των  αυταρχικών και πελατειακών πολιτικών που παράγονται με ευθύνη της κυβέρνησης και που ως Κίνημα Αλλαγής έχουμε αναδείξει, διαχέονται διεθνώς και κλονίζουν την αξιοπιστία της χώρας μας.

Με δικαιωματικούς όρους λοιπόν, η Ελλάδα, εμφανιζόμενη ως χώρα που υπολείπεται στις λειτουργίες του κράτους δικαίου πολλών χωρών, μάλιστα, όχι μόνο της Ε.Ε. αλλά και του αναπτυσσόμενου κόσμου, εγκλωβίζεται στην αυτοαναπαραγωγή μιας στερεοτυπικής αντίληψης μιας ελλειμματικής δημοκρατίας.

Αυτό βεβαίως έχει άμεση επιρροή και στους οικονομικούς όρους, καθότι η  εικόνα αυτή δεν μπορεί να είναι ελκυστική για κανένα που θέλει να επενδύει στη χώρα μας. Διότι οι επενδύσεις απαιτούν καθαρούς κανόνες, δικαστική ανεξαρτησία και ασφάλεια δικαίου.

Απαιτείται πολύ κόπος και ειλικρίνεια από την κυβέρνηση για να αντιστρέψει αυτή την εικόνα. Και δυστυχώς τέτοια δείγματα δεν είναι εμφανή.