Κώστας Τσαούσης

Και όπως αναφέρεται στην πολυδιαβασμένη στήλη Charlemagne του περιοδικού The Economist και στο άρθρο με τον τίτλο «Οδύσσεια χωρίς τέλος»: Το Καστελόριζο είναι «το τέλος της Ευρώπης ή ίσως η αρχή της».

Μια φράση που αποδίδεται από τον συντάκτη της στήλης στον κ. Γιάννης Δουλγάρογλου, ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου Καστελλόριζο βρίσκεται στο λιμάνι γύρω από το οποίο απλώνεται και ο μοναδικός οικισμός του νησιού. Ένα πολύ περιποιημένο μικρό ξενοδοχείο – χαρακτηρίζεται ως μπουτίκ- με τον ιδιοκτήτη του να έχει βάλει την προσωπική σφραγίδα του από την αρχή έως το τέλος . Μάλιστα, η πρώτη εντύπωση είναι από την είσοδο στο site όπου οι επισκέπτες του έχουν την ευκαιρία να ακούσουν τον κ. Δουλγάρογλου να παίζει στο πιάνο Χατζιδάκι, Κραουνάκη και Τόκα.

Αλλά, σκοπός της σημερινής ανάρτησης δεν είναι η «νέα Οδύσσεια» αλλά το τι αφήνει πίσω της – ακόμη και στις μικρές, αθώες λεπτομέρειες της. Μικρές και αθώες αλλά ικανές να δείξουν – ανά πάσα ώρα και στιγμή- ότι οι παθογένειες του συστήματος που μας έριξε στα βράχια εξακολουθούν να μας χασκογελάνε και να μας βγάζουν την γλώσσα…

Το νησί έχει ένα και μοναδικό Δήμο – τον Δήμο Μεγίστης. Στο site του Δήμου δυστυχώς δεν βρήκα πρόσφατα στοιχεία των οικονομικών επιδόσεων του. Τα μοναδικά εξ αυτών αφορούσαν τον απολογισμό του 2010. Δεν γνωρίζω αν στο μεταξύ «έτρεξαν» και τους άλλους προϋπολογισμούς και ξέχασαν να τους ανεβάσουν στο site. Αν το έχουν κάνει, το παράπτωμα μπορεί να συγχωρεθεί… Αν όχι, τότε και ο Δήμος Μεγίστης θα είναι ένας από τους πάρα πολλούς Δήμους της χώρας που αρνήθηκαν και αρνούνται στη πράξη την απαραίτητη και αναγκαία λογοδοσία για την δημοσιονομική προσαρμογή τους.

Σε μια μελέτη του ΙΟΒΕ για τα οικονομικά στοιχεία των Καλλικρατικών Δήμων και την δημοσιοποίηση τους διαβάζουμε: «Το άρθρο 163 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ - Ν. 3463/2006) προβλέπει ότι έως το τέλος Μαΐου υποβάλλεται στην αρμόδια επιτροπή ο λογαριασμός της διαχείρισης του οικονομικού έτους που έληξε. Μέσα σε δύο μήνες αφότου παρέλαβε αυτά τα στοιχεία, η επιτροπή προελέγχει τον απολογισμό, τον ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης. Το αργότερο πέντε ημέρες μετά τη λήξη του διμήνου η επιτροπή υποβάλλει αυτές τις καταστάσεις, μαζί με συνοδευτική έκθεση, στο δημοτικό συμβούλιο. Ο ισολογισμός και τα αποτελέσματα χρήσης ελέγχονται από ορκωτό ελεγκτή-λογιστή πριν από την υποβολή τους στο δημοτικό συμβούλιο.

Μέσα σε προθεσμία δυο μηνών αφότου παρέλαβε τον ισολογισμό, τα αποτελέσματα χρήσης και την έκθεση της επιτροπής, το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει για την έγκριση του ισολογισμού. Έπειτα, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 163 του ΚΔΚ, ο ισολογισμός υποβάλλεται για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο σε έναν μήνα από την έγκρισή του από το δημοτικό συμβούλιο. Ο ισολογισμός, με τα αποτελέσματα χρήσης και το πιστοποιητικό ελέγχου του ορκωτού ελεγκτή-λογιστή, δημοσιεύονται σε μια τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα.

Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω διαδικασία, θα ήταν εύλογο οι ισολογισμοί των δήμων να δημοσιεύονται το αργότερο τον Οκτώβριο μετά τη λήξη του οικονομικού έτους. Ωστόσο, την περίοδο 2011 – 2014 εκτιμάται ότι μόλις το 56%-58% των δήμων ενέκριναν τις λογιστικές τους καταστάσεις εντός ενός δωδεκαμήνου από τη λήξη του οικονομικού έτους.

Η εικόνα είναι ακόμα χειρότερη για το οικονομικό έτος 2015, καθώς μόλις το 48% των δήμων έχουν εγκρίνει τους ισολογισμούς τους για το συγκεκριμένο οικονομικό έτος εντός του 2016.

Το 19% των ισολογισμών του 2011 εγκρίθηκαν το 2013 και αντίστοιχα το 23% των ισολογισμών του 2012 εγκρίθηκαν το 2014. Παρόμοια ποσοστά για τη συγκεκριμένη διάρκεια της διαδικασίας έγκρισης (13 με 24 μήνες) καταγράφονται το 2013 (19% των ισολογισμών εγκρίθηκαν το 2015) και το 2014 (17% εγκρίθηκαν το 2016). Για το 2015, το ποσοστό των δήμων με τη συγκεκριμένη διάρκεια της διαδικασίας έγκρισης (13 με 24 μήνες) ανέρχεται στο 4%.

Μειούμενο διαχρονικά, αλλά σημαντικό, είναι το ποσοστό των δήμων όπου η έγκριση των ισολογισμών κρατάει 25 με 36 μήνες. Το 10% των ισολογισμών του 2011, το 8% των ισολογισμών του 2012 και το 2013 και το 1% των ισολογισμών του 2014 εγκρίθηκαν το 2014, 2015, 2016 και 2017 αντίστοιχα. Το 5% των ισολογισμών του 2011 εγκρίθηκαν το 2015, ενώ το 4% των ισολογισμών του 2012 πήραν θετική απόφαση το 2016. Τέλος, σε τρεις περιπτώσεις ο ισολογισμός του 2011 εγκρίθηκε το 2016».

Το θέμα πάντως δεν είναι καθόλου τεχνικό ή νομικό αλλά αρκούντως πολιτικό. Επιπλέον, ακόμη και με τους τεχνικούς όρους του το ζήτημα της προσαρμογής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα νέα δεδομένα έχει να κάνει με την κουλτούρα της Δημοκρατίας και την πίστη στις Μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα και οι πολίτες της. Η υποχρέωση του να καταρτίζονται και να δημοσιεύονται έγκαιρα οι ισολογισμοί των Δήμων είναι ένα πρώτο βήμα σε ένα μεγάλο διάλογο που θα χρειασθεί γρήγορα να ξεκινήσει γύρω από τα έσοδα των οργανισμών της τοπικής αλλά και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Και όταν μιλάμε για νέα έσοδα μην πάει το μυαλό σας αποκλειστικά σε επιχορηγήσεις της κεντρικής διοίκησης και νέους φόρους ή τέλη. Θα μπορούσαν κάλλιστα να προέλθουν από αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, από την αξιοποίηση ενσώματων και άυλων περιουσιακών στοιχείων. Όρεξη για δουλειά να υπάρχει και όραμα – και μαζί με αυτά και διαχειριστική επάρκεια.