Κώστας Τσαούσης

Στον τόπο μας, ο αριθμός των ερευνητικών δραστηριοτήτων από αξιόπιστους φορείς είναι τις περισσότερες φορές είναι μικρός – πολύ μικρός, δεν φτάνει καν τα δάκτυλα του ενός χεριού. Μια πρόσφατη ερευνητική δουλειά από έναν αξιόπιστο φορέα μας ήρθε από τον Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ)-έναν ιδιωτικό, μη κερδοσκοπικό, κοινωφελή, ερευνητικό οργανισμό που ιδρύθηκε το 1975 με δύο σκοπούς: αφενός να προωθεί την επιστημονική έρευνα για τα τρέχοντα και αναδυόμενα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και αφετέρου να παρέχει αντικειμενική πληροφόρηση και να διατυπώνει προτάσεις, οι οποίες είναι χρήσιμες στη διαμόρφωση πολιτικής.

Η πρόσφατη δουλειά του αφορούσε τις ηλεκτρονικές πληρωμές μετά τους κεφαλαιακούς περιορισμούς και στα συμπεράσματα της έρευνας μπορεί κανείς να διαβάσει μια δέσμη προτεινόμενων μέτρων ενίσχυσης κατά κύριο λόγο των φορολογικών εσόδων.

Σε ένα μικρό ενημερωτικό σημείωμα διαβάζουμε: «Η χρήση καρτών πληρωμής στην Ελλάδα υπερτριπλασιάστηκε σε αξία την περίοδο 2014-2017. Η διείσδυσή τους εκτοξεύθηκε με την επιβολή των capital controls, και διατήρησε αυξητική τάση, ενισχυόμενη περαιτέρω με τα μέτρα του νόμου 4446/2016. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης: (α) Ο νόμος είχε σημαντικά θετική επίδραση στη χρήση καρτών, ειδικά στο δεύτερο εξάμηνο του 2017, μετά από αφαίρεση της επίδρασης μακροοικονομικών παραγόντων και των capital controls, (β) Η διείσδυση των ηλεκτρονικών πληρωμών είχε σημαντικά θετικό αντίκτυπο στη φορολογική συμμόρφωση, συμβάλλοντας τουλάχιστον στο 50% της ετήσιας αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ που καταγράφηκε το 2017. Παρά ταύτα, το μέσο επίπεδο χρήσης καρτών στην Ελλάδα παραμένει χαμηλότερο του μέσου όρου (μ.ο.) της ΕΕ, ενώ παρουσιάζει σημαντική ετερογένεια μεταξύ κλάδων και γεωγραφικών περιοχών. Ενδεικτικά, το επίπεδο χρήσης καρτών σε κλάδους με υψηλό ρίσκο φοροδιαφυγής παραμένει περιορισμένο. Συμπερασματικά, είναι χρήσιμο να ληφθούν περισσότερο στοχευμένα μέτρα έτσι ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η διείσδυση των ηλεκτρονικών πληρωμών, προοπτική η οποία θα αποφέρει μεγαλύτερα δημοσιονομικά οφέλη».

Διαβάζοντας τα συμπεράσματα της έρευνας αλλά και τα ίδια τα στοιχεία της η ταπεινή προσωπική μου άποψη μου είναι η εξής: Το κλειδί της εξέλιξης αυτής της όντως θετικής για την οικονομία παρέμβασης που συμβάλλει πέραν όλων των άλλων και στην αλλαγή νοοτροπιών και στάσεων/συμπεριφορών μεγάλων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων βρίσκεται στα χέρια του πολιτικού προσωπικού – τόσο στο επίπεδο της κυβέρνησης, όσο και στο επίπεδο των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Η κυβέρνηση έχει το μαχαίρι και το πεπόνι –κατά το κοινώς λεγόμενο- για να προχωρήσει δίχως άλλο στην επέκταση της υποχρεωτικής χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών στο δικό της χωράφι, τον δημόσιο τομέα και τις δημόσιες υπηρεσίες. Ακόμη και ένα χαρτόσημο που λέει ο λόγος πρέπει να αγοράζεται με καρτέλα και ανέπαφη πληρωμή στα «μηχανάκια», τα POS. Το ίδιο ακριβώς μοντέλο πρέπει να ισχύει και σε όλους όσοι εκ των οργανισμών κλπ χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά και όλοι όσοι πληρώνονται από εκείνους (ακόμη και για τα «μπλοκάκια»).

Το δεύτερο σκέλος που αφορά τον ιδιωτικό τομέα έχει το δικό του κλειδί και αυτό σχετίζεται άμεσα με το ύψος της τελικής φορολογικής επιβάρυνσης. Με άλλα λόγια, η επέκταση της υποχρεωτικότητας με παράλληλη εισαγωγή συστημάτων αυστηρής επιτήρησης και ελέγχου των συναλλαγών (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, , λογιστές, καλλιτέχνες, εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες αθλητές) πρέπει να συνοδευθεί από δραστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης που θα είναι μια μεγάλη ανάσα στην ιδιωτική οικονομία – τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.