Γιώργος Δ. Ανδρέου

Είναι βέβαιο, παρά τις σχετικές δημόσιες διακηρύξεις, ότι η κυβερνητική πλειοψηφία δεν εξήγγειλε την αλλαγή του Δημοτικού Κώδικα για τον τρόπο εκλογής των δημάρχων και των δημοτικών συμβουλίων ως κίνηση εκσυγχρονισμού και προσπάθεια αλλαγής της φιλοσοφίας και της πολιτικής της λειτουργίας των δήμων, αλλά για σκοπούς κομματικά ιδιοτελείς, που σχετίζονται με την άμβλυνση των αρνητικών εντυπώσεων και πολιτικών συνεπειών ενός πιθανού αρνητικού εκλογικού αποτελέσματος. Σκέφτηκαν, φαίνεται, οι κυβερνώντες πως κάποιοι προσκείμενοι σ’ αυτούς δήμαρχοι θα εκλεγούν και έτσι θα αμβλυνθούν οι εντυπώσεις και της χαλαρής ψήφου αποδοκιμασίας των ευρωεκλογών και της εκλογής των δημοτικών συμβούλων, που δεν θα έχουν άμεσο κομματικό προσανατολισμό. Χωριστά λοιπόν οι δήμαρχοι και σε ενιαίο ψηφοδέλτιο οι σύμβουλοι.

Παρά ταύτα, η ρύθμιση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και ελπίζω να μην την πάρουν πίσω. Γιατί μέσα από αυτή θα κληθούν οι Ελληνες, μαθημένοι μέχρι τώρα στην κομματική στοίχιση και πειθαρχία, να μάθουν, σε πρώτη φάση σε τοπικό επίπεδο και αργότερα ποιος ξέρει, να επιλέξουν αξιολογικά από ευρύτερο ψηφοδέλτιο. Και σε δεύτερη φάση οι εκλεγμένοι θα υποχρεωθούν να κυβερνούν με συναίνεση και συνεννόηση και όχι αυθαίρετα, πελατειακά και με τη δύναμη της κομματικής πλειοψηφίας. Γιατί σίγουρα θα είναι πολλοί οι δήμαρχοι που δεν θα έχουν ελεγχόμενη πλειοψηφία στα νέα δημοτικά συμβούλια.

Ενα άλλο σημαντικό θετικό της ρύθμισης είναι πως θα συμμετάσχουν στις δημοτικές εκλογές πρόσωπα καλύτερα, πετυχημένα και καταξιωμένα στο κοινωνικό και οικονομικό πεδίο και σε επίπεδο δημάρχων και σε επίπεδο συμβούλων. Είναι πολλοί αυτοί που έχουν διάθεση και κυρίως δυνατότητα να προσφέρουν και αρνούνται να μπουν στο κομματικό αλισβερίσι, τη συναλλαγή ή και κάτω από πρόσωπα επιλογής της κομματικής εξουσίας και ιεραρχίας, αμφιβόλου όμως κοινωνικής αποδοχής.

Το τρίτο επίσης θετικό θα είναι η μεγαλύτερη διαφάνεια και καθαρότητα στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων, που θα είναι αποτέλεσμα συναίνεσης και συναντίληψης ανθρώπων με διαφορετική κοσμοθεωρία. Ακόμα και οι επιλογές των αξιωματούχων, των προέδρων των δημοτικών συμβουλίων, των αντιδημάρχων, των μελών των σημαντικών επιτροπών, όπως η οικονομική και ποιότητας ζωής, αλλά και των διοικήσεων των δημοτικών επιχειρήσεων, των γενικών γραμματέων και των ειδικών συμβούλων, θα είναι καλύτερες, έστω και αν για κάποιους αποφασίζει, σύμφωνα με τον νόμο, ο δήμαρχος. Κανένας δεν θα θελήσει να διαταράξει τις λεπτές ισορροπίες, επιλέγοντας ανίκανους ή διαβλητούς.

Με απλά λόγια, θα πάψει το σύστημα να είναι δημαρχοκεντρικό, όπως ήταν μέχρι σήμερα, με ό,τι αυτό συνεπαγόταν (αδιαφάνεια, «περιβάλλον» κ.λπ.). Δεν θα είναι πλέον αρκετό ο δήμαρχος να μπορεί να εκλεγεί. Θα πρέπει να έχει αυξημένο κύρος, να μπορεί να διαλέγεται, να ακούει, να διαπραγματεύεται, να συνυπάρχει, να συνθέτει αντίθετες απόψεις, να είναι μετριοπαθής, ευρηματικός, ανοιχτόμυαλος και συνετός.

Εχει βέβαια και μειονεκτήματα το σύστημα. Κάποιοι που θεωρούν τον εαυτό τους κάτοχο της απόλυτης αλήθειας και σοφίας θα εκβιάζουν για να γίνεται το δικό τους, άλλοι (κακο)μαθημένοι, πολλά χρόνια, στην κομματική κόντρα και τον λαϊκισμό, θα πολιτεύονται, και άλλα αρκετά.Τα μειονεκτήματα, όμως, αυτά δεν μπορούν να ακυρώσουν τα θετικά των αλλαγών. Η επιβολή, έστω και με νόμο, της ανάγκης συνεργασίας, συνεννόησης και διαφάνειας είναι εθνική επιταγή και κοινωνική ανάγκη. Ειδικά σήμερα.
Η αλλαγή είναι η αρχή για να γίνει ο δήμος σχολείο μιας νέας πολιτικής αντίληψης της κοινωνίας, που σιγά-σιγά θα μεταλαμπαδευτεί και στην κεντρική πολιτική σκηνή, ανανεώνοντας και ανεβάζοντας το οικτρό επίπεδό της. Υπάρχουν παραδείγματα σε διεθνές επίπεδο, με γνωστότερο αυτό της μεγαλύτερης χώρας του κόσμου, των ΗΠΑ, όπου ο πρόεδρος, κατά κανόνα, δεν έχει την πλειοψηφία των νομοθετικών σωμάτων. Και όμως, κυβερνάει θαυμάσια και αποτελεσματικά.

Ας το σκεφτούν, λοιπόν, πολύ καλά όλοι όσοι σκέφτονται να διεκδικήσουν το αξίωμα του δημάρχου. Αν έχουν στο μυαλό τους τον τρόπο της μέχρι σήμερα λειτουργίας και το παραταξιακό, να μην πω το κομματικό κοπάδι που έσερναν, καλό θα κάνουν στον εαυτό τους και την κοινωνία να το ξανασκεφτούν. Γιατί όπως λέει και η λαϊκή σοφία: «Νύφη μου, όχι όπως ήξερες…». Ελπίζω και εύχομαι πως αυτοί δεν θα πείσουν την κυβερνητική πλειοψηφία να πάρει πίσω τις αλλαγές.

*Ο κ. Γιώργος Ανδρέου είναι δικηγόρος