Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Ολες οι προβλέψεις κάνουν λόγο για φρενάρισμα της οικονομικής δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, στην καλύτερη περίπτωση.

Τα χειρότερα σενάρια δεν αποκλείουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις, καθώς οι ανταγωνισμοί και οι τριβές μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων είναι γενικευμένοι και διαρκείς.

Ο εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησε ο Ντόναλντ Τραμπ ήδη επιβραδύνει την κινεζική οικονομία, ενώ και για την Ευρώπη προβλέπονται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης, αφού οι μεγάλες οικονομίες είναι σε μεγάλο βαθμό αλληλοεξαρτώμενες.

Η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία περνάει σε φάση απεξάρτησης από τα «αναβολικά» που χορηγούσαν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, με μηδενικά επιτόκια και τύπωμα χρήματος (μαζικές αγορές ομολόγων, τη λεγόμενη ποσοτική χαλάρωση), για να αντισταθμίσουν τις συνέπειες της κρίσης. Υπολογίζεται ότι τα τελευταία δέκα χρόνια διοχετεύτηκαν από τις κεντρικές τράπεζες στις αγορές παγκοσμίως περισσότερα από 12 τρισ. ευρώ, τα οποία τροφοδότησαν μια δεκαετή ανοδική κούρσα τιμών στα μεγάλα χρηματιστήρια, η οποία ανεκόπη το τελευταίο διάστημα, με το «κραχ σε αργή κίνηση» που συντελέστηκε στις διεθνείς αγορές να αποτελεί χαρακτηριστική ένδειξη ότι πλέον οι εποχές έχουν αλλάξει.

Οι κεντρικές τράπεζες τώρα σφίγγουν τα λουριά και σταματούν τη διοχέτευση ρευστότητας επιχειρώντας να επαναφέρουν τη λεγόμενη κανονικότητα, δηλαδή να δουλεύει η παγκόσμια οικονομία χωρίς ενέσεις ρευστότητας και χωρίς μηδενικά επιτόκια. Και το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα καταφέρουν να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση αυτή ομαλά, χωρίς αναταράξεις. Το γεγονός ότι η εν λόγω επιχείρηση διεξάγεται εν μέσω εμπορικού πολέμου δεν είναι ιδιαίτερα καθησυχαστικό.

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια και θα συνεχίσει στην κατεύθυνση αυτή, πιθανότατα με ηπιότερο ρυθμό. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σταματά και εκείνη τις νέες αγορές ομολόγων, αλλά προς το παρόν δεν ανεβάζει τα δικά της επιτόκια, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή οικονομία δεν έχει ακόμη ξεκολλήσει και ότι ο εμπορικός πόλεμος αποτελεί παράγοντα που θα δυσκολέψει τα πράγματα. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι θα υπάρξει οικονομική επιβράδυνση, αλλά όχι οικονομική ύφεση, αφού στις μεγάλες οικονομίες η κατανάλωση, οι επενδύσεις, η απασχόληση και τα επιχειρηματικά κέρδη κινούνται θετικά.

Ωστόσο, το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι περνάμε σε μια περίοδο κατά την οποία το κόστος χρήματος θα αυξάνεται, κάτι που επιβαρύνει όσους έχουν μεγάλα χρέη - είτε πρόκειται για εταιρείες, είτε για χώρες, όπως η Ελλάδα. Δεν είναι ασφαλώς η καλύτερη δυνατή συγκυρία για τη χώρα μας, η οποία πρέπει τους επόμενους μήνες σταδιακά να αρχίζει και πάλι να δανείζεται από τις αγορές εκδίδοντας νέα ομόλογα.

Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα διαθέτει χρηματικό απόθεμα γύρω στα 30 δισ. ευρώ και δεν επείγεται να προσφύγει σε νέο δανεισμό, αλλά είναι επίσης γεγονός ότι η χρήση του αποθέματος αυτού θα είναι μια λύση ανάγκης και ένα όχι και τόσο καλό σήμα για τις αγορές. Με λίγα λόγια, έρχονται νέες θύελλες παγκοσμίως και η ελληνική οικονομία, ήδη σοβαρά τραυματισμένη από τη δεκαετή κρίση, δεν μοιάζει έτοιμη να τις αντιμετωπίσει.

Καθώς όμως βρισκόμαστε ήδη σε προεκλογική περίοδο, κυβέρνηση και αντιπολίτευση αποδύονται σε έναν πολωτικό ανταγωνισμό, με τους μεν να εξωραΐζουν την εικόνα και τους δε να μηδενίζουν τα πάντα υποσχόμενοι καλύτερες μέρες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν αποκλείεται για άλλη μια φορά η χώρα μας να πιαστεί στον ύπνο όταν χτυπήσει η νέα καταιγίδα.