Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Η Ευρώπη φαίνεται ότι μπήκε σε μια νέα φάση, στην οποία οι πολιτικές ισορροπίες αλλάζουν, την ίδια στιγμή που μεταβάλλεται και ο «χάρτης», όχι εκείνος των φυσικών συνόρων, αλλά αυτός που ορίζει θέσεις στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, τα εισοδήματα, το βιοτικό επίπεδο και τη διάταξη της παραγωγής.

Οι εξελίξεις δεν είναι μονοσήμαντες, καθώς από τη μια ανοίγει ένα «παράθυρο» για διαπραγμάτευση διαφορετικού πλαισίου για την Ελλάδα, αλλά την ίδια στιγμή οι πολιτικές που προωθούνται για τη διάσωση του ευρώ «δένουν» την Ευρώπη με τις συντηρητικές πολιτικές που βασίζονται στη μείωση του κράτους πρόνοιας και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας μέσα από την υποχώρηση των αμοιβών και τη χαλάρωση των εργασιακών δικαιωμάτων.
Η Ισπανία και η Ιταλία είδαν ότι οι αγορές και η Γερμανία τούς ετοιμάζουν τύχη παρόμοια με της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας και αντέδρασαν, έχοντας και τις πλάτες της Γαλλίας.

Τα πακέτα στήριξης -έστω και ατελή- τα οποία βαρύνουν τους Ευρωπαίους φορολογουμένους έρχονται το ένα μετά το άλλο, για να διασώσουν όμως κάθε φορά κατά προτεραιότητα τις τράπεζες της Κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες είναι εκτεθειμένες σε κρατικά και ιδιωτικά χρέη στον Ευρωπαϊκό Νότο.

Επιπλέον, στις ισχυρές χώρες κάποιοι αρχίζουν να παίζουν με σενάρια για την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων. Στόχος, να δημιουργηθεί μια περιφέρεια χαμηλότερων αμοιβών, μια ενδοχώρα χαμηλού κόστους, η οποία θα λειτουργήσει ως ανάχωμα απέναντι στην πολιορκία της ευρωπαϊκής οικονο­μίας από τις αναδυόμενες δυνάμεις των BRICs (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα), οι οποίες διεκδικούν αυξημένο μερίδιο στο παγκόσμιο εισόδημα. Ο ανταγωνισμός πρόκειται να ρίξει το βιοτικό επίπεδο στην Ευρώπη, και πρώτα θα πέσουν οι ασθενέστεροι κρίκοι της περιφέρειας για να κρατηθεί ο πυρήνας.

Η δυναμική αυτή προκαλεί όμως και αντιδράσεις. Η καθίζηση της οικονομίας στην άλλοτε κραταιά βιομηχανική Ιταλία και η διαφαινόμενη αδυναμία της να δανειστεί από τις αγορές πιέζουν πολιτικά τον πρωθυπουργό Μάριο Μόντι, ο οποίος βλέπει την ανοχή στην κυβέρνησή του να εξαντλείται και μεταφέρει την ένταση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λέγοντας «basta» (αρκετά) στην κυρία Ανγκελα Μέρκελ.

Η νίκη των Νοτίων ήταν σημαντική, αλλά προσωρινή, καθώς οι σημαντικές αποφάσεις θα ληφθούν αργότερα. Η Γερμανία δεν θα παραιτηθεί από τη βασική της επιδίωξη να αποκτήσει έλεγχο των άλλων οικονομιών μέσα από ένα Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο θα έχει γερμανικό DNA και συνταγματικές δεσμεύσεις λιτότητας μέσα από το Δημοσιονομικό Σύμφωνο.

 Εάν η δυναμική των πραγμάτων δεν αναστραφεί, η ύφεση θα επεκταθεί και τα οικονομικά προβλήματα θα προκαλέσουν ισχυρές κοινωνικές πιέσεις, οι οποίες θα εκτονωθούν στο ευρώ. Η κοινή γνώμη στις πλούσιες χώρες θα αισθάνεται ότι πληρώνει πάρα πολύ ακριβά τη διάσωση του κοινού νομίσματος, ενώ στις άλλες χώρες ο «πόνος» της κοινωνίας λόγω των οικονομικών προβλημάτων και της ανεργίας θα είναι τέτοιος που οι πολίτες θα αρχίσουν να απορρίπτουν το ευρώ.

Η Ευρώπη κυριολεκτικά ξαναμοιράζεται και τα μέτωπα για την Ελλάδα είναι πολλά και σύνθετα. Η περίφημη επαναδιαπραγμάτευση δεν ξεκίνησε καλά. Δεν μπορούμε πλέον να πηγαίνουμε στις Συνόδους περιμένοντας να μάθουμε σε τι είναι διατεθειμένοι να υποχωρήσουν οι εταίροι και ποιο πρόγραμμα θα μας δώσουν να εφαρμόσουμε χωρίς να προβάλουμε διεκδικήσεις.

Χρειάζεται ένα εναλλακτικό ελληνικό πρόγραμμα που έπρεπε να έχει ήδη ετοιμάσει η κυβέρνηση για να υποκαταστήσει το καταστροφικό μνημόνιο που εξαφανίζει τις δυνάμεις της χώρας. Με επιχειρήματα και αναλυτικά στοιχεία για τις επιμέρους ζημιές σε διάφορους κλάδους της οικονομίας που προκάλεσαν οι -άστοχοι, όπως αποδεικνύεται- τεχνοκράτες της τρόικας με τις εμμονές τους.

Η ώρα των γενικών λόγων και των υποσχέσεων έχει παρέλθει προ πολλού και είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το παράθυρο ευκαιρίας θα κλείσει τον Δεκέμβριο.

Αναδημοσίευση απο το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ