Δημήτρης Παγαδάκης

«Δρόμοι; Ποιοι δρόμοι; Εκεί που θα πάμε δεν χρειαζόμαστε δρόμους!» λέει ο τρελαμένος «καθηγητής» Κρίστοφερ Λόιντ στον πιτσιρικά Μάικλ Τζέι Φοξ στο φινάλε της κωμωδίας «Back to the future». Στην επιστημονική φαντασία, βέβαια, όλα επιτρέπονται. Στην πραγματική οικονομία, αντίθετα, όλα μετρούνται. Ακόμα και οι δηλώσεις. Ηδη ο Αντώνης Σαμαράς διαβεβαίωσε εύγλωττα ότι «θα υπάρξει αποκατάσταση των αδικιών όταν θα ξεπερνάμε τους στόχους». Σύμφωνοι. Αλλά σε τι διαφέρει αυτή η αισιόδοξη υπόσχεση από την ευφορική ρητορική που συνοδεύει ως μόνιμη επωδός κάθε «ιστορική» ευρωπαϊκή απόφαση; Και πώς συναρτάται με την τζάμπα μαγκιά του Αλέξη Τσίπρα ότι «με έναν νόμο, ένα άρθρο» θα επαναφέρει μισθούς και συντάξεις στα επίπεδα του 2009; Ισως οι απαντήσεις να ήταν κρυστάλλινες σε μια χώρα που βλέπει μπροστά. Οταν όμως το ελληνικό πολιτικό σύστημα περιστρέφεται αενάως γύρω από τη σφαίρα τού «μια από τα ίδια», το μέλλον φαντάζει θολό.

Η αλήθεια είναι ότι η απόφαση του Eurogroup μπάζωσε τρύπες από το σουρωτήρι μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης. Ωστόσο, ούτε τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους εξασφαλίζει, ούτε την προσεχώς δυναμική της οικονομίας εγγυάται.

Κυρίως, όμως, δεν υπόσχεται ρητά τη λύτρωση της λαβωμένης κοινωνίας. Χώρια που δεν προσφέρει διέξοδο διαφυγής σε περίπτωση που κάτι στραβώσει. Σε μια Ευρώπη, δυστυχώς, άνιση, ασύμμετρη, ασταθή και δύσκαμπτη. Από πού, λοιπόν, προκύπτουν κομπασμοί, κορδώματα, αυταρέσκειες και υπεραισιοδοξίες; Κάτι τέτοια επικοινωνιακά τρικ πρόσφεραν στους δοκιμαζόμενους πολίτες ο ΓΑΠ ή ο Παπαδήμος. Και έστρωναν το συντομότερο μονοπάτι της διάψευσης των προσδοκιών που καλλιεργούσαν - αν δεν οδηγούσαν σε ναυάγιο. Εξάλλου, από το αρχικό μνημόνιο, που -υποτίθεται- θα έβαζε την οικονομία σε νέα πορεία μέσα σε δυόμισι, το πολύ,  χρόνια, η χώρα έχει περάσει στο τρίτο μνημόνιο, που ξεχειλώνει τα προσεχή σοκ για μια δεκαετία.

Σε αυτό το σκηνικό δεν είναι εντελώς ανώφελη η αισιοδοξία που βάζει τέλος στην κατρακύλα, στην αβεβαιότητα, στην αστάθεια. Αλλά προέχουν οι πράξεις επιβίωσης. Με πρώτη, το ουσιαστικό ξερίζωμα των εστιών διαφθοράς, κομματισμού και πελατειακότητας. Γιατί το κομματικό κράτος που παράγει συνεχώς ελλείμματα παραμένει ίδιο. Και ο ντόπιος παρασιτισμός που κρατά αλυσοδεμένη στη λιτότητα την κοινωνία απαράλλαχτος. Αναπόφευκτα, μια αξιοπρεπής πολιτική ηγεσία δεν ξαναζεσταίνει ξεθυμασμένους λαϊκισμούς, ούτε πανηγυρίζει όταν ζητιανεύει δόσεις. Ανοίγει δρόμους ξεγράφοντας οριστικά παρωχημένες συμπεριφορές. Αλλιώς, είναι αυτοκαταστροφική. Κι αν ο Στουρνάρας απευθύνεται στον πατριωτισμό των ομολογιούχων για την επαναγορά ομολόγων, διαδικασία γνωστή ως buy back, τότε  και η κυβέρνηση οφείλει να αποδείξει τον δικό της. Τολμώντας να αποχαιρετήσει το παρελθόν. Λέγοντας πειστικά bye-bye back.