Δημήτρης Παγαδάκης

Είναι θέμα οπτικής. Ενα μπουκάλι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο ανεξάρτητα από το τι υγρό περιέχει, ποιος και αν το πίνει ή το λούζεται. Αντιθέτως, αποτελεί δίλημμα αν πρέπει να εκσφενδονιστεί ένα πλαστικό ποτήρι με καφέ ή μια πλαστική φιάλη με νερό εναντίον κάποιου αλλοδαπού για τις δηλώσεις ενός άλλου συμπατριώτη του. Τέλος, συνιστά μάλλον σχιζοφρένεια η οργίλη εκτόξευση καφέδων και νερών κατά ενός Γερμανού ως τεχνοκράτη και το ταυτόχρονα ευγενικό σερβίρισμα των ίδιων ποτών στον ίδιο Γερμανό ως τουρίστα. Αυτή την ιδιότυπα έκρυθμη διανοητική κατάσταση εκπέμπει η χώρα σε ό,τι αφορά την εκταμίευση της δόσης, τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την ελληνογερμανική συνεργασία.

Ωστόσο, δεν έχει μόνο η Ελλάδα την πατέντα στα στερεότυπα. Ούτε φυσικά θέτει μονομερώς την ατζέντα της έκφρασής τους. Με όση ευκολία ο ένας στους δύο Γερμανούς δεν θέλει την Ελλάδα στην Ευρώπη, άλλο τόσο χαλαρά και η εδώ πλειονότητα αναπαράγει τα πιο κακοήθη κλισέ κατά των Γερμανών. Με τις εκατέρωθεν προσβολές να ενισχύουν την αμοιβαία καχυποψία και δυσπιστία - αν όχι την απώθηση. Σε άλλες εποχές οι αντιπαθητικά γελοιογραφημένοι Τεύτονες και οι δαιμονοποιημένοι Μεσόγειοι θα εξορκίζονταν ως ανιστόρητες και επικίνδυνες τάσεις μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Οχι πια. Η κρίση σκορπίζει την οικογένεια. Από τη στιγμή που οι βάσεις της σύγκλισης και της κοινωνικής συνοχής ξεθεμελιώνονται υπέρ της ανέγερσης πύργων ανταγωνιστικότητας και λιτότητας, οι δεσμοί χαλαρώνουν. Από την ώρα, άλλωστε, που οι αρχές της ισότητας, της αλληλεγγύης και της συναπόφασης υποκαταστάθηκαν από τις αποκλίσεις, την αμφισημία και τον δογματισμό άρχισαν και οι μετακομίσεις. Ποιος θυμάται πλέον το διοικητήριο των Βρυξελλών; Ξέπεσε σε ρόλο κομπάρσου. Πρωταγωνιστές έχουν ήδη αναγορευτεί η καγκελαρία στο Βερολίνο και η ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη.

Σε αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον που οτιδήποτε γερμανικό τείνει να σφραγιστεί και ως ευρωπαϊκό, σημαντική μερίδα καταπονημένων από τις θυσίες Ελλήνων αντιδρά ενστικτωδώς. Προφανώς όχι χειροδικώντας και προπηλακίζοντας. Αντιφατικά όμως και σπασμωδικά προβάλλοντας πότε μια καρικατούρα εθνικής ρητορικής και πότε το άλλοθι μιας συγκεχυμένης ιδιαιτερότητας. Δυστυχώς οι ντόπιες λαϊκίστικες φλυαρίες και πρακτικές δεν αρκούν για να ξεκολλήσουν τη χώρα από την κινούμενη άμμο του χρέους. Το κακό είναι ότι το ίδιο ακριβώς αρνείται να διευκολύνει και η ηγεμονεύουσα στην Ευρώπη Γερμανία. Το χειρότερο ωστόσο είναι ότι με περιφρονητική εκδικητικότητα τραβάει το ολέθριο τζίνι της αστάθειας ολοκληρωτικά έξω από το ευρωπαϊκό μπουκάλι. Τόσο άγαρμπα που αν δεν φιλοτεχνούσε μεθοδικά τον συγκεντρωτισμό της θα την υποπτεύονταν ότι δικαιώνει -αν δεν πριμοδοτεί- τα μπουγέλα εις βάρος της.