Βασίλης Τσακίρογλου

Έχασε το κουράγιο του να ζήσει ή βρήκε το θάρρος να αυτοκτονήσει; Κάθε φορά η σκέψη είναι ίδια, μόνο που τώρα πια είναι όλο και πιο συχνή, ο προβληματισμός είναι όλο και πιο ενοχλητικός. Επίσης, όλο και πιο οικείος. Όμως, τι συμβαίνει με όλους αυτούς που αυτοκτονούν γύρω μας; Αλλά και τι συμβαίνει με αυτούς που οι αυτόχειρες αφήνουν πίσω τους, ή ακόμη και με εμάς, τους τρίτους, που κρίνουμε από απόσταση;

Εάν μας ενδιαφέρει το συναισθηματικό βάρος του φαινομένου, οι στατιστικές δεν έχουν σημασία. Το εάν η αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα την τελευταία τριετία είναι 30 ή 40% δεν κάνει την παραμικρή διαφορά. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι, ξαφνικά, συνηθίζουμε στην ιδέα ότι η αυτοκτονία είναι μια επιλογή που προτιμούν όλο και περισσότεροι Έλληνες. Μήπως κάτι ξέρουν όλοι αυτοί, κάτι που διαφεύγει από όλους τους υπόλοιπους; Και, εντάξει, όταν είσαι ενήλικος, όταν έχεις περάσει τον αναπόφευκτο «καρυωτακισμό» της εφηβείας, όταν ζούσες για τον έρωτα και πέθαινες από αγάπη, θεωρείσαι ότι έχεις κάποια αντισώματα. Τα παιδιά όμως; Τι σκέφτονται, άραγε, οι συμμαθητές των παιδιών εκείνου του γιατρού, του άλλου επιχειρηματία κ.λπ. που αυτοκτόνησε αφήνοντας πίσω του ένα σημείωμα, χρέη και μια οικογένεια; Ανεξάρτητα από το σοκ, τη θλίψη, την απορία κ.λπ. η αυτοκτονία γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς τους.

Η οικονομική κρίση, τα πολλαπλά υπαρξιακά αδιέξοδα που ορισμένοι βλέπουν μπροστά τους είναι κάτι πολύ σοβαρό -και αυτό είναι το χειρότερο: Όταν οι αυτοκτονίες συνδέονται με μια πλάνη, μια κραυγαλέα ανοησία όπως οι αιρέσεις τύπου Χάλε-Μποπ, Αντβεντιστές της 7ης Ημέρας κ.λπ, τότε η λογική έχει ένα σχετικά εύκολο έργο, μολονότι δεν είναι πάντα τόσο απλό το να πολεμήσεις τη φανατισμένη βλακεία. Όμως, όταν οι αυτόχειρες έχουν σώας τας φρένας, όταν πριν διαπράξουν το απονενοημένο θεωρούνταν «πολίτες υπεράνω αυτοκτονίας», τότε τα επιχειρήματα της λογικής μπορεί και να πέφτουν στο κενό.

Πώς μπορείς να αντικρούσεις έναν άνθρωπο -και μάλιστα έναν Έλληνα- που έχει πειστεί ότι ο κόσμος είναι ένα άθλιο μέρος όπου σε κακομεταχειρίζονται για μερικές δεκαετίες, πριν το σώμα σου καταρρεύσει και πεθάνεις; Πώς θα πείσεις ότι η ελπίδα είναι κίνητρο και όχι παυσίπονο ή υπνωτικό; Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι για δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη ισχύει το «life sucks and then you die» («ζεις χάλια και στο τέλος πεθαίνεις»), αυτό όμως είναι έτσι για όποιον έχει αποφασίσει να το βλέπει έτσι. Το τι είναι αντικειμενικό και τι όχι απασχολεί τους φιλοσόφους εδώ και κάποιες χιλιάδες χρόνια, θα τους απασχολεί, δε, έως ότου βαρεθούν να στοχάζονται -άσε που στο ενδιάμεσο κάποιοι θα έχουν αυτοκτονήσει κιόλας.

Η αλήθεια είναι ότι για ένα ζήτημα όπως η αυτοκτονία δεν μπορεί κανείς να πει κάτι περισσότερο από το αυτονόητο: Όσο ζεις θα έχεις μία και μόνη βεβαιότητα, ότι δηλαδή δεν θα ζεις για πάντα. Όμως, το ότι ζεις είναι ό,τι περισσότερο έχεις, το μόνο που πραγματικά σου ανήκει. Κι αφού ζεις, έστω και στη ρημαγμένη Ελλάδα του 2012 που σαν χαρακτήρας καρτούν βαδίζει στον αέρα μετά από το γκρεμό, μπορείς να ψάξεις στο youtube για το Suicide, ένα τραγουδάκι-απαγγελία ενός τύπου που λέγεται Bobby Gaylor (πχ youtube.com/watch?v=LYYBNZbnq7U&feature=fvwrel). Εάν στις πιο μαύρες σου στιγμές νιώθεις λίγο σαν ζέμπρα, σαν ένα άλογο ντυμένο με ασπρόμαυρες ριγέ πιτζάμες μέσα σε ένα πρασινο-καφέ περιβάλλον, ακούγοντας το Suicide ίσως θυμηθείς κάτι βασικό: Ότι, αντίθετα από τις ζέμπρες, εσύ έχεις επιλογή.