Βασίλης Στεφανακίδης

Ηταν η εποχή των παχιών αγελάδων, κατά την οποία όλες ανεξαιρέτως οι τράπεζες, είτε ιδιωτικές είτε κρατικές, επιδίδονταν σε έναν ιδιότυπο ανταγωνισμό για τα ποια θα μοιράσει περισσότερα δάνεια προκειμένου να εγγράψει μεγαλύτερα κέρδη από τις μελλοντικές εισπράξεις των τόκων. Αυτά συνέβαιναν τότε που γεννούσαν ακόμα και τα κοκόρια μας. Δάνεια και κάρτες με τη σέσουλα, που μοιράζονταν από κιόσκια στις πλατείες με την απλή επίδειξη της ταυτότητας και ήμασταν όλοι ευτυχισμένοι απολαμβάνοντας τη συμμετοχή μας στη γη της επαγγελίας. Και μετά ήρθαν ο σεισμός και ο καταποντισμός, σκίστηκε το πέπλο που δεν μας επέτρεπε να δούμε καθαρά και... τα είδαμε όλα! Ετσι, τώρα ανακαλύπτουμε σιγά-σιγά ότι οι πιο ξύπνιοι από εμάς που απλώς πήραμε ένα διακοποδάνειο ή ένα στεγαστικό, είχαν φροντίσει να δανειστούν δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια για δήθεν επενδύσεις, τα οποία και εξαφάνισαν, για να έρθουμε στο σήμερα, όπου δηλώνουν αδυναμία αποπληρωμής, κλείνουν τις επιχειρήσεις και λένε στις τράπεζες «δεν έχω, πάρτε ό,τι βρείτε».
 
Και φυσικά οι τράπεζες δεν βρήκαν να καλύψουν ούτε το 1/10 από αυτά που δάνεισαν και αναγκάστηκαν να καταφύγουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, απ’ όπου και σήκωσαν σχεδόν 40 δισ. ευρώ. Λεφτά που φυσικά δεν είχε το ελληνικό κράτος, αλλά μας τα δάνεισαν οι τροϊκανοί με τους γνωστούς όρους για να κρατηθεί όρθιο το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Είναι επίσης λεφτά που καλούμαστε να πληρώσουμε όλοι οι υπόλοιποι Ελληνες είτε με φόρους-χαράτσια, είτε με περικοπές μισθών και συντάξεων, είτε με κατασχέσεις των περιουσιακών μας στοιχείων. Βλέπετε, ο απλός δανειολήπτης έβαζε υποθήκη το ακίνητό του και εγγυητές τα άλλα μέλη της οικογένειάς του, οπότε τώρα τρέχουν όλοι μαζί. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, όμως, υπήρχαν άλλου είδους συμφωνίες και ελάχιστες έως καθόλου εγγυήσεις.

Είναι προφανές, λοιπόν, ότι αυτά που βλέπουμε τις τελευταίες μέρες στο δικαστικό προσκήνιο αποτελούν μόνο ψήγματα της συνολικής κατάστασης και δύσκολα θα δούμε την πραγματική εικόνα στο σύνολό της, αφού σε όλες τις τράπεζες αυτό ήταν η συνήθης πρακτική. Είναι μάλιστα πολλές οι περιπτώσεις επιχειρήσεων που ακόμα και σήμερα εμφανίζουν μια οντότητα ενεργή και με πολλούς εργαζομένους, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ως ασπίδα στις πιέσεις των τραπεζών να εισπράξουν τα δάνειά τους. Ετσι, μπροστά στον κίνδυνο να χτυπήσουν κανόνι κάποιες από αυτές τις επιχειρήσεις, οι ίδιες οι τράπεζες αναγκάζονται να κάνουν ρυθμίσεις στα δάνειά τους για να μην υποχρεωθούν να τα περάσουν στα κόκκινα και να πάρουν τις σχετικές προβλέψεις, τις οποίες και δεν αντέχουν.

Η Δικαιοσύνη αποφάσισε να ασχοληθεί με κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις. Δεν ξέρω αν η ενδεχόμενη φυλάκιση κάποιων από τους εμπλεκομένους θα λύσει κάποιο ουσιαστικό πρόβλημα, δηλαδή αν θα επιστραφούν αυτά τα δάνεια, τα οποία επί του παρόντος δεν εξυπηρετούν, ή αν όλα αυτά γίνονται προς τέρψιν της κοινής γνώμης η οποία απαιτεί να μπουν όλα τα λαμόγια στη φυλακή. Φοβούμαι όμως πως αν αυτό ήταν εφικτό, τότε αυτοί που θα έμεναν έξω θα ήταν λίγοι. Χώρια που δεν διαθέτουμε τόσες φυλακές. Με τούτα και με κείνα, όμως, γίνεται ευκολότερα κατανοητό το πώς φτάσαμε ως εδώ, καθώς και πόσο δύσκολο είναι να βγούμε από αυτή την περιδίνηση που μας τραβάει συνεχώς προς τα κάτω.

Εγιναν εγκλήματα από πολλούς και είναι σχεδόν αδύνατον να λογοδοτήσουν όλοι. Πολιτικοί, τραπεζίτες, επιχειρηματίες, πολίτες με συντάξεις-μαϊ­μού, αγροτικές επιδοτήσεις-μαϊμού, επιδόματα-μαϊμού, αναπηρίες-μαϊμού, επενδύσεις- μαϊμού, ανάπτυξη-μαϊμού, θαλασσοδάνεια και γενικώς μια χώρα-απομίμηση. Ολα αυτά ξέραμε να τα κάνουμε. Το κακό, όμως, είναι πως τώρα δεν ξέρουμε πώς να βγούμε από αυτή την κατάσταση και απλώς αποδεχόμαστε μια γενικευμένη τιμωρία των πάντων - είτε έφταιξαν, είτε όχι.