Βασίλης Στεφανακίδης

Λίγο πολύ έχουμε ακούσει για τους νέους υγειονομικούς κανόνες στις δραστηριότητές μας, αυτό όμως δεν αρκεί.

Η πραγματική οικονομία και ο κόσμος της εργασίας έχουν ακόμη πολλές απορίες και σε μέγιστο βαθμό εξαρτώνται από τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στον υπόλοιπο κόσμο.

Βλέπετε, δεν αρκεί που εμείς ως χώρα τα πήγαμε καλά στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης μέχρι τούδε, γιατί αυτό θα είναι δώρο άδωρο αν η κατάσταση στις υπόλοιπες χώρες με τις οποίες συνεργαζόμαστε οικονομικά δεν βελτιωθεί και δεν άρουν και αυτές τους περιορισμούς στην ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και προϊόντων.

Δεν είμαστε μια αυτάρκης κλειστή οικονομία που μπορεί να αδιαφορεί για το τι γίνεται έξω από τα σύνορά της.

Εχουμε ανάγκη να εξάγουμε και να εισάγουμε προϊόντα και πρώτες ύλες. Εχουμε ανάγκη να μπορούν να επισκεφτούν τη χώρα μας οι τουρίστες. Εχουμε ανάγκη να ξεκινήσουν να δουλεύουν οι πάντες στον τομέα τους.
Εχουμε την ανάγκη να αποδεσμευτούμε από την επιδοματική πολιτική του κράτους, καθώς αναγνωρίζουμε ότι αυτή η έστω και μικρή στήριξη δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ.

Τα ταμεία έχουν ήδη αδειάσει και όχι μόνο δεν τρώμε από τα έτοιμα, αλλά και το κράτος αναγκάζεται να δανείζεται και να υποθηκεύει το μέλλον με τα νέα ελλείμματα και την αύξηση του χρέους.
Το να λέμε απλώς ότι η φετινή χρονιά είναι κακή και χαμένη και να κάνουμε υπομονή γιατί από του χρόνου θα κερδίσουμε όσα χάνουμε φέτος είναι μια ουτοπία.

Η ζημιά η φετινή δεν πρόκειται ούτε να αναπληρωθεί εύκολα, ούτε να σβηστεί. Σεισάχθεια στα κρατικά χρέη δεν υπήρξε ποτέ και ούτε πρόκειται να υπάρξει. Το πολύ-πολύ να μετακινηθούν οι υποχρεώσεις στο μέλλον. Να παραγραφούν αποκλείεται.

Οπως γίνεται δηλαδή και στο εσωτερικό, με τις υποχρεώσεις πολιτών σε φόρους, εισφορές και δόσεις, που απλώς μετακινήθηκαν για το μέλλον, αλλά δεν παραγράφηκαν.

Οσο λοιπόν δεν διαλύεται αυτή η θολούρα, δεν είναι εύκολο να γίνει ούτε αποτίμηση της ζημιάς, ούτε να αναπτυχθεί ένα ρεαλιστικό σχέδιο για την επόμενη μέρα.

Ακούμε, για παράδειγμα, για βαθιά ύφεση που ξεκινάει από το 5% και φτάνει έως το 15% από τους απαισιόδοξους ξένους οίκους προτού ακόμα κατακάτσει ο κουρνιαχτός και αποτυπωθεί η πραγματική εικόνα αφού η πανδημία είναι σε εξέλιξη. Πόσο μάλλον που σε μια απευκταία περίπτωση μπορεί να επανέλθει δριμύτερη, με δεύτερο κύμα από το φθινόπωρο.

Αυτό, πάντως, που πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους είναι ότι μπορεί φαινομενικά να νομίζουμε πως η υγειονομική κρίση οδεύει προς το τέλος, όμως η πραγματική κρίση, η οικονομική, μόλις τώρα αρχίζει.

Μια κρίση που θα πλήξει βαρύτερα τις οικονομίες με... υποκείμενα νοσήματα και μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως στην περίπτωση της χώρας μας. Οι αντοχές της περιορισμένες και οι μέχρι τώρα παροχές και διευκολύνσεις σε πολίτες και επιχειρήσεις είναι πολύ πάνω από τις δυνατότητες που άφησε η δεκαετής οικονομική κρίση.

Η πιο ευνοϊκή λύση θα ήταν να εξαφανιζόταν ο κορωνοϊός μέσω κάποιου εμβολίου ή φαρμάκου. Επειδή όμως μια τέτοια λύση δεν φαντάζει επί του παρόντος ρεαλιστική και επιτεύξιμη, καλό είναι να προετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα όχι μόνο για την τρέχουσα χρονιά, αλλά και τις επόμενες. Γιατί μπορεί η εκτίμηση της εκτίναξης του ελατηρίου της οικονομίας που θα εκτιναχθεί το ’21 να επιβεβαιωθεί σε κάποιο βαθμό, πλην όμως τα τραύματα που θα αφήσει η κρίση στους πολίτες δεν θα επουλωθούν του χρόνου.