Βασίλης Δαλιάνης

Πέντε χρόνια και επτά μήνες μετά την υπαγωγή της χώρας στους μηχανισμούς στήριξης και επτά ημέρες πριν τις επόμενες εκλογές, η ρήση του Μπίσμαρκ φαίνεται να επιβεβαιώνεται στο ακέραιο, παρόλο που τα μεγάλα ψέματα των τελευταίων ετών αντικαθίστανται σταδιακά από μισές αλήθειες. Από την πρωτοφανή διχαστική «αντιμνημονιακή» ρητορική που χαρακτήρισε «πατριώτη» έναν έκαστο που εμφάνιζε μαγικές λύσεις και λαγούς από τα καπέλα και «προδότη και «γερμανοτσολιά» οποιονδήποτε ψέλλιζε πως τέτοιες λύσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, δεν υφίστανται, περάσαμε στην κατάργηση των Μνημονίων με έναν Νόμο και την «αλλαγή ολόκληρης της Ευρώπης». 

Έπειτα από την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου και την κατανόηση της ευρωπαϊκής -τουλάχιστον- πραγματικότητας από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, αυτή η ρητορική έχει φυσικά ατονήσει. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη, αν όχι τη μοναδική, επιτυχία της προηγούμενης συγκυβέρνησης. Δεν είναι εύκολο άλλωστε να κατανοήσει κάποιος που υποστήριζε πως δεν υπάρχει «ούτε μια πιθανότητα στο εκατομμύριο» να μην δεχθούν τις θέσεις του, πως η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη λειτουργούν με συγκεκριμένους κανόνες, οι οποίοι απαιτούν μια εξαιρετικά περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία για να αλλάξουν, έστω κατά τι. 

Μέσα σε επτά μήνες η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ κατάφερε να αποδείξει μερικά απλά δεδομένα. Η θερμή υποδοχή του τέως πρωθυπουργού στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, τις πρώτες εβδομάδες μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου, μετατράπηκε γρήγορα σε απαξίωση και απομόνωση. Τα γεγονότα είναι λίγο-πολύ γνωστά. Οι συνεχείς δηλώσεις του κ. Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος περιέφερε απλώς το «εγώ» του στις μαραθώνιες συνεδριάσεις των θερμικών οργάνων της Ε.Ε., χαρακτηρίζοντας «τρομοκράτες» τους εταίρους της Ελλάδας και οι προσπάθειες του κ. Τσίπρα να μεταφέρει την όποια διαπραγμάτευση σε επίπεδο Γερμανίας- Γαλλίας, μετέτρεψαν την Ελλάδα σε κράτος-παρία εντός του φυσικού της χώρου. Χρειάστηκαν επτά μήνες οικονομικής κατάρρευσης της χώρας για να καταλάβουν κάτι που έχει αναφερθεί επανειλημμένως από αυτήν εδώ τη στήλη. 

Πρώτον, πως το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν ήταν πάντοτε η Γερμανία, αλλά κυρίως οι φτωχότερες χώρες της Ε.Ε και όσες βρέθηκαν και οι ίδιες στα Μνημόνια, ήτοι η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Λετονία. Χώρες οι οποίες ζητούν να εφαρμόσει η Ελλάδα ό,τι και οι ίδιες πρώτα εφήρμοσαν, ίσως και ακόμα λιγότερα.  

Δεύτερον, πως από το 2011 και μετά, το παράγωγο Δίκαιο της Ε.Ε. (six pack, two pack) δεν αφήνει περιθώρια για οικονομικά πειράματα στα κράτη-μέλη που επιθυμούν να παραμένουν στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Όπως λέει άλλωστε και ένα βρετανικό ρητό, «αν δεν σου αρέσουν οι κανόνες, πρέπει να αλλάξεις άθλημα». 

Η διχαστική όμως ρητορική των τελευταίων ετών, όσο και αν έχει ατονήσει μπροστά στην πραγματικότητα, έχει μπολιάσει ένα σημαντικό κομμάτι των πολιτών που εξακολουθούν να εμπιστεύονται πολιτικούς που κατηγορούν διαρκώς «κάποιους άλλους», θεωρώντας δεδομένο πως αυτοί οι ίδιοι οι «άλλοι» πρέπει να βοηθήσουν την Ελλάδα. Η «αντιμνημονιακή» ρητορική εξακολουθεί να εμφανίζεται ακόμα και στον ίδιον τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ που υπέγραψαν το τρίτο Μνημόνιο. Φυσικά με άλλες πλέον εκφράσεις. Δεν γίνεται πλέον λόγος για «κατάργηση», αλλά για «επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου». 

Η προεκλογική περίοδος μπορεί να δικαιολογεί εν μέρει αυτές τις μισές αλήθειες, αλλά δεν δικαιολογεί καθόλου πλέον τους πολίτες. Η επιχειρηματολογία του «έλα μωρέ, έτσι τα λένε προεκλογικά οι Ευρωπαίοι για να επηρεάσουν την ψήφο μας», δεν ισχύει σε καμία περίπτωση. Η Ελλάδα θα εφαρμόσει μέχρι τελείας τη συμφωνία που υπέγραψε, χωρίς καμία επαναδιαπραγμάτευση των όρων. Το ξεκαθάρισε άλλωστε ο ίδιος ο πρόεδρος του Eurogroup, στη χθεσινή συνεδρίαση των 19 υπουργών Οικονομικών. Άλλη ευκαιρία για την Ελλάδα δεν πρόκειται να υπάρξει. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα γίνεται λόγος για «αριστερή παρένθεση» στην Ελλάδα, αλλά για «ελληνική παρένθεση στην Ευρωζώνη».