Βασ. Αναστασόπουλος

Η Άνγκελα Μέρκελ, συγκεκριμένα, μιλούσε για το «ιστορικό καθήκον της Γερμανίας να κρατήσει την Ευρώπη ενωμένη». Σχεδόν αυτομάτως, πολλοί έσπευσαν να υιοθετήσουν τη θέση της και να υποδείξουν ότι η Γερμανία είναι η μοναδική «ασπίδα προστασίας» και ο μοναδικός εγγυητής της ενότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε... Διότι η θεωρία από την πράξη απέχει πάρα πολύ.

Τι συνέβη, λοιπόν, σε πραγματικό και όχι σε... φαντασιακό επίπεδο, στο δεκαήμερο που ακολούθησε την απόφαση των Βρετανών ψηφοφόρων υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ; Συνοπτικά, τα εξής:

- Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε: «Χρειάζεται επιτάχυνση και όχι καινοτομία» . «Να εφαρμοστούν οι υπάρχουσες μεταρρυθμίσεις και όχι να προστεθούν κι άλλες» συμπλήρωσε, πράγμα που σημαίνει ότι δεν αλλάζει τίποτα.

- Η Άνγκελα Μέρκελ το είπε ακόμα πιο... λιανά: «Καμία αλλαγή στο Σύμφωνο Σταθερότητας».

- Και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήρθε και... έδεσε το γλυκό: «Καμία σκέψη για ενιαίο προυπολογισμό στην ευρωζώνη ή δημιουργία ενιαίου πλαισίου εγγύησης των καταθέσεων».

Ακόμη, μέσα σε διάστημα μίας εβδομάδας, η Γερμανία πρόλαβε να βγάλει απαγορευτικό στην Ιταλία, η οποία θέλει να ρίξει χρήματα στις τράπεζές της, για να προλάβει την κατάρρευση, αλλά το Βερολίνο επιμένει για «bail-in» -«κούρεμα» καταθέσεων, δηλαδή, με τους πελάτες των πιστωτικών ιδρυμάτων να επωμίζονται το βάρος της σωτηρίας τους. Επίσης, το Βερολίνο, αυτός ο... ογκόλιθος της ενότητας και προασπιστής της ειρήνης στην Ευρώπη, έσπευσε να… μαλώσει και την Λισαβόνα, απειλώντας την με ένα ακόμα πιο σκληρό Μνημόνιο, επειδή η κυβέρνηση της Πορτογαλίας δεν θέλει να λάβει νέα μέτρα και επιθυμεί να ανατρέψει τις πολιτικές λιτότητας της προκατόχου της. 

Ποια, η Γερμανία των τριών χρεοκοπιών και των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Προφανώς, όσοι... ομνύουν στο όνομά της, τείνουν να το ξεχνούν αυτό. Τείνουν να ξεχνούν, για παράδειγμα, ότι η Γερμανία έζησε τις μεγαλύτερες χρεοκοπίες της νεώτερης ιστορίας και, αν χρωστάει σε κάποιον τη σημερινή ηγετική της θέση στην Ευρώπη και τον κόσμο, είναι στις ΗΠΑ, οι οποίες τόσο μετά τον Α' όσο και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, παραιτήθηκαν από το δικαίωμά τους για τεράστια χρηματικά ποσά. Ειδικά, δε, μετά τον Β' Παγκόσμιο, ήταν οι ΗΠΑ που φρόντισαν να μην υπάρξει καμία αξίωση από τους συμμάχους για αποζημιώσεις, μέχρι τη μελλοντική (τότε) επανένωση των δύο Γερμανιών. Αναμφίβολα, αυτό ήταν το βασικό θεμέλιο για το σημερινό γερμανικό οικονομικό «θαύμα».

Η Γερμανία, η οποία δεν δίστασε να προχωρήσει, πίσω στο 1990, ακόμα και σε στάση πληρωμών. Ήταν τότε που ο μακροβιότερος μέχρι σήμερα καγκελάριος της χώρας, Χέλμουτ Κολ, αρνήθηκε να υλοποιήσει τη Συμφωνία του Λονδίνου, του 1953. Η συμφωνία προέβλεπε ότι οι γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις στην περίπτωση της επανένωσης των δύο Γερμανιών θα έπρεπε να τεθούν υπό επαναδιαπραγμάτευση. Η Γερμανία όμως δεν πλήρωσε αποζημιώσεις μετά το 1990 (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων), αλλά ούτε τα αναγκαστικά δανεια και τα έξοδα κατοχής. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, ως γνωστόν, δεν πήρε δεκάρα...

Η θέση της Γερμανίας στη δεδομένη χρονική συγκυρία και υπό το βάρος του Brexit είναι σαφώς δυσχερής. Η φυγή της Βρετανίας από την ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τέτοιο τρόπο, που και να μετριάσει την αναστάτωση στις οικονομίες των χωρών-μελών της ΕΕ, αλλά και που να μην φανεί ότι η ισχυρή ηγέτιδα της ΕΕ υπέστη άλλη μια ήττα (μετά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους). Στο Βερολίνο... ξορκίζουν όπως ο διάολος το λιβάνι τα λεγόμενα φαινόμενα «μιμητισμού» στη Γαλλία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, την Ολλανδία, την Ουγγαρία, ακόμα και την Ιταλία, και γι' αυτό θέλουν να φανεί ότι δεν υποχωρούν... Και δεν είναι αυτός ο μοναδικός φόβος των Γερμανών. «Τρέμουν» στην σκέψη ότι -ακόμη και αυτό να μην συμβεί- μπορεί να επανακινηθεί το θέμα της «ομογενοποίησης» του χρέους. Τι σημαίνει αυτό; Όλα τα χρέη των χωρών-μελών της ευρωζώνης να μπουν σε έναν κοινό «κορβανά», προκειμένου να επιτευχθεί επιτέλους περισσότερη «κοινοτικοποίηση», αίτημα που όλο και δυναμώνει, ιδιαίτερα από τα πιο αδύναμα οικονομικά κράτη-μέλη.

Στο γερμανικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του Brexit, που έφεραν αυτήν την εβδομάδα στη δημοσιότητα η Handelsblatt και η Welt, οι... συμβουλάτορες του Σόιμπλε το λένε ξεκάθαρα, υπογραμμίζοντας ότι θα δυναμώσουν οι φωνές που θα ζητούν την κοινή ευθύνη στην ευρωζώνη για κοινό προϋπολογισμό ή ευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων στις τράπεζες. Η Άνγκελα Μέρκελ προφανώς δεν θέλει με τίποτα να συμβεί κάτι τέτοιο, καθώς γνωρίζει τις έντονες αντιδράσεις που θα προκαλέσει στους Γερμανούς πολίτες , αλλά και γενικότερα στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, που χορηγούν βοήθεια στις χώρες του νότου. Με απλά λόγια, οι Γερμανοί θέλουν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν μόνο τα οφέλη της ΕΕ και να αφήνουν τις υποχρεώσεις στα άλλα κράτη. 

Εσείς τι λέτε, λοιπόν; Προκύπτει απ' όλα τα παραπάνω καμία ένδειξη ότι η ΕΕ… πήρε το μήνυμα των Βρετανών; Ή ότι η Γερμανία λειτουργεί ως… κέρβερος διαφύλαξης της ενότητας και της ειρήνης; Ή μήπως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, από αυτό που η κυρία Μέρκελ διατυπώνει μόνο στις δημόσιες δηλώσεις της -και κάποιοι σπεύδουν να μας πείσουν ότι... το εννοεί;

ΥΓ: Λένε ότι η ιστορία συχνά επαναλαμβάνεται σαν φάρσα. Ειδικά όταν τείνεις να την ξεχνάς...