Αντώνης Πανούτσος

Παράδειγμα οι παρατάξεις των πατρικίων και των πληβείων στην αρχαία Ρώμη. Με τη λέξη «πληβείοι» να προέρχεται από το ελληνικό «πλήθος». Στις σημερινές δημοκρατίες το «λαϊκιστής» δεν σημαίνει πολιτικός που υπερασπίζεται τα δικαιώματα του λαού, αλλά αυτός που παρουσιάζει απλοϊκές λύσεις για σύνθετα προβλήματα. Ας πούμε η ακροδεξιά τοποθέτηση «στείλτε τους ξένους πίσω στις πατρίδες τους για να καταπολεμηθεί η ανεργία». Αλλωστε η ανεργία δεν οφείλεται στο ότι οι ξένοι παίρνουν τις θέσεις των Ελλήνων που θέλουν να δουλέψουν σε πλυντήρια αυτοκινήτων και το ίδιο θα μπορούσαν να κάνουν κράτη όπου δουλεύουν Ελληνες μετανάστες και να τους απελάσουν. 

Το ίδιο λαϊκίστικη ήταν η αριστερή τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ «Ανοιχτά σύνορα για όλους». Πρώτον, όλες οι κουλτούρες δεν είναι συμβατές και, δεύτερον, μπορεί να ισχύσει για μια περίοδο όπου και οι άλλες χώρες έχουν τα σύνορά τους ανοικτά. Από τη στιγμή που αποφασίσουν να τα κλείσουν, όπως έκαναν τα Σκόπια, η Βουλγαρία και η Ουγγαρία το 2016, η χώρα εισόδου θα τραβήξει ζόρι και θα αλλάξει πολιτική. Οπως έκανε η Ελλάδα.
Ανάμεσα όμως στον λαϊκισμό τού «ρίχτε τους στη θάλασσα» και τον ελιτισμό τού «δεν καταλαβαίνω γιατί αντιδρούν έτσι» μεσολαβεί μια γκρίζα ζώνη. Στην οποία όταν τα πράγματα πάνε πολύ προς την μια ή την άλλη πλευρά δημιουργούνται αντίρροπες δυνάμεις ώστε να επιστρέψουν στο κέντρο. Αυτό φάνηκε στις δηλώσεις του νικητή των ολλανδικών εκλογών Μαρκ Ρούτε: «Είναι ένα βράδυ όπου η Ολλανδία, μετά το Brexit και την εκλογή του Τραμπ είπε “στοπ” στον λάθος τύπο του λαϊκισμού». Αρα σε αντιδιαστολή υπάρχει ένας σωστός τύπος λαϊκισμού, συμβατός με την κουλτούρα της Ε.Ε. Το ποιος είναι προσδιορίζεται από την εγκυρότερη κατά τη γνώμη μου συντηρητική εφημερίδα της Ευρώπης, τoν βρετανικό «Τelegraph». 

Με το κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό κόμμα του Μαρκ Ρούτε και το ακροδεξιό και αντιευρωπαϊκό του Γκερτ Βίλντερς να βρίσκονται κοντά μέχρι και την τελευταία εβδομάδα των εκλογών, τη διαφορά έκανε η στάση τους όταν η Τουρκία αποφάσισε να διοργανώσει συλλαλητήρια για το δημοψήφισμα του Ερντογάν. Η αποφασιστική στάση του Ρούτε να απαγορεύσει τις συγκεντρώσεις φρέναρε την άνοδο του PVV του Βίλντερς, επιτρέποντας στους Ευρωπαίους ηγέτες να πάρουν μια βαθιά ανάσα. Και να εκτιμήσουν τι θέλει ο Ευρωπαίος πολίτης. Ο οποίος, όπως ο Αμερικάνος, πιέστηκε να ζήσει με τον τρόπο που θέλουν οι celebrities και τα Μέσα. Αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να ψηφίσει Βίλντερς. 

Οι εκλογές στην Ολλανδία είναι η μεγάλη ευκαιρία να επαναπροσδιοριστεί ο χαρακτήρας της Ευρώπης. Οχι μόνο ως οικονομική οντότητα αλλά και ως πολιτισμική, που σημαίνει ανοιχτή σε όλα αλλά όχι ανοχή στα πάντα. Οι Ολλανδοί ψηφοφόροι έδειξαν πού πηγαίνει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί δεν έχουν παρά να το σεβαστούν. 

Θέμα αντίληψης

Γίνεται όλο και σαφέστερο ότι ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας είναι άνθρωπος περιορισμένης πολιτικής αντίληψης. Μετά την αποστολή του δέματος με εκρηκτικά στο γραφείο του ΔΝΤ στο Παρίσι, όταν είπε στον Βασίλη Κικίλια ότι το όνομά του αναφερόταν ως αποστολέας, εκείνος «αισθάνθηκε έκπληξη». Υποθέτω ότι ο Τόσκας περίμενε από τον Κικίλια να δείξει χαρά, που θα σήμαινε ότι το έχει χάσει, ή να κουνήσει το κεφάλι καταφατικά, που θα σήμαινε ότι το είχε στείλει ο ίδιος. 

Ο «αντι-καπιταλιστικός»

Αντίθετα, ο Σπίρτζης είναι αντικαπιταλιστικός. Η δήλωσή του ότι οι βανδαλισμοί στα μηχανήματα ακύρωσης εισιτηρίων «άρχισαν να εκδηλώνονται όταν ανακοινώσαμε την πολιτική απόφαση να φυλάσσονται οι σταθμοί του μετρό όχι από ιδιωτικές εταιρείες αλλά από την Ελληνική Αστυνομία» είναι ένα «κατηγορώ» στα μεγάλα συμφέροντα και στον ταξικό εχθρό. Το ότι στο Διαδίκτυο την ευθύνη για τις καταστροφές των ακυρωτικών αναλαμβάνουν οι «Πυρήνες Λυσσασμένων Λαθρεπιβατών» με πλήρεις οδηγίες καταστροφής μοιάζει να διαφεύγει του Σπίρτζη. Και του Τόσκα, που μπορεί να πιστεύει ότι τα καταστρέφει ο Κικίλιας.