Αντώνης Πανούτσος

To 1938 ένας Αμερικανός αγρότης διέγνωσε ορθά ότι ο κόσμος πήγαινε προς έναν παγκόσμιο πόλεμο. Σωστά. Πούλησε τα υπάρχοντά του και αγόρασε ένα κτήμα στην άκρη του κόσμου, εκεί όπου δεν θα τον έφτανε ο πόλεμος. Λάθος. Το κτήμα που αγόρασε ήταν στην Οκινάουα, όπου έγινε μία από τις μεγαλύτερες μάχες του Αμερικανοϊαπωνικού Πολέμου. Αν είναι να σου τύχει, η μοίρα σου θα σε κυνηγήσει όπου και να πας. Οπως κυνήγησε τη μακαρίτισσα την κοπελίτσα που είχε ξεχάσει το διαβατήριό της στο ξενοδοχείο, πήγε να το πάρει και ο ξενοδόχος την πήγε στο αεροδρόμιο για να προλάβει την πτήση της Germanwings.

Μετά το δυστύχημα, στην ουσία, ή για να καθησυχάσουν τον κόσμο, οι εταιρείες είναι σίγουρο ότι θα πάρουν μέτρα: όταν πηγαίνει ο ένας πιλότος στην τουαλέτα θα πρέπει να υπάρχει δεύτερο και τρίτο μέλος του πληρώματος στο πιλοτήριο. Μπορεί να βάλουν τουαλέτα στο πιλοτήριο, πόρτα στον διάδρομο των επιβατών που να κλείνει όταν ανοίγει εκείνη του πιλοτηρίου, ή ό,τι άλλο σκεφτούν. Θα δώσουν όση δημοσιότητα μπορούν. Στην πραγματικότητα ό,τι θα κάνουν θα είναι για να καθησυχάσουν το κοινό.

Το 2014 πέντε αεροσκάφη έπεσαν στον κόσμο με τραγικό απολογισμό 900 περίπου νεκρούς. Οι πιθανότητες να πέσει ένα αεροπλάνο στο μέσο της πτήσης είναι 8%. Γιατί λοιπόν ένας άνθρωπος που πιθανότατα δεν πρόκειται να ταξιδέψει με αεροπλάνο ακούει βιδωμένος λεπτομέρειες για ένα δυστύχημα σε ένα μέσο με το οποίο αν ταξιδέψει έχει 1 πιθανότητα στις 4.300.000 να σκοτωθεί; Ο λόγος είναι ο ίδιος που έκανε τους Βικτωριανούς να εφοδιάζουν τα φέρετρα με σκοινιά που κατέληγαν σε καμπανάκι της εκκλησίας του νεκροταφείου. Υπήρχε για να το χτυπήσει ο παρά τρίχα μακαρίτης στις περιπτώσεις νεκροφάνειας. Οταν μάλιστα οι μόνες περιπτώσεις νεκροφάνειας που είχαν σημειωθεί ήταν στα γοτθικά μυθιστορήματα της εποχής.

Στο αεροπλάνο η μοίρα σου παύει να είναι δική σου και είναι όλων. Κατά το «μπορεί να μην είναι η ώρα μου, αλλά αν είναι η ώρα του πιλότου;». Επίσης είναι κλειστοφοβικό. Οι περισσότερες κρίσεις πανικού εκδηλώνονται τη στιγμή που η αεροσυνοδός κλείνει την πόρτα και ο επιβάτης ξέρει ότι η μοίρα του είναι στα χέρια του πιλότου. Τέλος, κανένας δεν είναι βέβαιος τι συμβαίνει. Κάθε αλλαγή ήχου μπορεί να σημαίνει ότι οι μηχανές χάλασαν. Κάθε απώλεια ύψους μπορεί να είναι για 10 μέτρα, αλλά πού ξέρεις ότι θα σταματήσει στο εντέκατο;

Στο αεροπλάνο ο τρόπος να μείνεις ψύχραιμος είναι η λογική. Οι πιθανότητες 1:4.300.000 θανατηφόρου ατυχήματος είναι πολύ καλύτερες από ένα ταξίδι Αθήνα - Λάρισα στην Εθνική Σαββατοκύριακο. Και αν η λογική δεν φτάνει, υπάρχει το κισμέτ. Ο Αζραέλ θα σε βρει όπου κι αν είσαι. Στο κρεβάτι σου ή στο αεροπλάνο.

Το ποσοστό
Σύμφωνα με τις στατιστικές, το 53% των ατυχημάτων στα αεροπλάνα οφείλεται σε λάθος του πιλότου. Το εντυπωσιακότερο είναι ότι το ποσοστό έμεινε σταθερό στη μεταπολεμική περίοδο παρά την πρόοδο στα μέσα ηλεκτρονικής πλοήγησης.

Οι εποχές
Οι εποχές πάντως έχουν αλλάξει. Το 1985, ταξιδεύοντας από Σκιάθο για Αθήνα, στον έλεγχο του αεροδρομίου ανακάλυψαν ότι είχαν κάνει διπλό booking στο αεροπλάνο της Ολυμπιακής. Επειδή δεν ήταν δυνατόν να καθυστερήσω αφού θα έχανα την ανταπόκριση για Βερολίνο, καταφύγαμε στο ελληνικότατο «οι καλοί παντού χωράνε». Μπορεί και οι κακοί, αφού ταξίδεψα όρθιος πίσω από την ανοιχτή πόρτα του πιλοτηρίου.

Οι κανόνες ασφαλείας
Οι κανόνες ασφαλείας έχουν αλλάξει πολύ με τα χρόνια. Θυμηθείτε τις ελληνικές ταινίες που δείχνουν να υποδέχονται τον ταξιδιώτη μέσα στην πίστα του αεροδρομίου του Ελληνικού μπροστά στη σκάλα και συγκρίνετέ το με το σήμερα που σου ζητάνε να βγάλεις τα παπούτσια για να τσεκάρουν τα τακούνια. Η αρχή με τα μέτρα ασφαλείας έγινε με τις αεροπειρατείες στη δεκαετία του ’60 από το Μαϊάμι στην Κούβα.