Αντώνης Πανούτσος

Η πρώτη αναφορά σε μια Ευρωπαϊκή Ενωση έγινε από τον Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1948, όταν σε ομιλία στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης αναφέρθηκε σε «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης». Η πρώτη πρακτική κίνηση έγινε από τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών Ρόμπερτ Σούμαν, όταν το 1950 δημιούργησε την Ενωση Ανθρακα με μέλη τη Γαλλία και τη Γερμανία, προσκαλώντας όμως και «όποια άλλη χώρα θα ήθελε να συμμετάσχει». Τις επόμενες δεκαετίες η Ευρωπαϊκή Κοινότητα άλλαζε ονόματα και μορφή, αλλά διατηρούσε τον αρχικό της χαρακτήρα: μία ένωση βορειοευρωπαϊκών κρατών -η μόνη χώρα από τον Νότο ήταν η βιομηχανική Ιταλία- με παρόμοιες οικονομίες, που στο όνομα του οικονομικού φιλελευθερισμού καταργούσαν τους δασμούς, τις ταρίφες και τα τελωνεία. Ο οικονομικός χαρακτήρας της Κοινότητας άλλαζε τη δεκαετία του ’80, όταν το 1981 η Ελλάδα για πολιτιστικούς λόγους γινόταν η 10η χώρα της Κοινότητας, ενώ την ακολουθούσαν το 1986 η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Ταυτόχρονα όμως η ΕΟΚ έχασε κάθε έννοια λογικής. Το 1987 η Τουρκία και το Μαρόκο υπέβαλαν αίτηση ένταξης. Η κατάρρευση του κομμουνισμού έφερε τις πιο ετερόκλητες χώρες και οικονομίες να ζητούν να ενταχθούν, η Αμερική πίεζε την Ευρωπαϊκή Ενωση να τις κάνει δεκτές ώστε να μην πέσουν στην επιρροή της Ρωσίας. Το αποτέλεσμα της τόσο ετερογενούς Ενωσης ήταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να γίνει ένα πολιτικό spa. Η Ευρωπαϊκή Ενωση από πολιτική ένωση, όπου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάποια στιγμή θα υποκαθιστούσε τα εθνικά, έγινε ένας οικονομικός αχταρμάς, για να κάνουν τελικά κουμάντο η Γαλλία και η Γερμανία.

Και εκεί είναι η μεγαλύτερη αδυναμία στα δύο μεγάλα ελληνικά κόμματα. Να προβλέψουν τις εξελίξεις, να ενημερώσουν τους πολίτες και να πουν τι θέλουν να κάνουν. Η Ν.Δ. θυμίζει παλιές γειτόνισσες που λέγανε «Ολα καλά θα πάνε, παιδάκι μου», και όσο το λέγανε τόσο αυτός που το άκουγε σιγουρευόταν όλο και περισσότερο ότι θα πεθάνει. Λέει «από το 2014 θα έχουμε ανάπτυξη», αλλά το γιατί και πώς αδυνατεί να το εξηγήσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα εξακολουθεί να έχει την ασθματική ρητορική της κατάληψης του Λυκείου. Το σχέδιο Β’ που ο Τσίπρας πρόβαλε στην Κύπρο -«Να αντισταθούμε, να φοβίσουμε αυτούς που μας φοβίζουν»- δεν είναι σχέδιο διάσωσης για το μέλλον, αλλά πλάνο σύγκρουσης με τα ΜΑΤ σε διαδήλωση για τον Γρηγορόπουλο. Οσο για τα υπόλοιπα κόμματα, το ΠΑΣΟΚ είναι σαν κάτι αιωνόβιους συγγενείς που δεν θέλεις να τους κουνάς από τον ήλιο μέχρι να κλείσουν τα ματάκια τους, η ΔΗΜ.ΑΡ. είναι το εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό όργανο, το ΚΚΕ μουσειακό, οι Ανεξέλ για να γράψουν μήνυμα μπορούν να το γράψουν μόνο με κεφαλαία και η Χρυσή Αυγή για να γράψει το ίδιο μήνυμα θα ζήταγε τη βοήθεια των Ανεξέλ. Και επειδή οι πολιτικοί μηχανισμοί δεν προκύπτουν από παρθενογένεση, ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα πρέπει να σοβαρέψει τον λόγο του και να δουλέψει πραγματικά plan A και plan Β για το τι θα κάνουμε σε μια Ενωση που κλυδωνίζεται, αλλά και για το τι θα κάνουμε αν διαλυθεί.

Ομοιότητες

Ο Μπέρναρντ Σο είχε πει ότι οι Αγγλοι και οι Αμερικάνοι είναι δύο λαοί που τους χωρίζει η ίδια γλώσσα. Τους Ελληνες και τους Κύπριους το μόνο που τους συνδέει είναι η γλώσσα. Το γεγονός φάνηκε πιο καθαρά στην τελευταία κρίση.

Διαφορές

Πρώτα με τις αντιδράσεις. Αντίθετα με τους Ελληνες που με το ισοζύγιο μπλέξανε τους Γερμανούς, τον Χίτλερ και τον Τσολάκογλου, που έψαχναν να βρουν ποια μνήμη της Κατοχής πέφτει με το ταξίδι της Μέρκελ, οι Κύπριοι από την αρχή αποφάσισαν ότι all is about money. Ολα γίνονται για τα λεφτά και στον έρωτα, στον πόλεμο και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τα πάντα συγχωρούνται. Αφού παίξανε το πρώτο «όχι» και δεν τους βγήκε, αφού πήγανε στους Ρώσους και φάγανε πόρτα, δεν έψαξαν για εξωτερικούς εχθρούς, αλλά ξαναγύρισαν στο Eurogroup και δέχτηκαν τις ζημιές. Και τις δέχτηκαν με τη στωικότητα του επαγγελματία παίκτη, που ξέρει ότι το παν είναι να μην ψάχνεις για δικαιολογίες, αλλά για το πού έκανε λάθος. Οι Κύπριοι δεν θέλανε να είναι γαλατικό χωριό που αντιστέκεται, που λέει κι ο Τσίπρας, αλλά ευρωπαϊκή χώρα που μετέχει.

Το αποτέλεσμα

Το αποτέλεσμα της κυπριακής στάσης φάνηκε στην πράξη. Την περασμένη Πέμπτη, προτού καν ανοίξουν οι κυπριακές τράπεζες, ο διεθνής δείκτης ισοτιμιών ως προς το ευρώ βρισκόταν σε πτώση. Η στάση των Κύπριων πολιτών να περιμένουν υπομονετικά στην ουρά για να σηκώσουν λεφτά, σύμφωνα με τους «Financial Times», έπεισε τις αγορές ότι η Κύπρος πολιτικά παραμένει σταθερή, με αποτέλεσμα το ευρώ να ενισχυθεί 0,2 λεπτά έναντι του δολαρίου.