Άννυ Ποδηματά

Πρώτα απ’ όλα, πήρε το επικοινωνιακό ρίσκο και επεδίωξε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όταν τα κάρβουνα είχαν ήδη πάρει φωτιά, δηλαδή αμέσως μετά την ανακοίνωση της υπογραφής του Μνημονίου Κατανόησης Τουρκίας - Λιβύης επί Θαλασσίων Δικαιοδοσιών. Ο πρωθυπουργός θέλησε να εκπέμψει το μήνυμα της αποφασιστικότητας ως προς την προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας καθιστώντας παράλληλα σαφείς τις βασικές του επιλογές: περιφρούρηση των διαύλων επικοινωνίας ακόμα και στο υψηλότερο επίπεδο και διπλωματική εκστρατεία για τη διεθνοποίηση του ζητήματος και την οικοδόμηση συμμαχιών.

Αυτά, όταν στην Αθήνα διάφοροι θερμοκέφαλοι είχαν αρχίσει τις γνωστές δηλώσεις περί «μολών λαβέ» πατώντας εύκολα την μπανανόφλουδα της κλιμακούμενης έντασης που στήνει η Τουρκία. Μετά τη συνάντηση με τον Ερντογάν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε το αληθές, αλλά καθόλου αυτονόητο για τους αρνητές της πραγματικότητας, ότι δηλαδή «με την Τουρκία είχαμε, έχουμε και θα έχουμε προβλήματα» και θέλοντας να αποδραματοποιήσει την κατάσταση δεν έκανε το χατίρι στη Φώφη Γεννηματά για σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, αλλά ζήτησε από τον υπουργό του επί των Εξωτερικών να ενημερώσει τους εκπροσώπους των κομμάτων, στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής. Παράλληλα, «διόρθωσε» τις διαρροές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας καθιστώντας σαφές ότι οι συζητήσεις μεταξύ των δύο χωρών για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης δεν παγώνουν, αλλά συνεχίζονται.

Στο διπλωματικό πεδίο, η τακτική αυτή έχει αποδώσει ήδη καρπούς, με σημαντικότερη την παράγραφο που συμπεριλήφθηκε στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη συμπεριφορά και τις κινήσεις της Τουρκίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο:

Οι ηγέτες της Ε.Ε. χαρακτήρισαν για άλλη μία φορά «παράνομες» τις τουρκικές γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και πρόσθεσαν αναφορά με την οποία ρητά καταδικάζουν το Μνημόνιο Συνεργασίας Τουρκίας - Λιβύης επισημαίνοντας ότι «παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, είναι ασύμβατο με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και (άρα) δεν μπορεί να έχει καμία έννομη συνέπεια για τρίτες χώρες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», καταλήγει η σχετική παράγραφος των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, «επαναβεβαιώνει ρητά και ξεκάθαρα την αλληλεγγύη του με την Ελλάδα και την Κύπρο αναφορικά με αυτές τις τουρκικές ενέργειες».

Γνωστά τα ερωτήματα που προκύπτουν από το σημείο αυτό και μετά:

Αρκεί η έκφραση αλληλεγγύης των εταίρων; Εχει άραγε κάποιο πρακτικό αντίκτυπο; Τι θα κάνουν οι εταίροι στην περίπτωση που η Τουρκία κλιμακώσει τις προκλήσεις και υπάρξει κάποιο, έστω περιορισμένης έκτασης, θερμό επεισόδιο; Αλλά και τι θα κάνει η Αμερική, η οποία καταδικάζει μεν σε επίπεδο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αλλά υπάρχει πάντα και ο απρόβλεπτος Τραμπ, που δηλώνει «τα πάω πολύ καλά» με τον Τούρκο πρόεδρο.

Προφανές είναι ότι αυτά από μόνα τους δεν αρκούν για να διασφαλιστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Ωστόσο, ο τρόπος που επιλέγει κανείς να χειριστεί μια κρίση επηρεάζει αναμφισβήτητα και την τελική της έκβαση.

Η σαφής διάκριση ανάμεσα στην εικόνα μιας χώρας ευρωπαϊκής, η οποία επικαλείται τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και επιδιώκει την εκτόνωση της έντασης διά της διπλωματίας και των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας, έναντι μιας χώρας που δημιουργεί τετελεσμένα με μονομερείς ενέργειες αναβαθμίζει το διεθνές κύρος μας και μας εξασφαλίζει συμμαχίες που θα τις χρειαστούμε όπως κι αν εξελιχθούν τα πράγματα αργότερα.