Τρείς θρησκείες σε ένα τετράγωνο

Τρείς θρησκείες σε ένα τετράγωνο. Υπερβολή; Κάθε άλλο για την πρωτεύουσα του Εύριπου, την πόλη της Χαλκίδας. 

Σε μικρή απόσταση από την παλιά γέφυρα της Χαλκίδας υπάρχουν 3 θρησκευτικά μνημεία, ο ναός της Αγίας Παρασκευής, μία τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με πολλά γοτθικά στοιχεία, το οθωμανικό τέμενος Εμίρ Ζαδέ και η Συναγωγή (είναι άγνωστο πότε κτίστηκε η πρώτη Συναγωγή στη Χαλκίδα. Η σημερινή ανακατασκευάστηκε, στις ίδιες διαστάσεις, το 1855 μετά από την πυρκαγιά του 1854, στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με χρήματα που διέθεσε η Δούκισσα της Πλακεντίας).

Από τα 3 θρησκευτικά μνημεία λειτουργούν τα 2 ο ναός της Αγίας Παρασκευής και η Συναγωγή που αποτελεί το κέντρο της ζωής μιας από τις πιο παλαιές εβραϊκές κοινότητες στον ελλαδικό χώρο. Το τέμενος Εμίρ Ζαδέ στεγάζει σήμερα μια αξιόλογη έκθεση χαρακτικών. 

Αρκετά από τα στοιχεία του προλόγου έχουν αντληθεί από το site της Εφορείας Αρχαιοτήτων Εύβοιας. Εκεί, οι ενδιαφερόμενοι θα βρουν και μια ολοκληρωμένη πρόταση για ένα περίπατο στα μνημεία της Χαλκίδας. Είναι ένας περίπατος «γνωριμίας με τα μνημεία της πόλης και κατανόηση της ιστορίας της» και περιλαμβάνει 11 σημεία στάσης- επίσκεψης. Στο περίπατο αυτό υπάρχει και το ψηφιακό του στοιχείο, μια εικονική περιήγηση σε αρκετά από μνημεία αλλά και φωτογραφικό υλικό. 

Ας ακολουθήσουμε τους οργανωτές του περιπάτου.

Αφετηρία της διαδρομής το σημερινό ιστορικό κέντρο της και συγκεκριμένα ο ναός της Αγίας Παρασκευής, μία τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με πολλά γοτθικά στοιχεία.

Απέναντι από το ναό στέκεται ένα πρόσφατα αποκατεστημένο κτήριο, η λεγόμενη «Οικία του Βαΐλου». 

Πρόκειται για το μοναδικό σωζόμενο κοσμικό κτήριο της πόλης από την εποχή της Λατινοκρατίας, πιθανόν έδρα του ενετού διοικητή, όπου εντοπίζονται τρεις οικοδομικές φάσεις, η ενετική, η οθωμανική και η νεοκλασική.

Επόμενη στάση, η αρχοντική οικία στην οδό Παίδων, τυπικό δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής της περιόδου.

Στην πλατεία Πεσόντων Οπλιτών υψώνεται το οθωμανικό τέμενος Εμίρ Ζαδέ, όπου φιλοξενείται έκθεση χαρακτικών. 
  
Απέναντι υπάρχει η οθωμανική κρήνη του Χαλίλ. Επόμενη στάση, στο τμήμα του μεσαιωνικού τείχους, όπου σήμερα στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο. Στη συνέχεια της διαδρομής, επίσκεψη στο παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Αλέξανδρο Λυκάκη, αρχιτέκτονα της Αρχαιολογικής Εταιρείας, το 1901.

Λίγο πιο πάνω στην πλατεία αγοράς, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, διατηρείται καμαροσκεπής τάφος του 4ου-5ου αιώνα μ.Χ.. Στην ίδια περιοχή, κατά τον 12-13ο αι. μ.Χ. λειτούργησαν κεραμικά εργαστήρια, ενώ κατά την οθωμανική περίοδο ήταν η αγορά της πόλης και το παζάρι.

Στο κέντρο της σύγχρονης πόλης, επί της οδού Αρεθούσης, έχει διαμορφωθεί μικρός αρχαιολογικός χώρος όπου περιλαμβάνει ρωμαϊκά λουτρά, τμήμα παλαίστρας, χώρο δηλαδή άσκησης των νέων, κοσμημένης με ψηφιδωτά δάπεδα με σκηνές αθλητών, που διατηρείται σε άριστη κατάσταση.

Στη συνέχεια της οδού, στο αίθριο των ΚΤΕΛ της Χαλκίδας, διατηρείται τμήμα του οικιστικού ιστού της αρχαίας πόλης, με κατάλοιπα οικιών και εργαστηρίων μεταλλοτεχνίας και σε κοντινή απόσταση τμήμα πιθανόν οθωμανικού υδραγωγείου, γνωστό ως Καμάρες.

Η διαδρομή ολοκληρώνεται με την επίσκεψη στο παλαιό οινοπνευματοποιείο της Αρέθουσας, όπου στεγάζεται το νέο Διαχρονικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Εύβοιας.