Θάνος Ασκητής: Μια πρωτοποριακή θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας

Η στυτική δυσλειτουργία, η αδυναμία δηλαδή του άνδρα να επιτύχει ή να διατηρήσει στύση ικανή για σεξουαλική δραστηριότητα και ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε συχνά στην κλινική μας πράξη. Αν και στις ηλικίες κάτω των 40 ετών δεν απαντάται πολύ συχνά, στους άνδρες ηλικίας από 40 έως 70 ετών η συχνότητα εμφάνισής της φτάνει ή και ξεπερνάει το 50%. Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της, οι οποίοι μπορεί να είναι νευρολογικοί, ορμονικοί, αγγειοσκληρυντικοί, ψυχοκοινωνικοί, ψυχιατρικοί, καθώς και η χρήση φαρμάκων ή ουσιών.

Η μέχρι τώρα αντιμετώπιση των ανδρών που εμφανίζουν στυτική δυσλειτουργία συνίσταται στην από του στόματος χορήγηση αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 ή στην ενδοπεϊκή έγχυση αγγειοδιασταλτικών ουσιών. Και οι δύο αυτές μορφές αντιμετώπισης είναι αποτελεσματικές, ασφαλείς και με μικρή πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών. Εχουν όμως ένα βασικό μειονέκτημα, καμία δεν μεταβάλλει την υποκείμενη παθοφυσιολογία της στυτικής δυσλειτουργίας. Την ανάγκη αυτή ήρθε να καλύψει η εφαρμογή χαμηλής έντασης κρουστικών κυμάτων στο πέος.

Τα κρουστικά κύματα είναι ηχητικά κύματα μεταβαλλόμενης εστίασης και έντασης που μεταφέρουν ενέργεια σε μια περιοχή-στόχο. Τα υψηλής έντασης κρουστικά κύματα χρησιμοποιούνται σήμερα για την καταστροφή λίθων στην εξωσωματική λιθοτριψία, τα μέσης έντασης στην ορθοπαιδική λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων που έχουν, ενώ τα χαμηλής έντασης αγγειογενετικά κρουστικά κύματα εφαρμόζονται μέχρι τώρα στη θεραπεία χρόνιων τραυμάτων, στην περιφερική νευροπάθεια και στον ίσχαιμο καρδιακό ιστό. Οταν τα χαμηλής έντασης κρουστικά κύματα διαπερνούν τον ιστό-στόχο προκαλούν τον μικροτραυματισμό αυτού μέσω των διατμητικών δυνάμεων που ασκούν. Ενεργοποιείται με τον τρόπο αυτό μια «καταιγίδα» γεγονότων που περιλαμβάνει την παραγωγή αγγειογενετικών παραγόντων, την προσέλκυση βλαστικών κυττάρων, τη νεοαγγείωση της περιοχής και τη βελτίωση της αιματικής ροής προς αυτήν. Συνεπώς, η εφαρμογή χαμηλής έντασης κρουστικών κυμάτων στο πέος μπορεί να βελτιώσει την αιματική ροή σε αυτό μέσω της αγγειογένεσης και της βελτίωσης της λειτουργίας του ενδοθηλίου που προκαλεί.

Η χρήση των κρουστικών κυμάτων χαμηλής έντασης για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας έχει μελετηθεί τόσο σε πειραματόζωα όσο και στον άνθρωπο. Η πρώτη εφαρμογή της μεθόδου έγινε από τον Vardi και τους συνεργάτες του το 2010 σε ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία που ανταποκρίνονταν στη χρήση αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5. Εναν μήνα μετά τη θεραπεία το 75% των ασθενών είχε ανακτήσει την αυθόρμητη στύση του, ενώ 6 μήνες μετά το 50% δεν χρειαζόταν φάρμακα για να έχει σεξουαλική επαφή. Το θεραπευτικό αποτέλεσμα των κρουστικών κυμάτων φαίνεται ότι διατηρείται και σε βάθος χρόνου, καθώς πρόσφατα ανακοινώθηκε πάλι από τον Vardi και τους συνεργάτες του ότι οι μισοί από τους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία έχουν αυθόρμητη στύση και μετά τη διετία. Βέβαια το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο σε αυτούς που έχουν σοβαρή στυτική δυσλειτουργία και σακχαρώδη διαβήτη. Ακόμα και αυτοί που δεν είχαν ικανοποιητικό αποτέλεσμα μετά τη θεραπεία με τα κρουστικά κύματα μπορεί να βοηθηθούν μετά την επανάληψή της σε ποσοστό 50%. Η εφαρμογή των κρουστικών κυμάτων στον ασθενή είναι απλή και ανώδυνη. Η κεφαλή της γεννήτριας εφαρμόζεται στο πέος σε τρία σημεία και δεξιά και αριστερά αυτού σε άλλα δύο σημεία. Για κάθε σημείο ο ασθενής δέχεται 300 κρούσεις, συνολικά δηλαδή λαμβάνει 1.500 κρούσεις ανά συνεδρία. Το πρωτόκολλο που έχει μελετηθεί αφορά θεραπευτικό σχήμα εννέα εβδομάδων με διακοπή τριών εβδομάδων στο μέσο του. Κάθε εβδομάδα ο ασθενής προσέρχεται σε δύο συνεδρίες. Εναν μήνα μετά το τέλος της θεραπείας εκτιμάται το θεραπευτικό αποτέλεσμα στον κάθε ασθενή.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες γίναμε μάρτυρες μιας επανάστασης στον τρόπο αντιμετώπισης των ασθενών με στυτική δυσλειτουργία, αρχικά με τις ενδοπεϊκές ενέσεις και στη συνέχεια με χρήση των αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 από το στόμα. Παρά την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους, δεν παύουν να είναι επιλογές «κατ’ επίκλησην», χωρίς αυθορμητισμό και με περιορισμένη χρονική διάρκεια δράσης. Αντίθετα, η χρήση των κρουστικών κυμάτων χαμηλής συχνότητας αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη πρωτοποριακή θεραπεία που επιδρά στην καρδιά του προβλήματος μεταβάλλοντας την ίδια την παθοφυσιολογία της νόσου, επιτρέπει τον αυθορμητισμό στην ερωτική ζωή του άνδρα και προσφέρει αποτέλεσμα που διαρκεί σε βάθος χρόνου.