Η Τουρκία ζήτησε και πήρε (;) πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία

Το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων έχει έρθει τις τελευταίες ημέρες πάλι στο προσκήνιο τόσο με την αξίωση της Πολωνίας να λάβει 1,32 τρισεκατομμύρια δολάρια από τη Γερμανία λόγω του πολέμου και της κατοχής, όσο και με την εξωφρενική και έωλη απαίτηση της Τουρκίας μέσω της εφημερίδας «Milliyet» για πολεμικές αποζημιώσεις από την Ελλάδα για όσα υποστηρίζει ότι έγιναν από τον Ελληνικό Στρατό στη Μικρά Ασία. Το θέμα αυτό έχει λήξει τόσο με τη Συνθήκη της Λωζάνης όσο και με την απόδοση στην Τουρκία του Τριγώνου του Κάραγατς (δείτε σχετικό άρθρο μας στις 8/10/2017).



Το ακόμα πιο εξωφρενικό και απίστευτο με την Τουρκία είναι ότι ζήτησε πολεμικές αποζημιώσεις 80.000.000 δολαρίων από την (τότε) Δυτική Γερμανία για 2.000 τουρκικές οικογένειες που αποχώρησαν από την Ελλάδα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω της γερμανικής κατοχής. Το 1966 ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας (ΟΔΓ) Γκέρχαρντ Σρέντερ (δεν πρόκειται για τον μετέπειτα Γερμανό Καγκελάριο που το 1966 ήταν 22 ετών) πήγε στην Τουρκία για συζητήσεις με τον ομόλογό του Ιχσάν Σαμπρί Τσαγκλαγιανγκίλ. Εκεί όπως θα δούμε, ο Σρέντερ συμφώνησε κατ’ αρχήν για το «δίκαιο» του τουρκικού αιτήματος και συστάθηκε μεικτή επιτροπή για την επίλυση του «ακανθώδους προβλήματος». Περισσότερες λεπτομέρειες θα δούμε στη συνέχεια.



Τουρκία: Ο «επιτήδειος ουδέτερος» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Με τη στάση της Τουρκίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που της έδωσε τον χαρακτηρισμό «επιτήδειος ουδέτερος» ασχοληθήκαμε εκτενώς σε άρθρο μας στις 2/11/2019. Γράφει σχετικά στον επίλογο του ομώνυμου βιβλίου του ο Frank W. Weber: «Καθ’ όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία υπήρξε ένας μη-εμπόλεμος αλλά όχι απλός θεατής. Με μόνη τη διπλωματία της διατήρησε την εδαφική της ακεραιότητα έναντι τόσο της Ναζιστικής Γερμανίας όσο και της Σοβιετικής Ενώσεως. Από την Βρετανία πήρε ακριβό υλικό του Προγράμματος Δανεισμού και Εκμισθώσεως και έδωσε ως αντάλλαγμα μόνο υπερτιμημένα αγαθά. Αποστέρησε την Γερμανία από μια συμμαχία με τους Άραβες και κρατούσε τη δική της συμμαχία για όποιον έδινε τα εδάφη και άθικτη την κεμαλική κληρονομιά της». Θυμίζουμε ότι η Τουρκία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία στις 23 Φεβρουαρίου 1945 δύο περίπου μήνες πριν την αυτοκτονία του Χίτλερ (30/4/1945) και την ύψωση από τους Σοβιετικούς της σημαίας τους στο Ράιχσταγκ.

Για ποιο λόγο η Τουρκία ζητούσε πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία;

Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο η Τουρκία που έμεινε αλώβητη στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ζητούσε αποζημιώσεις από τη (Δυτική) Γερμανία για τις 2.000 τουρκικές οικογένειες που έμεναν στην Ελλάδα προπολεμικά και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα μας και τις περιουσίες τους λόγω της γερμανικής κατοχής. Το ποσό που αξίωνε η Τουρκία ήταν περίπου 80.000.000 δολάρια!

Τον Ιούλιο του 1966 ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της ΟΔΓ Γκέρχαρντ Σρέντερ επισκέφθηκε την Τουρκία. Ο Σρέντερ (Gerhard Schroder, 1910-1989) ήταν Δυτικογερμανός Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός. Από το 1953 ως το 1961 ήταν Υπουργός Εσωτερικών, από το 1961 ως τις 30 Νοεμβρίου 1966 Υπουργός Εξωτερικών και από την 1η Δεκεμβρίου 1966 ως τις 2 Οκτωβρίου 1969 Υπουργός Άμυνας της χώρας του. Το 1969 έθεσε υποψηφιότητα για την Προεδρία της Δυτικής Γερμανίας όμως ηττήθηκε από τον υποψήφιο του SPD Gustav Heinemann.

Ο Σρέντερ έφτασε στην Άγκυρα τη Δευτέρα 11 Ιουλίου 1966. Μιλώντας κατά την άφιξή του στους εκπροσώπους του Τύπου τόνισε τους ιστορικούς δεσμούς που συνδέουν Γερμανία και Τουρκία για 200 χρόνια και ότι οι δύο χώρες συμφωνούν σε ορισμένα βασικά θέματα. Στη συνέχεια ανέφερε ότι η επίσκεψή του αποβλέπει στην περαιτέρω ενίσχυση της φιλίας που ενώνει τις δύο χώρες, στενούς συμμάχους στους κόλπους της Ατλαντικής Συμμαχίας. Στη συνέχεια αφού κατέθεσε ανθοδέσμη στο μνημείο του Κεμάλ Ατατούρκ έγινε δεκτός από τον Πρόεδρο της Τουρκίας Σουνάι και τον Πρωθυπουργό Ντεμιρέλ και ξεκίνησε τις συνομιλίες με τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Ιχσάν Σαμπρί Τσαγκλαγιανγκίλ (1908-1993).
«Υπέρφορτον το πρόγραμμά του» γράφει η εφημερίδα «Μακεδονία» της 12/7/1966 απ’ όπου αντλήσαμε τα παραπάνω στοιχεία. Τα ίδια περίπου αναφέρει και η εφημερίδα «Ελευθερία» της ημέρας εκείνης.



Πιο σημαντικά όμως είναι όσα γράφουν οι δύο εφημερίδες την επόμενη ημέρα, Τετάρτη 13 Ιουλίου 1966. Μεταφέρουμε εδώ το σχετικό άρθρο της «Μακεδονίας». Με τίτλο: «ΕΔΟΘΗ ΥΠΟΣΧΕΣΙΣ ΥΠΟ ΤΟΥ ΣΡΑΙΝΤΕΡ: Η Δυτική Γερμανία αυξάνει την στρατιωτικήν προς την Τουρκίαν βοήθειαν – ΚΑΙ ΘΑ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΟΛΕΜΙΚΑΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ», γράφει:

«Ο υπουργός εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας κ. Σραίντερ εδήλωσε προς τους αντιπροσώπους του τύπου ότι η χώρα του θα αυξήση την στρατιωτικήν βοήθειαν προς την Τουρκίαν κατά το 1967. Ο κ. Σραίντερ προσέθεσεν όμως ότι θα είναι αδύνατο δια την χώραν του να παράσχει πρόσθετον οικομικήν βοήθειαν προς την Τουρκίαν δια τα δύο επόμενα έτη. Ο Γερμανός υπουργός υπαινίχθη ότι η Τουρκία θα ηδύνατο να ενεργήση ως μεσολαβητής εις την προσπάθειαν αποκαταστήσεως των δεσμών με τα αραβικά κράτη με τα οποία η Δυτική Γερμανία δεν έχει διπλωματικάς σχέσεις επί δεκαετίας…

Σχετικώς με το κυπριακόν υπογραμμίζεται ότι οι δύο υπουργοί εξέφρασαν την ευχήν όπως αι ανταλλαγαί απόψεων μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδος απολήξουν εις την διευθέτησιν της διαφοράς εν ονόματι δικαιοσύνης και σεβασμού των αμοιβαίων δικαιωμάτων των δύο κοινοτήτων της νήσου…» (Associated Press).

Οι αξιώσεις της Τουρκίας για πολεμικές αποζημιώσεις από τη Δυτική Γερμανία!

Με τον υπέρτιτλο «ΚΑΙ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ» η εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» της 13/6/1966 γράφει τα εξής:

«Ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών κ. Τσαγκλανγιαγκίλ εδήλωσεν ότι η Δυτική Γερμανία συνεφώνησε κατ’ αρχήν όπως ρυθμίσει το χρονίζον πρόβλημα της καταβολής πολεμικών αποζημιώσεων εις την Τουρκίαν. Ο κ. Τσαγκλανγιαγκίλ εις συνέντευξίν του προς την ανεξάρτητην εφημερίδαν «Χουριέτ» είπεν ότι η κατ’ αρχήν συμφωνία επετεύχθη κατά τας συνομιλίας που είχεν εις την Άγκυραν με τον υπουργόν εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας κ. Σραίντερ.

Συμφώνως προς τας ληφθείσας αποφάσεις πρόκειται να σχηματισθή μικτή επιτροπή η οποία θα επεξεργασθή εν πάση λεπτομερεία την λύσιν του ακανθώδους προβλήματος. Διευκρινίζεται ότι η Τουρκία ζητεί αποζημίωσιν ανερχομένην εις 80.000.000 δολαρίων δια τας 2.000 τουρκικάς οικογενείας αι οποίαι ηνηγκάσθησαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα και τας νήσους του Αιγαίου (σημ. εννοεί προφανώς τα Δωδεκάνησα) κατά την περίοδον της γερμανικής κατοχής. Αντιθέτως η Γερμανία υποστηρίζει ότι η ναζιστική κυβέρνησις δια να διατηρήση η Τουρκία την ουδετερότητά της εφοδίαζε αυτήν με τεραστίας ποσότητας όπλων. Επιπροσθέτως η Τουρκία ως υποστηρίζουσι οι Γερμανοί, κατεκράτησε μετοχάς του σιδηροδρόμου Κωνσταντινουπόλεως-Βαγδάτης συνολικής αξίας 19.000.000 δολαρίων αι οποίαι ανήκον εις Γερμανούς. Η Δυτική Γερμανία ζητεί την επιστροφή αυτών» (Reuters)

Τα ίδια πάνω-κάτω γράφει και η «Ελευθερία» της 13/7/1966 «ΠΟΛΕΜΙΚΑΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ ΘΑ ΚΑΤΑΒΑΛΗ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΝ; ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝΤΑΙ ΔΙΟΤΙ ΤΟΥΡΚΙΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΙ ΕΓΚΑΤΕΛΕΙΨΑΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗΝ!» είναι οι τίτλοι της εφημερίδας.



Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τι έγινε στη συνέχεια. Μήπως κάποιος Έλληνας αξιωματούχος γνωρίζει για να ενημερώσει τους αναγνώστες μας; Έλαβε η Τουρκία πολεμικές αποζημιώσεις 80.000.000 δολαρίων (τιμές του 1966) από τη Δυτική Γερμανία ή όχι; Αν η Τουρκία μια χώρα που δεν έριξε ούτε μια ντουφεκιά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ούτε ένας πολίτης της δεν γρατζουνίστηκε στη διάρκειά του πήρε αυτά τα χρήματα, τότε η Ελλάδα με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα και υλικές ζημιές δισεκατομμυρίων ευρώ (από 8,5 έως 11 δις, σύμφωνα με τον κο Αθανάσιο Γκότοβο ,τέως Καθηγητή Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων) πόσα χρήματα πρέπει να πάρει; Μήπως θα πρέπει οι ελληνικές Αρχές να ασχοληθούν περισσότερο με όσα αναφέραμε σήμερα;

Οι αποζημιώσεις των Δωδεκανήσιων που οφείλει η Τουρκία!

Και ενώ η Τουρκία διαρκώς ζητά εκείνα που δεν της ανήκουν, δεν δίνει αυτά που πρέπει και οφείλει. Όλοι στη χώρα μας νομίζουν ότι με τη Συνθήκη της Λωζάνης και την ανταλλαγή των πληθυσμών διευθετήθηκε οριστικά το θέμα των περιουσιών Ελλήνων της Τουρκίας και Τούρκων της Ελλάδας. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα.



Τα Δωδεκάνησα το 1923 βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή. Πολλοί Δωδεκανήσιοι που είχαν περιουσίες στη Μικρά Ασία διώχθηκαν από την Τουρκία και βρήκαν καταφύγιο στα ιταλοκρατούμενα τότε Δωδεκάνησα. Αυτοί εγκατέλειψαν τις περιουσίες τους στη γειτονική χώρα και δεν αποζημιώθηκαν ποτέ καθώς δεν υπογράφτηκε καμία συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας. Με το θέμα αυτό είχε ασχοληθεί εκτενώς ο αείμνηστος Ροδίτης πολιτικός Ιωάννης Ζίγδης (1913-1997) ο οποίος σε ομιλία του στη Βουλή στις 18/1/1977 είπε:

«… Όταν μετά τη Μικρασιατική καταστροφήν αντηλλάγησαν οι πληθυσμοί μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας και εγένετο η εκτίμησις των περιουσιών των, η Δωδεκάνησος ετέλει υπό ιταλικήν κατοχήν και ως εκ τούτου οι Δωδεκανήσιοι δεν απεζημιώθησαν δια τας εν Τουρκία περιουσίας των. Κατ’ επανάληψιν έφερα το θέμα εις την Βουλήν χωρίς δυστυχώς να γίνη τίποτα μέχρι σήμερον. Επωφελούμαι της σημερινής συζητήσεως δια να θέσω εκ νέου το θέμα με την ελπίδα ότι κατά τας διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα τεθή και το θέμα τούτο.

Ενδεικτικώς θα αναφέρω την περίπτωσιν του Καστελλορίζου το οποίον ηρίθμει 14.000 κατοίκους των οποίων τα κτήματα ευρίσκοντο εις την αντίπεραν μικρασιατικήν όχθην την Αντίφυλλον (σήμερα Κας).

Οι Καστελλοριζιοί καθώς και οι Συμαίοι και οι Καλύμνιοι έχουν τίτλους των περουσιακών τους στοιχείων. Η Τουρκία αρνείται όμως να τους αποζημιώσει…».

Σε επιστολή του προς τον Κυριάκο Μιχ. Χόνδρο, συγγραφέα του βιβλίου «Η ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ» ο αείμνηστος Ιωάννης Ζίγδης αναφέρει ότι ασχολήθηκε πολύ με το θέμα ως υπουργός στις κυβερνήσεις Πλαστήρα (1951-1952) όμως οι διάδοχες κυβερνήσεις Παπάγου κλπ. (έτσι γράφει) εγκατέλειψαν στην ουσία το θέμα και έτσι «η υπόθεση έχει σχεδόν χαθεί για τους Δωδεκανήσιους συμπατριώτες μας».

Να προσθέσουμε για τους νεότερους, ότι ο Ιωάννης Ζίγδης ως υπουργός το 1964 πιστώνεται την ηλεκτροδότηση της ελληνικής υπαίθρου, καθώς τότε ηλεκτροδοτήθηκαν εκατοντάδες χωριά.

Εκείνο που έχουμε να προσθέσουμε σήμερα και θα επανέλθουμε στο θέμα είναι ότι επιφανής Δωδεκανήσιος, οι πρόγονοι του οποίου είχαν σημαντική περιουσία στη Μάκρη της Μικράς Ασίας, δέχτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, στα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης της Τουρκίας από τον Ερντογάν, τηλεφώνημα από δικηγορικό γραφείο της Κωνσταντινούπολης, οι υπεύθυνοι του οποίου του είπαν ότι μπορούν να ξεκινήσουν δικαστικό αγώνα για να αποζημιωθεί για την περιουσία των προγόνων του.

Δεσμευόμαστε να αποκαλύψουμε περισσότερα, γράφουμε μόνο ότι το δικηγορικό γραφείο ανήκει σε Τούρκους πολίτες εβραϊκής καταγωγής… Είμαστε σίγουροι ότι ο συγκεκριμένος δεν ήταν ο μοναδικός που δέχθηκε ανάλογο τηλεφώνημα. Για διάφορους λόγους το θέμα δεν προχώρησε. Ας ελπίσουμε ότι οι αρμόδιοι από ελληνικής πλευράς θα κάνουν έστω και με καθυστέρηση δεκαετιών αυτό που πρέπει και θα το προχωρήσουν…