Ελίζα: Κανένα παιδί δεν πρέπει να χαθεί στη σιωπή

Η Ελίζα γεννήθηκε το 1989 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Παιδί χωρισμένων γονέων, με έναν πατέρα που της στάθηκε, αλλά χάθηκε νωρίς, μια μητέρα άρρωστη, βυθισμένη στα ναρκωτικά και η ίδια η Ελίζα θύμα της κρατικής αναλγησίας, όπου οι τυπικές διαδικασίες συνθλίβουν την ουσία. H Ελίζα πέθανε στα 6 της χρόνια, κακοποιημένη από την ίδια της τη μητέρα στην οποία οι αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες έδωσαν την επιμέλεια.

Ο θάνατός της ανέδειξε με τον πλέον δραματικό τρόπο την ανεπάρκεια των υπηρεσιών για την προστασία των παιδιών, ταρακουνώντας βαθύτατα την αμερικανική κοινή γνώμη.
Το 1995 η ιστορία του παιδιού γίνεται πρωτοσέλιδο στο περιοδικό TIME και η αιτία για την υπογραφή του μανιφέστου «Ποτέ Ξανά», αλλά και να θεσπιστεί «Ο Νόμος της Ελίζας», επανακαθορίζοντας τις ευθύνες του κράτους και των κοινωνικών υπηρεσιών σε ό,τι αφορούσε στην προστασία του παιδιού.

Πώς παρεμβαίνουν ο πρίγκιπας Μιχαήλ και η σύζυγος του, εικαστικός, Μαρίνα Καρέλλα

Για πολλά χρόνια η απώλεια του παιδιού απασχολεί τον πρίγκιπα Μιχαήλ και τη σύζυγό του του Μαρίνα Καρέλλα, οι οποίοι, ζώντας στη Νέα Υόρκη είχαν γνωρίσει και αγαπήσει την Ελίζα και μάλιστα είχαν αναλάβει την εκπαίδευσή της. Μέρα με την ημέρα, η ιδέα να πολεμήσουν το σκοτάδι και να μιλήσουν ανοικτά στον κόσμο για την ανάγκη πρόληψης τέτοιων περιστατικών κακοποίησης κατασταλάζει βαθιά μέσα τους.

Δεκαπέντε χρόνια μετά τον βίαιο θάνατο της Ελίζας, ο Μιχαήλ και η Μαρίνα Καρέλλα δημιουργούν το 2008 στην Ελλάδα το Σωματείο ΕΛΙΖΑ, με στόχο την προστασία του παιδιού από κάθε μορφή κακοποίησης ή παραμέλησης, την προστασία της ίδιας της οικογένειας, αλλά και την πλαισίωση των επαγγελματιών που εργάζονται σε περιβάλλοντα με παιδιά ώστε και να αναγνωρίζουν τα σημάδια, αλλά και να απευθύνονται στους πλέον αρμόδιους κρατικούς φορείς.

Ο δρόμος είναι ανηφορικός. Τα προβλήματα τεράστια. Η λέξη «κακοποίηση» είναι λέξη ταμπού. Πολλώ δε μάλλον η σεξουαλική κακοποίηση ενός παιδιού. Αναζητούνται συνεργασίες προκειμένου να βρεθούν καταλύματα για βρέφη και παιδιά που έχουν κακοποιηθεί. Τα στελέχη του Σωματείου μελετούν διεθνούς αποδοχής προγράμματα που αφορούν στην κακοποίηση ή παραμέληση του παιδιού. Δεν ολιγωρούν. Υπάρχει η θέληση, το κουράγιο…

Στο μεταξύ συντελείται σημαντική πρόοδος για την Προστασία του Παιδιού σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και σιγά σιγά σε εθνικό επίπεδο. Το Σωματείο εξοπλίζεται επιστημονικά, δημιουργεί ευρύ κύκλο εθελοντών που κινούνται γύρω τους και σπεύδουν, σπεύδουν διαρκώς…
Μέχρι την περίοδο του κορωνοϊού, οπότε οι πολίτες εγκλωβίζονται στα σπίτια τους. Και είναι ακριβώς αυτή η περίοδος που τα περιστατικά κακοποίησης και παραμέλησης των πλέον ευάλωτων, των παιδιών, αυξάνονται γεωμετρικά. Τα παγκόσμια στατιστικά τρομάζουν. Όμως το ΕΛΙΖΑ δεν διστάζει να κινητοποιήσει όλες του τις δυνάμεις και να ριχθεί στον αγώνα. «Έστω κι ένα παιδί. Ναι, έστω κι ένα παιδί να σωθεί είναι κέρδος για τον τόπο», λέει η πρόεδρος του ΕΛΙΖΑ κ. Μαρίνα Καρέλλα. «Κανένα παιδί δεν περισσεύει. Κανένα παιδί δεν πρέπει να μένει αβοήθητο. Γι’ αυτό και δηλώνουμε παρόντες, αποφασισμένοι να υλοποιήσουμε καινοτόμες και διεθνούς αποδοχής μεθόδους που θα αφορούν στη συντεταγμένη ευαισθητοποίηση των θεσμών αλλά και των απλών ανθρώπων που πολλές φορές αποδεικνύονται ανώτεροι των περιστάσεων».

Το πλαίσιο δράσης του ΕΛΙΖΑ

Σήμερα, το Σωματείο ΕΛΙΖΑ έχοντας πίσω του μια πορεία 17 ετών έχει μετατρέψει το αρχικό του όραμα σε πράξη με την πεποίθηση ότι κάθε παιδί αξίζει να μεγαλώνει με ασφάλεια και αγάπη.
Γι’ αυτό και:
-Επενδύει στην πρόληψη, γιατί είναι διεθνώς αποδεδειγμένο πως η κακοποίηση και η παραμέληση μπορεί να προληφθούν.
-Παρεμβαίνει εγκαίρως όταν ένα παιδί κακοποιείται ή παραμελείται.
-Βρίσκεται δίπλα στο παιδί, δίπλα στον επαγγελματία της πρώτης γραμμής που εργάζεται σε περιβάλλοντα με παιδιά.
-Διαθέτει προγράμματα εκπαίδευσης για κοινωνικούς λειτουργούς επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας, δασκάλους και νηπιαγωγούς, αστυνομικούς και επαγγελματίες που εργάζονται προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας φιλικότερης προς το παιδί δικαιοσύνης, κάτι που σε ικανό βαθμό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τα «Σπίτια του Παιδιού».
Επισήμως το ΕΛΙΖΑ στην πολυετή πορεία του έχει εκπαιδεύσει πάνω από 30000 άτομα, τα οποία πλέον είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα σημάδια (σωματικά ή και ψυχικά) στο παιδί που έχει κακοποιηθεί ή παραμεληθεί και να παρεμβαίνουν, προλαμβάνοντας ενδεχομένως δυσάρεστες εξελίξεις.
-Το έργο του Σωματείου εμπνέεται από τις βασικές αρχές Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και υιοθετεί, δρώντας επικουρικά προς την Πολιτεία, το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση 2022-2027», ενώ μελετά και ακολουθεί όλες τις ευρωπαϊκές, αλλά και διεθνείς εξελίξεις και καλές πρακτικές που έχουν ένα και μοναδικό σκοπό: Κανένα παιδί δεν πρέπει να χαθεί στη σιωπή.

Τα  προγράμματα του Σωματείου ΕΛΙΖΑ είναι τα εξής:

- «Αναγνωρίζω -Προστατεύω». Μέσα από αυτό το πρόγραμμα το ΕΛΙΖΑ, με στρατηγικό Συνεργάτη την Πειραιώς, αναλαμβάνει διαδικτυακά να επιμορφώνει νηπιαγωγούς ώστε να αναγνωρίζουν μέσα στην τάξη πρώιμα σημάδια που μπορεί να ανιχνεύονται εύκολα στο σώμα του παιδιού ή να αφορούν αλλαγή συμπεριφοράς. Μπορεί όμως να υπάρξει απλά μια υποψία κακοποίησης ή παραμέλησης, η οποία θα εμφανιστεί μέσα από μια ζωγραφιά ή μέσα από την ξαφνική απομόνωση ενός παιδιού ή τέλος μέσα από μικρές, κάποιες φορές, «ασήμαντες» λέξεις και φράσεις που ψελλίζει ένα παιδί.
Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το συγκεκριμένο πρόγραμμα, οι νηπιαγωγοί μπορούν χωρίς την παραμικρή επιβάρυνση να καλούν τη ΓΡΑΜΜΗ ΕΛΙΖΑ 10454 προκειμένου να μοιραστούν τις σκέψεις τους, να μιλήσουν για ένα περιστατικό που τους απασχολεί μέσα στη σχολική αίθουσα και να λάβουν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές. Η Γραμμή είναι δίπλα στον κάθε νηπιαγωγό, αλλά και στον κάθε επαγγελματία που θέλει κάπου να μιλήσει, θέλει καθοδήγηση για το τι θα πρέπει κάνει όταν ένα παιδί κοντά του φαίνεται να κακοποιείται ή να παραμελείται. Μια υποψία αρκεί!
- Η ΓΡΑΜΜΗ ΕΛΙΖΑ 10454 είναι στη διάθεση όλων των πολιτών οι οποίοι μπορούν να μιλήσουν σε ειδικά εκπαιδευμένους συνεργάτες για περιστατικό που φαίνεται να είναι κακοποίηση ή παραμέληση και που έπεσε στην αντίληψή τους στη γειτονιά, στο απέναντι σπίτι. Μέσα από τη ΓΡΑΜΜΗ θα λάβουν τις σωστές κατευθυντήριες γραμμές χωρίς να διακατέχονται από το φόβο ότι θα βιώσουν εκδικητικές συμπεριφορές.
ΣΚΕΨΗ: Ένα τηλεφώνημα μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο για τη ζωή ενός παιδιού.

- «Ασφαλές Άγγιγμα». Μέσα από αυτό το πρόγραμμα και με τη βοήθεια του κουκλοθέατρου εξειδικευμένα άτομα του ΕΛΙΖΑ επισκέπτονται σχολικές μονάδες - παιδιά ηλικίας από 5 έως 9 ετών- εξηγώντας τους πώς να ξεχωρίζουν τα ασφαλή από τα μη ασφαλή αγγίγματα και να μιλούν για τα μη ασφαλή αγγίγματα σε πρόσωπα εμπιστοσύνης.

- Μονάδες Φροντίδας για την Ασφάλεια του Παιδιού.
Στόχος των Μονάδων Φροντίδας είναι η έγκαιρη ανίχνευση, η ολοκληρωμένη αξιολόγηση και η ιατρική φροντίδα παιδιών με κάθε μορφή κακοποίησης – παραμέλησης.
-
Οι Μονάδες αποτελούν τους πρώτους στην Ελλάδα νοσοκομειακούς χώρους για:
- την εξέταση και την παρακολούθηση βρεφών και παιδιών με υποψία κακοποίησης/ παραμέλησης
- τον συντονισμό της διεπιστημονικής φροντίδας, που περιλαμβάνει όλες τις ομάδες επαγγελματιών που καλούνται να διαχειριστούν περιστατικά κακοποίησης, π.χ. ιατρός, νοσηλευτής, κοινωνικός λειτουργός, επαγγελματίας ψυχικής υγείας, ιατροδικαστής, αστυνομικός κ.ά.
- την ανάπτυξη γραπτών πρωτοκόλλων / κατευθυντηρίων οδηγιών για την αναγνώριση και διαχείριση περιστατικών κακοποιημένων / παραμελημένων παιδιών
- τη διαμόρφωση ερευνητικών / εκπαιδευτικών προγραμμάτων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης της κακοποίησης
- τη συλλογή δεδομένων για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση επιστημονικά τεκμηριωμένων στρατηγικών πρόληψης και διαχείρισης περιστατικών κακοποίησης / παραμέλησης παιδιών

Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, οι Μονάδες Φροντίδας διαθέτουν ένα ιατρείο κατάλληλα διαμορφωμένο και φιλικό για την εξέταση των παιδιών – με έπιπλα στο ύψος του παιδιού και με σχέδια στους τοίχους - καθώς και έναν χώρο συνάντησης και εργασίας για όλους όσοι εμπλέκονται στη φροντίδα τους.
Το ΕΛΙΖΑ έχει δημιουργήσει συνολικά (και συνεχίζει) πέντε Μονάδες Φροντίδας ανά την Ελλάδα. {Δύο νοσοκομεία στην Αθήνα -Παίδων και Αττικόν-, στη Θεσσαλονίκη -Νοσοκομείο Παπαγεωργίου-,στην Πάτρα – Νοσοκομείο Ρίου - και στην Αλεξανδρούπολη}. «Σταθμίζουμε κάθε περιστατικό ώστε να δοθεί η σωστή καθοδήγηση. Μέσα από τις αναφορές που δεχόμαστε στη Γραμμή Βοήθειας για Επαγγελματίες ΕΛΙΖΑ 10454 και τις διαδικτυακές, ή δια ζώσης επιμορφώσεις των ανθρώπων μας, χαρτογραφούμε τις ανάγκες. Τότε ενεργοποιούμαστε, είτε μέσα από προσπάθειες για ίδρυση κάποιας Μονάδας Φροντίδας, είτε με την κατάρτιση ενός προγράμματος ενημέρωσης συγκεκριμένων επαγγελματιών κοντά στο παιδί», δηλώνει η διευθύντρια του ΕΛΙΖΑ Ξένια Παπασταύρου.

Στο Σωματείο ΕΛΙΖΑ είμαστε σε διαρκή εγρήγορση αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες στο πεδίο προκειμένου, επικουρικά προς το κράτος να βρίσκουμε τρόπους ενίσχυσης του συστήματος παιδικής προστασίας, ενώ μέσω των μονάδων Φροντίδας που λειτουργούν ως σημείο αναφοράς να συμβάλουμε στην ετοιμότητα του εθνικού συστήματος υγείας.

Κάθε παιδί που κακοποιείται είναι μια φωνή που σβήνει
Το Σωματείο ΕΛΙΖΑ δίνει ξανά δύναμη σ’ αυτή τη φωνή — προστατεύει, θεραπεύει,, προλαμβάνει, όντας βαθιά πεπεισμένο ότι όλοι μαζί μέσα από την πρόληψη μπορεί να συμβάλλει στο να περιοριστεί το φαινόμενο της κακοποίησης ή της παραμέλησης των παιδιών.

*Η Ηλέκτρα Κουτσούκου είναι Δρ Δικαιωμάτων του Παιδιού, Νομικός, Εμπειρογνώμων Παιδικής Προστασίας,
Επιστημονικά Υπεύθυνη Σωματείου ΕΛΙΖΑ
Ειδήσεις σήμερα:

Οριστικοποιείται το πακέτο ΔΕΘ: Ελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη, ενισχύσεις για ευάλωτους, παρεμβάσεις για το στεγαστικό

Άννα Βίσση: Η πρώτη ανάρτηση για τη συναυλία με τον Ρέμο στα Ιωάννινα - «Λυπάμαι για την ακύρωση, ευτυχώς δεν υπήρξε τραυματισμός»

Αυτοκίνητο παρέσυρε γυναίκα στη Λ. Ποσειδώνος - Νοσηλεύεται σοβαρά τραυματισμένη