Ευρωεκλογές 2019: Διαβάστε τι είναι το σύστημα D’ Hondt και γιατί είναι δημοφιλές στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Μόλις μια «ανάσα» από τις Ευρωεκλογές 2019 και ρεαλιστικά είναι μια άριστη ευκαιρία να εντρυφήσει κανείς στο εκλογικό σύστημα D’ Hondt, την  αναλογική μέθοδο του ισχυρότερου μέσου όρου ανά έδρα που χρησιμοποιείται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το σύστημα D’ Hondt ή σύστημα μεγαλύτερων μέσων όρων επινοήθηκε από τον Βέλγο μαθηματικό Victor d’ Hondt το 1880 και χρησιμοποιείται σε Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο (εξαιρείται η Βόρεια Ιρλανδία), Αυστρία, Τσεχία, Δανία, Φιλανδία,  Ισπανία, Πορτογαλία, Κροατία, Ρουμανία, Εσθονία, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Σλοβενία, Ουγγαρία, Πολωνία. 

Οι ψήφοι των συνδυασμών κάθε εκλογικής περιφέρειας διαιρούνται διαδοχικά δια του 1,2,3, και ούτω καθεξής, μέχρις εξαντλήσεως του αριθμού των εδρών αυτής.

Το σύστημα D' Hondt επιφέρει σημαντική πρόοδο σε σχέση με τα συστήματα που έχουν προταθεί παλαιότερα, και αποτελεί έναν πρακτικό και αποτελεσματικό τρόπο για την επίτευξη της αναλογικής αντιπροσώπευσης.

Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, ανάλογα με τον αριθμό των εδρών που υπάρχουν σε κάθε περιφέρεια, το σύνολο των ψήφων κάθε συνδυασμού διαιρείται με τόσους αριθμούς, ξεκινώντας φυσικά από το 1. Τα πηλίκα που προκύπτουν από κάθε συνδυασμό κατατάσσονται ξεχωριστά κατά φθίνουσα σειρά. Το πηλίκο το οποίο αντιστοιχεί στον τελευταίο αριθμό στην κατάταξη των εδρών αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Το κάθε κόμμα παίρνει τόσες έδρες ανάλογα με το πόσες φορές περιέχεται το εκλογικό μέτρο στο σύνολο των ψήφων του.

Στις επερχόμενες Ευρωεκλογές 2019 καλούνται να ψηφίσουν πάνω από 400 εκατομμύρια πολίτες. Κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να επιλέξει το δικό της εκλογικό σύστημα. 

Παράδειγμα μιας εκλογικής περιφέρειας με 4 έδρες, 5 συνδυασμούς και 100.000 έγκυρα ψηφοδέλτια.

-Η 1η έδρα χορηγείται στον συνδυασμό Α.

-Η 2η έδρα στον συνδυασμό Β.

-Η 3η έδρα στον συνδυασμό Α.

-Η 4η έδρα στον συνδυασμό Γ.

 Κατανοείστε πλήρως το σύστημα D' Hondt πατώντας ΕΔΩ

Η αρχή της αναλογίας, δίνει τη δυνατότητα εκπροσώπησης σε όλα τα κόμματα ακόμα και στα κόμματα της μειοψηφίας. Κατ αυτό τον τρόπο, εκπροσωπούνται οι διάφορες λαϊκές θελήσεις που υπάρχουν στο κράτος και κατ επέκταση ευνοείται ο πλουραλισμός στο κοινοβούλιο.

Το αναλογικό εκλογικό σύστημα εμφανίζει, βέβαια,  το μειονέκτημα πως η δημιουργία σταθερής και ισχυρής κυβέρνησης είναι δύσκολή υπόθεση όπως και σε πολλές περιπτώσεις η δημιουργία αυτοδύναμης κυβέρνησης.

Αυτό συνεπάγεται από το γεγονός πως εκπροσωπούνται όλα τα κόμματα.

Τα εκλογικά συστήματα διακρίνονται σε τρία είδη. Το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, το αναλογικό εκλογικό σύστημα και το μεικτό εκλογικό σύστημα, ως συνδυασμού αυτών των δυο.

Γιατί είναι δημοφιλές το σύστημα D' Hondt

Σχεδόν δεν υπάρχει καμία ευρωπαϊκή χώρα που να μην έχει εφαρμόσει τουλάχιστον μερικά τη συγκεκριμένη μέθοδο σε βουλευτικές εκλογές ή και στις ευρωεκλογές. Τι κάνει όμως η μέθοδος αυτή και τι την καθιστά τόσο δημοφιλή;

Η συγκεκριμένη μέθοδος στηρίζεται στην απλή αρχή ότι κανένα κόμμα δεν δικαιούται να καταλάβει μία έδρα (ή μία επιπλέον έδρα) εφόσον οποιοδήποτε άλλο κόμμα με μεγαλύτερο αριθμό ψήφων δεν λάβει προηγουμένως έδρα. Για να επιτευχθεί αυτό, σύμφωνα με την πρόταση του βέλγου νομικού και μαθηματικού Victor d' Hondt, οι ψήφοι των κομμάτων διαιρούνται από το 1 μέχρι τον αριθμό των εδρών που πρόκειται να διατεθούν σε κάθε εκλογική περιφέρεια και τα κατά σειρά μεγαλύτερα πηλίκα καθορίσουν την κατανομή των εδρών. Πρόκειται δηλαδή για μία αναλογική μέθοδο η οποία δεν συγκρίνει τις ψήφους των κομμάτων με ένα δεδομένο εκλογικό μέτρο, αλλά ουσιαστικά τις συγκρίνει μεταξύ τους.

Με τον τρόπο αυτό δεν «πριμοδοτούνται» στην πράξη τα μικρότερα κόμματα, όπως γίνεται συνήθως με τη λεγόμενη αναλογική των υπολοίπων (όπου κάποιο κόμμα μπορεί να κερδίσει έδρα ακόμα και αν ο αριθμός των ψήφων του είναι σημαντικά μικρότερος από το εκλογικό μέτρο) αλλά τα ισχυρότερα. Πρόκειται όμως για μία λελογισμένη «πριμοδότηση» που δεν καταστρατηγεί την έννοια της αναλογικής και, παράλληλα, εξαντλεί με τρόπο δίκαιο και απλό την κατανομή των εδρών επί τόπου σε κάθε εκλογική περιφέρεια, χωρίς να χρειάζονται άλλες κατανομές με τα υπόλοιπα των ψήφων και επομένως χωρίς παρενέργειες, παράδοξα και τερτίπια.

Κοινώς, το σύστημα είναι α) απλό, β) ακριβές στα αναλογικά χαρακτηριστικά του και γ) επιτρέπει την (λογική πάντα) πριμοδότηση του πρώτου κόμματος, ανάλογα με τη συνολική διασπορά των ψήφων (και όχι με αυθαίρετα μπόνους) στο όνομα των σταθερών κυβερνήσεων.

Η μόνη «αδυναμία» που θα μπορούσε να καταστρατηγήσει εν μέρει το τελικό εξαγόμενο εδρών αυτής της τεχνικής είναι η τυχόν εφαρμογή της σε μεγάλο αριθμό πολύ μικρών εκλογικών περιφερειών.