The Irishman: Mαφία το μαυσωλείο των Good Fellas

«The Irishman». Ο Ιρλανδός. Η ποταμιαία κηδεία της αμερικάνικης μαφίας θα κυκλοφορεί στις αθηναϊκές αίθουσες από την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου. Η πιο ακριβή παραγωγή του Netflix με «ελάχιστη» συμμετοχή της Tribeca του Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Κοντά στα 160 εκατ. δολάρια το κόστος αυτής της πολυτελούς κηδείας. Ενός κοντά τετράωρου μαυσωλείου μαφιόζων, εργατοπατέρων και γενικώς κουμανταδόρων της εσωτερικής αλλά και εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ!

Ο «Ιρλανδός», η πιο εμβληματική ταινία για το Netflix. Στη λυσσαλέα μάχη με αντίπαλο την Amazon του Τζεφ Μπέζος. Από κοντά και η Apple. Λίαν συ­ντόμως μπαίνει στο παιχνίδι των κινη­ματογραφικών παραγωγών και των τηλεοπτικών σειρών. Τα παλιά αφεντικά του Χόλιγουντ εκτοπίζονται από το κάδρο. Εχει έρθει η σειρά και η εποχή του Ιντερνετ. Εταιρείες με άπειρα λεφτά. Η Amazon τροφοδοτεί κουλτουριάρηδες σκηνοθέτες τύπου Γούντι Αλεν. Το Netflix με τον 77χρονο Μάρτιν Σκορσέζε. Υπάρχει λόγος. Και αυτός ονομάζεται «κύρος». Αγοράζουν κουλτούρα. Πουλάνε κουλτούρα. Σκορσέζε και Γούντι Αλεν ανοίγουν δρόμους. Πρώτα από το σαλόνι, στη συνέχεια στις τουαλέτες!

Ο μπογιατζής που βάφει σπίτια

Ο «Ιρλανδός» είναι το μαυσωλείο των Good Fellas. Πριν από 30 χρόνια. Τα πρόσωπα είναι αληθινά. Ετσι ισχυρίζονται οι δύο σεναριογράφοι, Τσαρλς Μπραντ και Στιβ Ζέλιαν. Ενας απ’ αυτούς, ο Φρανκ Σίραν (Ρόμπερτ Ντε Νίρο). Από Ιρλανδία. Καθολικός και αφοσιωμένος οικογενειάρχης. Με τέσσερις θυγατέρες. Το εφαλτήριό του ήταν τα κρεάτα. Το Beef. Οι μπριζόλες. Καλοψημένες με άφθονους χυμούς. Best Meat in Town.

Από φορτηγατζής και κουβαλητής κρεάτων, καταλήγει υπό την προστασία του Ράσελ Μπαφαλίνο (Τζο Πέσι). Οταν τον βλέπει για πρώτη φορά τού λέει: «Εμαθα ότι βάφεις σπίτια».

Ο Φρανκ ήταν ο μπράβος και ο προσωπικός εκτελεστής που ενεργούσε για λογαριασμό του Μπαφαλίνο. Ελεγε «Φρανκ, κανόνισέ το» και ο Φρανκ το κανόνιζε σωστά. Στη συνέχεια ξεφόρτωνε το περίστροφο στα νερά ενός ποταμού. Ολοι ξεφορτώνανε τα όπλα τους, ακόμα και πολυβόλα, στον βυθό. Ο βυθός είχε μετατραπεί σε τεράστια αποθήκη πυρομαχικών. Περίπου στον όγκο των όπλων που χρησιμοποίησε το αμερικάνικο Πεντάγωνο στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Χωρίς σιγαστήρα

Ο Φρανκ τα κανόνιζε όλα. Χωρίς σιγαστήρα. Υπήρχε λόγος. «Οι μάρτυρες πρέπει να τρομοκρατηθούν από τον θόρυβο των σφαιρών κι έτσι δεν θα μας θυμηθούν». Ο Φρανκ χωρίς ίχνος ενοχών, τύψεων, αναστολών. Τίποτα. Στο τέλος, κάπου σε πολυτελή σουίτα γηροκομείου. Μόνος. Εγκαταλειμμένος και περιφρονημένος από τις τέσσερις θυγατέρες του. Μόνος παρέα με φιλικό ιερέα της καθολικής εκκλησίας που εις μάτην προσπαθεί να κάμψει τις αντιστάσεις του γηραλέου πια εκτελεστή. «Μα δεν μετανιώνεις; Δεν αισθάνεσαι ντροπή; Τίποτα για όλα αυτά που έχεις κάνει;». Και το χούφταλο ο Φρανκ Σίραν απαντάει: «Οχι, τίποτα· περασμένα ξεχασμένα»!

Ο Ράσελ Μπαφαλίνο μικρομεσαίος κουμανταδόρος της μαφίας. Ιταλικής καταγωγής. Πιο πάνω απ’ αυτόν ήταν ο Αντζελο Μπρούνο (Χάρβεϊ Καϊτέλ). Λιγομίλητος ο Αντζελο. Πάντα κοστουμαρισμένος. Οπως και ο Ράσελ Μπαφαλίνο. Κοστουμαρισμένος, γραβατωμένος, σιδερωμένος. Και πάντα με μεγάλο σκελετό μυωπίας. Με σκοτεινούς φακούς. Ωστε το βλέμμα τους να μην προδίδει τις σκέψεις τους. Ο Αντζελο κι αυτός μικρομεσαίος κουμανταδόρος. Λίγο πιο ψηλά από τον Ράσελ Μπαφαλίνο. Οι διαταγές από τα πάνω προς τα κάτω. Ομως «αόρατοι» οι από πάνω. Ουδείς γνωρίζει τα ονόματά τους. Τίποτα. Ο Αντζελο, με τη βοήθεια του Ράσελ, κουμαντάρει τους πάντες. Από δικαστικούς και αστυνομικούς μέχρι μικρομεσαίους επιχειρηματίες. Ολους!

Από κοντά και πλήθος μαφιόζων. Ολων των βαθμίδων. Από δεκανείς μέχρι υπολοχαγοί. Οπως ο Skinny Razor (Λεπίδας), ο Αντονι Σαλέρνο, ο «τρελός» Τζο Γκάλο. Ο «Αυτιάς» (Big Ears), ο Σάλι Μπαγκς, ο Τζίμι Νιλ, ο Αντονι Καστελίτο, ο Τόνι Προ και πολλοί άλλοι. Δορυφόροι και περιφερειακοί. Οι περισσότεροι ιταλικής καταγωγής. Καθένας στο πόστο του. Υπό τις διαταγές των αφεντικών

Οταν οι από πάνω έστελναν μήνυμα, δύο επιλογές είχε το υποψήφιο θύμα. Είτε να κάτσει στ’ αυγά του και να βγάλει τον σκασμό. Να αποχωρήσει από το κάδρο. Είτε να αγοράσει δωρεάν εισιτήριο χωρίς επιστροφή. Για πάρτη τους καθάριζε ο «μπογιατζής». Ο φορτηγατζής. Ο Ιρλανδός εκτελεστής.


Ο Τζίμι Χόφα  πιο διάσημος απο  Έλβις  και Beatles

Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’50, αρχές ’60, μεσουρανούσε ο Τζίμι Χόφα (Αλ Πατσίνο). Ο Τζίμι Χόφα ήταν ισόβιος πρόεδρος των φορτηγατζήδων της Αμερικής. Περίπου ένα εκατομμύριο μέλη, το σωματείο των φορτηγατζήδων. Τρομερή δύναμη. Το συνταξιοδοτικό ταμείο τους μετρούσε αποθεματικό περί τα 6 δισ. δολάρια. Ιλιγγιώδες νούμερο.

«Ο Τζίμι ήταν πιο διάσημος από τον Ελβις της δεκαετίας του ’50 και πιο δημοφιλής από τους Beatles του ’60». Η ρήση του Τζίμι Χόφα που ενθουσίαζε τους φορτηγατζήδες ήταν: «Αν σταματήσουν τα φορτηγά, θα σταματήσει όλη η Αμερική». Οι ηγέτες της Teamsters (ανάμεσά τους και οι φορτηγατζήδες), προκειμένου να αναστείλουν απεργίες, ήταν πρόθυμοι για δωροδοκίες. Κάθε απειλή γενικής απεργίας κατέληγε στο πορτοφόλι του Τζίμι Χόφα. Ενας από τους μεγάλους κουμανταδόρους των ΗΠΑ. Με ένα εκατομμύριο φορτηγά έκανε ό,τι επιθυμούσε. Το απόλυτο αφεντικό.

Ο Ράσελ Μπαφαλίνο, κατόπιν άνωθεν εντολών, αναθέτει στον Φρανκ την προστασία του Τζίμι Χόφα. Αυτονόητοι οι λόγοι. Ο Ιρλανδός «μπογιατζής» το αυτί, το μάτι, αλλά και το περίστροφο της μαφίας. Στο μεταξύ, εκείνη την εποχή αρχίζει να λάμπει το άστρο του Τζον Κένεντι. Η μαφία υποστηρίζει με νύχια και με δόντια την εκλογή του Κένεντι. Επειδή ο πατέρας Κένεντι, Τζόζεφ Κένεντι, όχι μόνο έκανε χρυσές δουλειές με τον Αδόλφο Χίτλερ, αλλά παραλλήλως ακουμπούσε σε πλάτες της μαφίας.



Μαφιόζος αφισοκολλητής του Κέννεντι

Ο Ράσελ Μπαφαλίνο προπαγανδιστής του Τζον Κένεντι. Μέχρι και αφισοκολλητής έγινε. Κένεντι και ξερό ψωμί. Ο Φρανκ Σίραν από κοντά. Λίγες ημέρες πριν από την 17η Απριλίου του 1961 και την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων για την ανατροπή του καθεστώτος Φιντέλ Κάστρο, ο Φρανκ Σίραν επιβλέπει τη μεταφορά γιγαντιαίου όγκου όπλων και πυρομαχικών. Προς διάθεση των Κουβανών αντικαθεστωτικών. Με φορτηγά του Τζίμι Χόφα. Στην πραγματικότητα αρκετοί απ’ αυτούς τους αντικαθεστωτικούς προέρχονταν από τον «στρατό» της μαφίας.

Το μοιραίο λάθος του Τζον Κένεντι ήταν ο μικρότερος αδερφός του, ο Ρόμπερτ Κένεντι. Ο γενικός εισαγγελέας των ΗΠΑ. Και τον στόλιζε με κοσμητικά επίθετα όπως «κωλόπαιδο», «ρεμάλι» και άλλα τέτοια πικάντικα. Ενίοτε, μέσα στα νεύρα του, κραύγαζε δημοσίως: «Κουφάλες Κένεντι!».

Ο Μπομπ Κένεντι εκείνη την εποχή είχε εξαπολύσει κυνηγητό τόσο εναντίον της μαφίας όσο και του Τζίμι Χόφα. Μεγάλο λάθος αυτό. Θα το πληρώσει ακριβά ο αδερφός του. Παρασκευή 22 Νοεμβρίου του 1963. Στην πλατεία Ντίλι, στο Ντάλας του Τέξας.

Αργότερα ο Ράσελ Μπαφαλίνο θα πει στον Φρανκ Σίραν: «Αν μπορούν να φάνε τον Πρόεδρο, δεν θα σταματήσουν σ’ έναν πρόεδρο σωματείου». Εννοούσε φυσικά ότι η μαφία «έφαγε» τον Κένεντι. Και πως τώρα είχε έρθει η σειρά του Τζίμι Χόφα: «Πες του να ηρεμήσει, να ησυχάσει, να κάτσει στ’ αυγά του. Ο, τι έγινε, έγινε».

Ο Τζίμι Χόφα είχε καταλήξει στη φυλακή. Για τέσσερα χρόνια. Είχε κατηγορηθεί για εκβιασμούς ή κάτι τέτοιο. Και περίμενε πώς και πώς να ξεφορτωθεί την οικογένεια των Κένεντι. Στο μεταξύ, οι αντικαταστάτες του στην ηγεσία των φορτηγατζήδων δεν έκαναν άλλη δουλειά από το να εκχωρούν «δάνεια» χοντρά σε διάφορους «πελάτες» τους. Δάνεια με ξένα λεφτά, από το συνταξιοδοτικό ταμείο του σωματείου. Από κάθε δάνειο παρακρατούσαν το 10% ή το 20%. Ανάμεσα στους καλύτερους πελάτες τους πολλοί από τους ιδιοκτήτες καζίνο του Λας Βέγκας. «Τα θεμέλια του Λας Βέγκας τα έβαλε ο Μπάγκσι (Εβραίος μαφιόζος), αλλά εμείς φτιάξαμε τα καζίνο».



Μισό εκατομμύριο δολ. στον Ρίτσαρντ Νίξον

Ο έγκλειστος Τζίμι Χόφα οργανώνει την αντεπίθεσή του. Από τις φυλακές. Οταν με επιταγή μισού εκατομμυρίου δολαρίων ενισχύει τον προεκλογικό αγώνα του Ρίτσαρντ (Ντικ) Νίξον. Το «φιλοδώρημα» ήταν ανταποδοτικό. Οταν ο Νίξον εκλέγεται πρόεδρος των ΗΠΑ, εκδίδει φιρμάνι συγχώρεσης του φίλου του Τζίμι Χόφα. Ετσι αποφυλακίζεται και έτσι αρχίζει να καταστρώνει τα σχέδιά του για την ανακατάληψη των «χειμερινών ανακτόρων» στην ηγεσία των φορτηγατζήδων.

Η απόλυτη εξουσία και η παροιμιώδης ασυλία έχουν τονώσει το εγώ του. Με την ψευδαίσθηση και την αυταπάτη πως πάντα θα είναι άτρωτος, πάντα κουμανταδόρος και πάντα αρχηγός. Ομως η μαφία ανησυχεί. Ο Τζίμι ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Κάνει του κεφαλιού του. Πλακώνεται με μαφιόζους. Καθυβρίζει τους πάντες και τα βάζει με όλους.

Η σκηνή είναι αποκαλυπτική. Ο Ράσελ Μπαφαλίνο παρέα με τον Φρανκ Σίραν, τον «μπογιατζή», εντός λιμουζίνας παρκαρισμένης σε μικρό αεροδρόμιο προς χρήση μικρών, ιδιωτικών αεροσκαφών. Ο Ράσελ λέει στον εκτελεστή του: «Το αεροπλάνο σε περιμένει να σε μεταφέρει στο Ντιτρόιτ, να επισκεφθείς τον Τζίμι και να του πεις να κάτσει στ’ αυγά του. Ο,τι έγινε, έγινε. Αν δεν συμμορφωθεί, εσύ ξέρεις τι πρέπει να κάνεις. Εγώ θα σε περιμένω εδώ στην επιστροφή σου».

Ο Φρανκ ανοίγει το συρτάρι του συνοδηγού, αρπάζει περίστροφο, βγαίνει από το όχημα και μπαίνει στο μικρό αεροσκάφος που τον μεταφέρει στο Ντιτρόιτ. Οταν βλέπει τον Τζίμι Χόφα και προσπαθεί να τον καλμάρει, εκείνος με απόλυτη βεβαιότητα και με ασυγκράτητο θυμό τού απαντάει: «Να βλάψουν εμένα; Πρώτα θα τους βλάψω εγώ. Εχω όλα τα τεκμήρια, τα χαρτιά, τις επιταγές, τις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες. Μην ανησυχείς για μένα. Να ανησυχείς για τον εαυτό σου».



Το Watergate και η Μαφία

Η συνέχεια μοιάζει με προαναγγελθείσα δολοφονία. Επισήμως, ο Τζίμι Χόφα «εξαφανίστηκε». Οταν μετά από πολλά χρόνια, γεροντάκι και χούφταλο πια ο Φρανκ Σίραν, τον πλησιάζουν δημοσιογράφοι για να αποσπάσουν ομολογία, εκείνος χαμογελώντας τους απαντά: «Δεν ξέρω». «Μα έχουν περάσει τόσα χρόνια! Ολοι έχουν πεθάνει!». Ο Φρανκ παραμένει σιωπηλός με αινιγματικό χαμόγελο. Μέχρι τον θάνατό του πιστός στην ομερτά του.
Μερικά χρόνια πιο πριν, Σάββατο 17 Ιουνίου του 1972, ξεσπάει το σκάνδαλο Watergate. Μια συμμορία είχε παραβιάσει τις πόρτες των γραφείων του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο Ρίτσαρντ Νίξον κάνει πως δεν καταλαβαίνει. Κάποια στιγμή, μετά από αλλεπάλληλες και αφόρητες πιέσεις και άφθονες δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, κυρίως από τη «Washington Post», όταν όλη η Αμερική κοιτούσε μέσα από την κλειδαρότρυπα του Οβάλ Γραφείου και, αντί για πολιτικούς, έβλεπε μαφιόζους κανονικούς, ο Ντικ αποφασίζει να δώσει στην «άθλια φυλή των δημοσιογράφων» το όνομα Τζον Νιούτον Μίτσελ. Ο πρώην γενικός εισαγγελέας, ένας δικηγόρος κολλητός του Νίξον, ο εγκέφαλος που οργάνωσε την εισβολή στα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος.

Aυτό που αποκαλύπτεται είναι ότι αρκετοί από τους λεβέντες της εισβολής, αυτούς που μίσθωσε ο πρώην εισαγγελέας, προέρχονταν από τις τάξεις του «στρατού» της μαφίας. Γιατί η μαφία, μετά την υποστήριξή της αλλά και τη δολοφονία του Κένεντι, είχε στραφεί προς τον Ρίτσαρντ Νίξον

Τα χρόνια περνάνε. Ο Νίξον παραιτείται στις 9 Αυγούστου του 1974. Ενας, ένας οι μαφιόζοι καταλήγουν στα γηροκομεία ή στα θυμαράκια. Πρώτα το γηροκομείο, ύστερα τα θυμαράκια. Οι από πάνω εξακολουθούν να προστατεύονται από την «ανωνυμία» τους και την ασυλία τους. Οι άλλοι, οι κατώτεροι, οι λοχαγοί εγκαταλείπουν τα εγκόσμια. Ενας, ένας.

Είναι το τέλος των Good Fellas. Το μαυσωλείο τους. Το νεκροταφείο τους. Ο Φρανκ Σίραν, με δύο μαγκούρες, από μία σε κάθε μασχάλη, επισκέπτεται μοδάτο κατάστημα κηδειών. Και αγοράζει φέρετρο πράσινου χρώματος, αξίας 6.000 δολαρίων. Με τιμές εκείνης της εποχής. «Πρέπει να το πάρετε μαζί σας», του λέει περιχαρής ο καταστηματάρχης.


«Θεέ μου, ποσό χαμηλά έπεσε η Αμερική!»

Το τέλος σηματοδοτείται από την αρχή. Οι φωτισμοί του Μεξικάνου Ροντρίγκο Πριέτο λαμπεροί, αλλά χαμηλοί. Η λάμψη πνιγμένη από το σκοτάδι. Το επερχόμενο σκοτάδι του τάφου. Του μαζικού τάφου. Του μαυσωλείου.
Τα πρόσωπα σαν εκμαγεία. Παραμορφωμένα. Ο Τζο Πέσι μοιάζει σαν τον μακαρίτη Γεώργιο Μαύρο της Ενωσης Κέντρου. Τα φυτεμένα πλούσια μαλλιά του Αλ Πατσίνο τον έχουν μεταλλάξει σαν γέροντα από μακρινό πλανήτη. Εντελώς παραμορφωμένος και απωθητικός ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο.

Ο Μάρτιν Σκορσέζε έκλεισε τα 77. Ο Ντε Νίρο και ο Τζο Πέσι τα 76. Ο Αλ Πατσίνο τα 79. Ο Καϊτέλ τα 80. Ολοι μαζί κοντά στους τέσσερις αιώνες. Να τα χιλιάσουν.
Σε άλλες ταινίες καλοστεκούμενοι. Στον «Irishman» εντελώς μεταμορφωμένοι και απωθητικοί. Θεέ μου, πώς έγιναν όλοι αυτοί! Ο Μάρτιν Σκορσέζε τούς «περιποιήθηκε» δεόντως με την ψηφιακή μηχανή. Ρετούς και πάλι ρετούς. Dead Men walking. Dead και μερικές φορές αηδιαστικοί.

Μπας και έγινε επίτηδες; Μπας και ο πιστός καθολικός Μάρτιν Σκορσέζε εκδικήθηκε τον σκηνοθέτη Μάρτιν Σκορσέζε; Μπας και το επιμύθιο είναι ανήκουστο και αποκαλυπτικό; Σαν να λέει: «Για δες κάτι χούφταλα, κάτι καρικατούρες που τόσα χρόνια έκαναν κουμάντο στην πολιτική των ΗΠΑ. Για δες τους δολοφόνους του Τζον και του Μπομπ Κένεντι. Θεέ μου πόσο χαμηλά έπεσε η Αμερική!». Αμήν!