Χρήστος Μπόκας

Η γενική εικόνα αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις που δίνουν στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ποσοστά εως και δέκα μονάδες κάτω από το σχεδόν 32% που έλαβε τον Ιούλιο του 2019.

Οι αριθμοί σε συνδυασμό με τον επίμονο φόβο στελεχών και φίλων της Κουμουνδούρου πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα τους σύρει αιφνιδιαστικά σε εκλογές πριν το 2021 ίσως εξηγεί την αλλοπρόσαλλη στάση και την σχεδόν ανερμάτιστη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ σε κρίσιμα θέματα που αφορούν την πανδημία, την οικονομία και την εξωτερική πολιτική

Η αντίδραση της ηγεσίας του κόμματος στην πρόσφατη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την οριοθέτηση ΑΟΖ είναι χαρακτηριστική. Αν μη τι άλλο η υπογραφή του κειμένου μετά από 15 έτη διαπραγμάτευσης αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη. Ιδίως όταν έρχεται σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η Τουρκία επιχειρεί να εμφανιστεί ως το απόλυτο αφεντικό της ΝΑ Μεσογείου με μεθόδους καταπατητή και ακραίου τραμπούκου.

Πρακτικά, η Ελλάδα ενισχύει τις στρατηγικές συμμαχίες στην περιοχή και βαθαίνει τον διπλωματικό απομονωτισμό της Τουρκίας. Βεβαίως, μένει να γίνει και η τελική αποτίμηση της συμφωνίας όταν στο ζύγι μπουν εκτός από τα θετικά και οι ενδεχόμενες απώλειες.


Απέναντι σε αυτή την εξέλιξη η πρώτη αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να μιλήσει για «άρον – άρον συμφωνία» χωρίς καν να έχει διαβάσει το τελικό κείμενο. Έσπευσε δε να καυτηριάσει την τακτική της μερικής οριοθέτησης.

Ωστόσο, μόλις πριν από δύο μήνες, στις 10 Ιουλίου 2020 ο Αλέξης Τσίπρας από το forum των Δελφών καλούσε την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο, να οριοθετήσει μερικώς και τμηματικά την ΑΟΖ προκειμένου να ακυρώσει άμεσα το τουρκολυβικό μνημόνιο. Το απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό:

«Αλ. Τσίπρας: […] Πρέπει αυτή η συμφωνία (σ.σ. με Ιταλία) να οδηγήσει σε άμεση διαπραγμάτευση και με την Αίγυπτο για τη διαμόρφωση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Αλλά να προχωρήσουμε τώρα...

ΟΛ. ΤΡΕΜΗ: Έστω και με μερική οριοθέτηση;

ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ναι, βεβαίως, μερική οριοθέτηση, τμηματικά θα πάμε».

Σε άλλο σημείο, εξηγούσε ότι η δική του κυβέρνηση δεν συμφώνησε με την Αίγυπτο καθώς τότε δεν υπήρχε η πίεση που προκαλεί το κείμενο Τουρκίας Λιβύης. Παράλληλα, διαβεβαίωνε ότι είναι έτοιμος να προσφέρει την συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ σε μια συμφωνία όπως αυτή που υπόγραψε την περασμένη Πέμπτη ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

- «ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: […] Για να πας όμως στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, πρέπει πρωτίστως να έχεις ακολουθήσει αυτή τη στρατηγική, ώστε στο τραπέζι να μη ζητάει δέκα ο αντίπαλος και εσύ κανένα. Αλλά να ζητάει δέκα ο άλλος, δέκα κι εσύ και να βρεθεί η χρυσή τομή, με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Εμείς αυτή τη στρατηγική εισηγούμαστε και γι` αυτό και δίνουμε, προσφέρουμε συναίνεση σε επιλογές που ξέραμε ότι αν τις κάναμε εμείς, η αντιπολίτευση το 2016-’17 δεν θα μας έδινε συναίνεση. Όμως, επαναλαμβάνω ότι είναι και διαφορετικές οι συνθήκες, γι` αυτό την προσφέρουμε τη συναίνεση και γι` αυτό δεν το κάναμε εμείς τότε. Διότι δεν είχαμε την πίεση του τουρκολιβυκού συμφώνου…»

Αντίστοιχης ποιότητας είναι και η κριτική που άσκησε η Κουμουνδούρου στην κυβερνητική στρατηγική αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Το βασικό επιχείρημα ανέφερε ότι η κυβέρνηση λαμβάνει σπασμωδικά μέτρα που τα αναθεωρεί κάθε τρεις και λίγο καθώς αδυνατεί να κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος. Τελικά, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν μόνο η παγκόσμια οικονομία που αδυνατούσε και εξακολουθεί να αδυνατεί να υπολογίσει το μέγεθος της κρίσης αλλά και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ που αναγκάστηκε να αναθεωρήσει το σχετικό του πρόγραμμα. Μετά το «Μένουμε Ορθιοι Ι» ακολούθησε το αναθεωρημένο «Μένουμε Όρθιοι ΙΙ» και είναι πιθανό να ακολουθήσει τριλογία.

Εξίσου, άστοχα μοιάζουν και τα αντιπολιτευτικά πυρά σε θέματα εγχώριας πολιτικής και ιδεολογίας τα οποία υπονομεύουν στην πράξη το κύρος του κόμματος.

Τα στελέχη της Κουμουνδούρου την μια υποστηρίζουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί να παλινορθώσει την Δεξιά, την άλλη πως ελέγχεται από την σκληρή γραμμή του κόμματος και την τρίτη ότι είναι τόσο αδύναμος που ούτε ανασχηματισμό δεν μπορεί να κάνει. Όμως, η πραγματική εικόνα δείχνει ότι η σημερινή κυβέρνηση ίσως περιλαμβάνει περισσότερα στελέχη από την κεντροαριστερά από ότι η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

Πέραν αυτού, ο Αλέξης Τσίπρας που πέρασε πρόσφατα από την θέση του πρωθυπουργού μάλλον κατανοεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης διέρχεται – τουλάχιστον προς ώρας - μια περίοδο πολιτικής και δημοσκοπικής υπεροπλίας. Κανείς δεν τον αμφισβητεί στην κοινοβουλευτική του ομάδα. Δεν τον αμφισβητεί ούτε καν ο ΣΥΡΙΖΑ καθώς εως σήμερα δεν έχει ζητήσει εκλογές και δεν έχει καταθέσει καν πρόταση μομφής.

Στα ζητήματα πολιτικής ανεπάρκειας προστίθενται και οι αποκαλύψεις για τα πεπραγμένα της περιόδου 2015 – 2019 με το παραδικαστικό «Ρασπούτιν», το «white house του Παππά» και την απόπειρα συγκάλυψης στο Μάτι ώστε να αμφισβητήσουν και το αξιακό φορτίο του κόμματος.

Υπο αυτά τα δεδομένα καθίσταται για τον ΣΥΡΙΖΑ αναγκαία η ανασύνταξη δυνάμεων και ο επαναπροσδιορισμός της στρατηγικής και των στόχων. Πιθανότατα, το επικείμενο Συνέδριο να λειτουργήσει καταλυτικά ώστε να αντιμετωπιστούν οι έντονες εσωκομματικές συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων τάσεων, να συγκεραστούν οι θέσεις των αντιμαχομενων τάσεων και κυρίως να γίνει το απαραίτητο ξεκαθάρισμα λογαριασμών με όσους αναδεικνύονται σε βαρίδια του κόμματος.