Θανάσης Τσεκούρας

Η κυβέρνηση, την επόμενη μέρα, θα είναι αντιμέτωπη με μια τριπλή κρίση.

Πρώτο, με μια ύφεση βαθύτερη ακόμη και από τα χειρότερα χρόνια της χρεοκοπίας. Να υπενθυμίσουμε ότι, το 2010, το ΑΕΠ έχασε 7,8% και 9,5% το 2011 (σε σταθερές τιμές). Με βάση τις προβλέψεις του ΔΝΤ, η μείωση θα κυμανθεί το 2020 από 10% έως 13% του ΑΕΠ. Δεύτερο, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα είναι διψήφιο και, τρίτο, το δημόσιο χρέος θα ξεπεράσει το 200% του ΑΕΠ.

Για να ολοκληρώσουμε την εικόνα, σε ανάλογες τριπλές κρίσεις θα βυθίζεται το σύνολο των οικονομιών της Ευρωζώνης. Για τις μεγαλύτερες χώρες με σενάριο ύφεσης πέριξ του 10%, τα ελλείμματα και τα χρέη λιγότερο θυμίζουν οικονομικές προβλέψεις σε καιρούς ειρήνης και περισσότερο τα freak-έργα τέχνης του Ιερώνυμου Μπος: Γαλλία 11% και 116% αντίστοιχα, Ιταλία 9% και 152%, Ισπανία 9% και 111%, (Bruegel, Mάρτιος 2020).Τελειώσαμε με τους αριθμούς. Πάμε στα πολιτικά σενάρια διαχείρισης της επόμενης μέρας.

Στην αρχή το καλό σενάριο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση να ξεπεράσει το γερμανικό σύμπλεγμα και να προχωρήσει σε μια γενναία πολιτική αμοιβαιοποίησης του χρέους και των ελλειμμάτων. Αν γίνει το θαύμα, τότε η διαχείριση της επόμενης μέρας μπορεί να δρομολογήσει την επιστροφή στην κανονικότητα, τη σταδιακή ανάκαμψη και την πολιτική σταθερότητα.

Το κακό σενάριο δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση. Συνεπάγεται οικονομική καταστροφή, κοινωνική αποσύνθεση, πολιτική αστάθεια και στο βάθος υπαρξιακό κλονισμό του ίδιου του ευρωπαϊκού σχεδίου.

Με βάση την ιστορία και την περιδίνηση στις συζητήσεις της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας, το πιθανότερο σενάριο είναι μια ενδιάμεση λύση.

Ούτε το καλό σενάριο μιας διαφορετικής Ευρώπης, ούτε το σενάριο της αυτοκαταστροφής. Μια μπάσταρδη λύση που διατηρεί τον ασθενή στη ζωή, αλλά αποκλείει την έξοδό του από το νοσοκομείο. Το πιθανό σενάριο της μπάσταρδης λύσης δυσκολεύει αφόρητα τη διαχείριση της επόμενης μέρας σε χώρες όπως η Ελλάδα, με ήδη επιβαρυμένες και πολυτραυματισμένες οικονομίες.

Να επανέλθουμε στην αρχική διαπίστωση. Αν η χώρα πλησιάζει σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης η λύση είναι μία και μοναδική: επεξεργασία έκτακτου σχεδίου ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας. Μπορεί το πολιτικό σύστημα να αναλάβει την ευθύνη;

Πριν από 10 χρόνια, το πολιτικό σύστημα απέτυχε να προλάβει και να περιορίσει την κρίση και τη χρεοκοπία - στον βαθμό που το ίδιο δεν την προκάλεσε. Ακόμη χειρότερα, απέτυχε παταγωδώς στη διαχείρισή της.

Σήμερα, πάλι, εμφανίζονται δύο σχολές σκέψης: οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι.

Από τη μία πλευρά, οι αισιόδοξοι θεωρούν ότι το πολιτικό σύστημα έμαθε από τα λάθη και προσβλέπουν στη «θεωρία του V». Οπως δηλαδή η οικονομία βυθίστηκε, έτσι θα κινηθεί απότομα προς τα πάνω την επόμενη μέρα. Μακάρι να έχουν δίκιο. Μια επισήμανση μόνο: το περίφημο «V» το έχουμε αντικρίσει αρκετές φορές στο τραμπολίνο, αλλά σπάνια στον υπαρκτό κόσμο.

Υπάρχουν επίσης οι απαισιόδοξοι. Αυτοί προβλέπουν μια νέα μακρά πορεία εγκλωβισμού της οικονομίας και της κοινωνίας σε quasi-στασιμότητα, σε αόρατους ρυθμούς ανάπτυξης.
Η πορεία θα δείξει ποιοι έχουν δίκιο και ποιοι άδικο. Παρεμπιπτόντως, πριν από σχεδόν 80 χρόνια, οι απαισιόδοξοι Εβραίοι βρέθηκαν στη Νέα Υόρκη. Οι αισιόδοξοι γνωρίζουμε δυστυχώς πού κατέληξαν...