Παναγιώτης Κουρουμπλής

Παρά ταύτα, ακόμα και σήμερα το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν έχει καταφέρει να ενεργοποιήσει τον απόδημο Ελληνισμό με την αποτελεσματικότητα που θα μπορούσε. Ο Ελληνισμός της διασποράς διαθέτει μεγάλο αριθμό υψηλά καταρτισμένου επιστημονικού δυναμικού, που κατέχει σημαντικές θέσεις σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς παγκοσμίως.

Το ελληνικό κράτος όμως, παρά τις προσπάθειες, ακόμα και σήμερα δεν διαθέτει ένα ολοκληρωμένο αρχείο αυτών των ανθρώπων. Χρησιμοποιώντας τη νέα τεχνολογία (e-mail) η χώρα θα μπορούσε να τους ενημερώνει και να τους κινητοποιεί σε κρίσιμα ζητήματα, αξιοποιώντας την επιρροή τους στους σημαντικούς φορείς των χωρών όπου δραστηριοποιούνται. Το ίδιο ισχύει και με τους απόδημους επιχειρηματίες, οι οποίοι επίσης δεν έχουν καταγραφεί, ενώ αποτελούν κι αυτοί ένα μεγάλο κεφάλαιο που θα μπορούσε με οργανωμένο τρόπο να κινητοποιείται αναλόγως.

Η ψήφος του απόδημου Ελληνισμού έχει γίνει μια πολυκαιρισμένη και πονεμένη υπόθεση, που δυστυχώς, ενώ μπορεί να γίνει ένας σημαντικός θεσμός και δεσμός με τη Διασπορά, κακοποιήθηκε κατά καιρούς και εκποιήθηκε εν πολλοίς πολιτικά. Στο Σύνταγμα του 75 προβλεπόταν ρητά η δυνατότητα να δοθεί με εκτελεστικό νόμο και meαπλή πλειοψηφία στους αποδήμους η δυνατότητα ψήφου και δεν έγινε. Το 2001, στην τροποποίηση του Συντάγματος, η απλή πλειοψηφία μετατράπηκε σε πλειοψηφία των δύο τρίτων (200 ψήφοι), αλλά ούτε τότε υιοθετήθηκε, η ψήφος των αποδήμων.

Τα τελευταία πέντε χρόνια το ζήτημα επανήλθε στην πολιτική ημερήσια διάταξη. Για πρώτη φορά, συγκροτήθηκε με πρόταση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, Επιτροπή της Βουλής, η οποία μελετώντας το ζήτημα σε βάθος, κατέληξε σε πρόταση εκλογής αποδήμων βουλευτών, σε δικές τους περιφέρειες του εξωτερικού, διευρύνοντας τον αριθμό των βουλευτών Επικρατείας. Στην ίδια κατεύθυνση είναι και οι απόψεις της λεγόμενης Επιτροπής της Βενετίας, του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπως και της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ελλάδας, επικεφαλής της οποίας ήταν ο κ. Γεραπετρίτης. Ίσως ήταν μια παράλειψη του ΣΥΡΙΖΑ η καθυστέρηση της ψήφισης σχετικού νόμου.

Η συζήτηση σήμερα εστιάζεται στον αν θα υπάρχει δυνατότητα απευθείας ψήφου από τον τόπο κατοικίας στις ελλαδικές εκλογικές περιφέρειες, με την εξέταση βεβαίως των συνταγματικών ζητημάτων που προκύπτουν. Όμως, το κρισιμότερο ζήτημα, κατά τη γνώμη μου, για τους απόδημους δεν είναι το αν θα ψηφίζουν, αλλά το πώς θα εκπροσωπούνται. Είμαι της γνώμης ότι πρέπει να εκπροσωπούνται από αποδήμους βουλευτές, με τον ορισμό εκλογικών περιφερειών στο εξωτερικό, όπου θα εκλέγονται οι υποψήφιοι του απόδημου ελληνισμού, σε έναν αριθμό που δεν θα ξεπερνάει τους οκτώ με δέκα βουλευτές, οι οποίοι θα συμμετέχουν κανονικά στο ελληνικό κοινοβούλιο, ανάλογα με τον αριθμό των ψήφων που θα πάρει κάθε κόμμα στις περιφέρειες αυτές.

Αυτό εξασφαλίζει ότι δίνεται η πραγματική δυνατότητα εκπροσώπησης των αποδήμων, με εκλεγμένους απόδημους αντιπροσώπους από ψηφοδέλτια των κομμάτων με απόδημους υποψηφίους. Άλλωστε, το Σύνταγμα επιτρέπει στις εκλογικές αυτές περιφέρειες του εξωτερικού, οι υποψήφιοι να εκλέγονται με λίστα, ώστε να αποφεύγονται οι τριβές μεταξύ των αποδήμων. Επιπροσθέτως, μπορεί να αυξηθεί ο αριθμός των βουλευτών Επικρατείας σε 20 και εξ αυτών οι 10 να εκλέγονται με βάση τις λίστες των αποδήμων στις περιφέρειες του εξωτερικού. Επειδή θα υπάρξουν προβλήματα απόστασης και πρόσβασης, ανεξαρτήτως του ποιο θα είναι τελικά το σύστημα, περιφέρειες στο εξωτερικό ή απευθείας ψήφος, θα πρέπει να εξεταστεί η αύξηση του αριθμού των επίτιμων προξένων της Ελλάδας, σε πόλεις του εξωτερικού για τη διευκόλυνση αυτών των ψηφοφόρων.

Η διεθνής εμπειρία (Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία) έχει καταδείξει ότι το σύστημα αυτό, της αντιπροσώπευσης των αποδήμων με υποψηφίους από περιφέρειες του εξωτερικού, είναι το μόνο εφικτό, λειτουργικό και αποτελεσματικό. Οφείλουμε όλοι σ’ ένα τέτοιο ζήτημα να αποκλείσουμε σκοπιμότητες που μπορούν να υπονομεύσουν αυτή την προσπάθεια, κλείνοντας τις πόρτες σε κάθε σκέψη που θα χρησιμοποιήσει την ψήφο για μικροκομματικό όφελος. Για να μην μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι από τη μια παρέχουμε ψήφο στον απόδημο ελληνισμό, αλλά από την άλλη δεν του δίνουμε τη δυνατότητα της πραγματικής εκπροσώπησης στην Ελληνική Βουλή.