π. Ηλίας Μάκος

Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να επιτρέπεται ο δεύτερος γάμος των κληρικών, που χηρεύουν ή τους εγκαταλείπουν αποδεδειγμένα οι πρεσβυτέρες τους (αυτό σημαίνει ή συζούν ή παντρεύονται ή αποκτούν παιδί με άλλον ή δηλώνουν ότι αρνούνται τον ιερέα σύζυγό τους ή από τα πράγματα φαίνεται ότι με πρωτοβουλία τους διέκοψαν το συζυγικό δεσμό) , θεωρούμε ότι ήταν όχι μόνο ορθή, αλλά και επιβεβλημένη.

Μάλιστα για να μην υπάρχουν παρεκκλίσεις και προκλητικότητες, η τελική απόφαση για την τέλεση δεύτερου γάμου, ο οποίος μια προσευχή θα είναι σε στενό οικογενειακό κύκλο, ανήκει στην τελική κρίση, μετά από εξέταση των πραγμάτων, της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τα υπέρ και τα κατά, θεολογικά και νομικά επιχειρήματα, είναι πολλά. Δεν θα σταθούμε σ’ αυτά, γιατί θα τυπολογήσουμε και θα χάσουμε την ουσία. Και η ουσία, κατά την ταπεινή μας κρίση, βρίσκεται στις ανάγκες, μέσα σ’ ένα ασφυκτικό σύγχρονο περιβάλλον, της ανθρώπινης ψυχής. Αυτή δεν είναι πρέπον, καταπιεσμένη, να παραμορφωθεί, να αλλοιωθεί και να διαστρεβλωθεί, στο πλαίσιο μιας απαγορευτικής διάρθρωσης.

Η αυτονόητη ποιμαντική θέση-μεθοδολογία και στο θέμα του δεύτερου γάμου των κληρικών, είναι ότι η αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος εξυπακούεται πως δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Στις ημέρες μας, που τα πάντα αλλάζουν εν ριπή οφθαλμού, δεν βοηθά να επιβάλλουμε με αυστηρά και γενικευμένα κριτήρια ορισμό του τι επιτρέπεται και του τι δεν επιτρέπεται. Και αυτό, γιατί τα προβλήματα έχουν πάντοτε ή σχεδόν πάντοτε υποκειμενική ερμηνεία. Κανόνες χρειάζεται να υπάρχουν και να τηρούνται, αρκεί σε ειδικές και ιδιαίτερες καταστάσεις να μην είναι άκαμπτοι και ενδεχομένως τιμωρητικοί. Η ποιμαντική προσέγγιση οφείλει να είναι πολυδιάστατη. Να μην αγνοεί την κατάσταση του προσώπου.

Ο δεύτερος γάμος των κληρικών, δεν αναιρεί, σε καμία περίπτωση την αποστολή τους, ούτε τους εμποδίζει να βαδίσουν στο δρόμο του Χριστού. Αντίθετα τους βοηθάει να ζήσουν αληθινά και να βρουν την ορθή σχέση με τον εαυτό τους, τον άλλο άνθρωπο μεμονωμένα, τους άλλους ανθρώπους ως ομάδες και κοινωνία, τη φύση και τον κόσμο.

Όταν ο ιερέας χάνει την πρεσβυτέρα του, είτε γιατί αυτή κοιμήθηκε, είτε γιατί απορρίφθηκε από αυτή, νιώθει ότι φτάνει στο τέρμα, ενώ στην πραγματικότητα χρειάζεται να αναζητήσει μία αφετηρία. Το πέρασμα αυτό από το τέρμα στην αφετηρία, είναι απαραίτητο ώστε, αν και κεντρομόλα προσανατολισμένος στο βαθύτερο εαυτό του ο κληρικός, να έχει τη δυνατότητα να δρα κεντρόφυγα, υπερβαίνοντας τις δικές του δυσκολίες και κινούμενος προς το Θεό και τους άλλους.

Το μονοσήμαντο και μονόφθαλμο και ρετουσαρισμένο κοίταγμα της πραγματικότητας, αφαιρώντας στοιχεία της και αποκλείοντας μελανά σημεία της μέσω φίλτρων, αποτελεί αφέλεια, γιατί διαζωγραφίζει μια εικονική, μια ψεύτικη πραγματικότητα. Η χριστιανική ζωή δεν είναι μια ζωή χωρίς εμπόδια. Και καλές προθέσεις να εκδηλώνονται, οι αδυναμίες και τα πάθη, είναι «παρών». Δεν είναι εύκολη πραγματοποίηση μια ευτυχία ανώφελη, σ’ έναν δρόμο ανθόσπαρτο, χωρίς πισωγυρίσματα, ανακατατάξεις και διακυμάνσεις.

Η Ορθόδοξη ανθρωπολογία σαφέστατα θεωρεί ως θεμέλιο για την οικοδόμηση ωφέλιμης συμπεριφοράς, όχι μια παρασιτική ή καταθλιπτική βίωση, αλλά μια ενωτική και συμπλεκτική συμβίωση. Τότε δε χανόμαστε, δεν αχρηστευόμαστε, αλλά είμαστε χρήσιμοι στους άλλους και οι άλλοι χρήσιμοι σ’ εμάς. Οι άλλοι μας αντιπροσωπεύουν και εμείς τους εκπροσωπούμε. Δεν ωφελεί την κοινωνία, αλλά πρωτίστως την Εκκλησία, να έχει στους κόλπους της κληρικούς «νεκρούς, αδρανοποιημένους και ακίνητους, λόγω των δυσχερειών, που επέτρεψε ο Θεός, στη ζωή τους. Οι λειτουργοί του Υψίστου έχουν υποχρέωση να οδεύουν με πατημένο το συμπλέκτη της συνείδησης, αποφεύγοντας έναν ασταθή και ανασφαλή βίο, αποκομμένο και απομονωμένο, αλλά να διακονούν, βγάζοντας από το θησαυροφυλάκιο της καρδιάς τους καινούργιους και παλιούς θησαυρούς.