Νίκος Φελέκης

Η επιλογή του Μεγάρου Μουσικής για την ομιλία του Τσίπρα στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ έγινε, λένε, από τους επικοινωνιολόγους του Μαξίμου για έναν και μόνο σκοπό: για να υπάρξει η αντίστιξη ανάμεσα στον αρχηγό και το κόμμα. Από τη μια έχουμε τον «μεγαλοπρεπή ηγέτη» που υπερβαίνει τα στενά όρια της Κουμουνδούρου και από την άλλη την «πλέμπα» της Κ.Ε., τους «μίζερους» του κόμματος, οι οποίοι απευθύνονται στο ακροατήριο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ο ηγέτης απευθύνεται στο πόπολο από τον ναό της ελίτ του πολιτισμού και της μπουρζουαζίας, το Μέγαρο που έφτιαξε ο Χρήστος Λαμπράκης, ενώ τα συντρόφια της Κ.Ε. μπορούν να ασκήσουν την κριτική τους στα κυβερνητικά πεπραγμένα από το λαϊκό και υποβαθμισμένο Μεταξουργείο. 

Εξάλλου, όπως μας λέει βουλευτής και ιστορικό στέλεχος της κομματικής ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ με φιλοπαίγμονα διάθεση, «ανέκαθεν στην Αριστερά και στις κομμουνιστικές χώρες ήταν άλλο το κόμμα και άλλο ο ηγέτης, ελπίζω όμως να έχουν φροντίσει και για καρέκλες και να μη μας βάλουν να καθίσουμε στο χορτάρι, όπως γίνεται στις συναυλίες που δίνονται στο Αίθριο του Μεγάρου». 

Τους συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα που ασχολούνται με το ίματζ του πρωθυπουργού, βλέπετε, δεν τους ενδιαφέρει η εικόνα του κόμματος. Αυτό που τους απασχολεί είναι να δοθεί η εντύπωση του πολιτικού που βρίσκεται υπεράνω των τρεχουσών κομματικών αντιπαραθέσεων και πρωτίστως ενδιαφέρεται για την έξοδο της χώρας από την κρίση και τα μνημόνια. Γι’ αυτό άλλωστε στην ομιλία Τσίπρα είχαν προσκληθεί όχι μόνο τα μέλη της Κ.Ε., αλλά και το σύνολο των βουλευτών, οι γραμματείς νομαρχιακών και περιφερειακών οργανώσεων, κοινωνικά στελέχη, εκλεγμένοι εκπρόσωποι σε μεγάλες επαγγελματικές οργανώσεις καθώς και κρατικοί παράγοντες τους οποίους έχει διορίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. 

Εθνικές προτεραιότητες 

Η ομιλία στο Μέγαρο, όπως μας λέει στενός συνεργάτης του Τσίπρα, «δεν ήταν εισήγηση στο ανώτερο κομματικό όργανο, αλλά πολιτικό διάγγελμα του πρωθυπουργού για το αύριο της χώρας, τις νέες εθνικές προτεραιότητες και τις πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες που χρειάζονται προκειμένου οι προοδευτικές δυνάμεις να συνεχίσουν να βρίσκονται στο τιμόνι της διακυβέρνησης». Η εικόνα του Αιθρίου του Μεγάρου Μουσικής, ως φόντο στην ομιλία Τσίπρα περί «νέας σελίδας στην οικονομία μέσω της προωθούμενης παραγωγικής ανασυγκρότησης και νέας εποχής στη χώρα μετά τη δρομολογηθείσα έξοδο από τα μνημόνια και την επιτροπεία των δανειστών» επιλέχθηκε, όπως μας λένε, για να δημιουργείται ευχάριστη αίσθηση στους θεατές, σε αντίθεση με το ψυχρό λευκό χρώμα της αίθουσας ενός ξενοδοχείου στην πλατεία Καραϊσκάκη, που παραπέμπει σε κομματική μιζέρια. Και βέβαια, μην ξεχνάμε πως την περασμένη Παρασκευή ο Τσίπρας είχε τα γενέθλιά του, οπότε η συνάθροιση στο Μέγαρο Μουσικής ήταν και ένα είδος μαζικής γιορτής, κάτι που, όπως είναι φυσικό, δημιουργεί αισθήματα οικειότητας του αρχηγού με τους συντρόφους. 

Εφεξής, όπως φάνηκε και από την ομιλία που εκφώνησε, ο πρωθυπουργός θα προσπαθήσει να δημιουργήσει το δικό του success story. Η ρητορική του θα είναι επικεντρωμένη στην έξοδο από την κρίση και τα μνημόνια. Οι αναφορές του στα θεσμικά πεδία των μεταρρυθμίσεων, στο περιεχόμενο της συνταγματικής αναθεώρησης, στην αλλαγή του κλίματος διεθνώς και την πολιτική σταθερότητα θα είναι όλο και πιο συχνές και θα αντικαταστήσουν σταδιακά τις φωνές μέχρι και κραυγές σύγκρουσης με την τρόικα, τον Σόιμπλε και το ΔΝΤ που υπήρχαν τους 30 μήνες διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας με την ομιλία του στο Μέγαρο θέλει να σηματοδοτήσει τη νέα περίοδο, στην οποία επιθυμεί να εισέλθει η κυβέρνησή του μετά το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. Και η νέα περίοδος, όπως φάνηκε στη συνέντευξη που έδωσε στον Αντώνη Σρόιτερ στον ALPHA και στην ομιλία του στο 2ο Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο της Λαμίας, σηματοδοτεί ότι η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας είναι υπόθεση όλων των κοινωνικών, επαγγελματικών και τοπικών φορέων, ενώ ταυτόχρονα (όπως είπε και στον περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας και ανιψιό του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κώστα Μπακογιάννη) αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι η εθνική συνεννόηση. 

Φιλοδοξία έως μεγαλομανία 

Μπορεί να ακούγεται περίεργο, ενδεχομένως σε κάποιους και εξοργιστικό, να ομνύει στην εθνική συνεννόηση ο πολιτικός που προκειμένου να αποκτήσει την κυβερνητική εξουσία καλλιέργησε όσο κανείς άλλος τον κομματικό διχασμό και την ακραία πόλωση. Κι όμως, η νέα στρατηγική του Τσίπρα είναι αυτή: να φιλοτεχνήσει, δηλαδή, την εικόνα του υπεύθυνου πολιτικού ηγέτη που η εμβέλειά του είναι πέραν των συνόρων της Αριστεράς. Οσοι τον γνωρίζουν καλά και συνομιλούν μαζί του υποστηρίζουν ότι ουδόλως ενοχλείται από το αν οι αντίπαλοί του τον κατηγορούν για πολιτικό αμοραλισμό. «Μπορεί με την ίδια ευκολία να σου πει σήμερα το άλφα και αύριο το ωμέγα. Και να το πει με την ίδια φυσικότητα σαν να μην έγινε τίποτε». Προσθέτουν όμως -κι αυτό είναι το ενδιαφέρον- ότι η φιλοδοξία του είναι να γίνει για την Αριστερά ό,τι ήταν για τη Δεξιά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και για την Κεντροαριστερά ο Ανδρέας Παπανδρέου. «Η αριστερά μέχρι τώρα έχει ηγέτες όπως ο Φλωράκης, ο Κύρκος, ο Ηλιού, ο Ζαχαριάδης. Ο Τσίπρας θέλει να είναι αυτός στον οποίο θα αναφέρονται οι μελλοντικές γενιές και τα κομματικά σχήματα της κυβερνητικής Αριστεράς και όχι της Αριστεράς του περιθωρίου, της εξορίας ή της ελάσσονος αντιπολίτευσης», μας λέει άνθρωπος του περιβάλλοντος του πρωθυπουργού και προσθέτει: «Από δω και πέρα οτιδήποτε κάνει θα έχει στόχο να καταγραφεί στην Ιστορία ως ο πολιτικός που έβγαλε τη χώρα από την οικονομική κρίση και τα μνημόνια. Οπως ο Καραμανλής έβαλε τη χώρα στην ΕΟΚ, ο Ανδρέας έκανε την Αλλαγή, ο Σημίτης ταυτίστηκε με τον εκσυγχρονισμό και την ΟΝΕ, έτσι και ο Αλέξης θέλει να λένε γι’ αυτόν ότι έβγαλε τη χώρα από τη διεθνή επιτροπεία». 

Αδιαμφισβήτητα, ο στόχος μοιάζει από υπερβολικά έως εξωπραγματικά φιλόδοξος -«μεγαλομανία» το χαρακτηρίζει σύντροφός του βουλευτής-, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι «πρέπει να σταματήσουμε τα πανηγύρια για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και την έξοδο στις αγορές γιατί τα δύσκολα είναι μπροστά μας». Μάλιστα λένε χαρακτηριστικά πως το φετινό καλοκαίρι είναι το πρώτο και ενδεχομένως το τελευταίο ήρεμο καλοκαίρι του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ. «Τα δύο προηγούμενα είχαμε τον Βαρουφάκη, τα capital controls, τις διαπραγματεύσεις, τις αξιολογήσεις και του χρόνου θα έχουμε τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να βγούμε τον Αύγουστο από το Πρόγραμμα», λένε. Ορισμένοι, δε, υποστηρίζουν ότι «ίσως και να μην έχουμε άλλο καλοκαίρι ως κυβέρνηση αν τον Ιούνιο - Ιούλιο του 2018 κάνουμε εκλογές και τις χάσουμε». 

Εφιάλτες οι κινητοποιήσεις, το πλεόνασμα και... ο Γιάνης 

Κομματικοί παράγοντες που βρίσκονται πιο κοντά στην κοινωνία διατείνονται πάντως ότι «μπορεί το καλοκαίρι να είναι ήρεμο, αλλά το φθινόπωρο μπορεί να γίνει καυτό αν έχουμε κινητοποιήσεις από συμβασιούχους, εργαζομένους σε ΔΕΚΟ που είναι στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων ή άλλες κατηγορίες που έχουν πληγεί είτε από την υπερφορολόγηση είτε από τα μέτρα που πήραμε είτε αυτά που θα πάρουμε στην τρίτη και την τέταρτη (είναι η τελική πριν την έξοδο από το μνημόνιο) αξιολόγηση». Να σημειώσουμε εδώ ότι ενδεχομένως η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει  πρόσθετα προβλήματα ακόμη και για θέματα που θεωρεί πως έχουν κλείσει. Και τούτο επειδή οι τροϊκανοί διατυπώνουν επιφυλάξεις και σημειώνουν τη διαφωνία τους ακόμη και στα νομοσχέδια που ψηφίζονται αυτή την περίοδο. Επιφυλάξεις που σε χρόνο μέλλοντα μπορεί να τις ενεργοποιήσουν (όπως έκαναν, για παράδειγμα, παλιότερα στο νομοσχέδιο για την Παιδεία επί υπουργίας Φίλη για τα ιδιωτικά σχολεία) για να πιέσουν την κυβέρνηση σε περίπτωση που δουν πως δεν τηρεί τα υπεσχημένα. 

Ενα άλλο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση είναι ότι η τρόικα δεν θα επιτρέψει να μοιραστεί το πλεόνασμα του 2017 όπως έγινε πέρυσι. Το κυβερνητικό επιτελείο, όμως, θέλει οπωσδήποτε να μοιράσει μέρος του πλεονάσματος που υπολογίζει ότι θα έχει. Και θέλει να το μοιράσει όχι στους συνταξιούχους, αλλά στους ανέργους. Ο σχεδιασμός είναι να δοθεί ένα δεύτερο ισόποσο επίδομα στους ανέργους -  και μάλιστα και στα δύο μέλη της οικογενείας αν αμφότερα είναι άνεργα. Κάποιοι υπολογίζουν ότι μια τέτοια κίνηση μπορεί να δώσει στον ΣΥΡΙΖΑ ακόμη και δύο μονάδες, και από το 20%, για παράδειγμα, να πάει στο 22%. Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη συμφωνία για να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση περιέχεται όρος που απαγορεύει στην κυβέρνηση να διαθέσει μέρος του πλεονάσματος  - σίγουρα όχι χωρίς την προηγούμενη έγκριση της τρόικας. 

Το τρίτο πρόβλημα που θα πρέπει να λύσουν ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του είναι αυτό των ιδιωτικοποιήσεων. Το φθινόπωρο θα πρέπει να προχωρήσει η παραχώρηση σε ιδιώτες του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, του 17% της ΔΕΗ, του 65% της ΔΕΠΑ, το 35% των ΕΛ.ΠΕ., του 23% της ΕΥΑΘ, του 11% της ΕΥΔΑΠ και του 5% του ΟΤΕ. Το πρόβλημα ειδικά για το νερό είναι μεγάλο, καθώς πέραν των αντιδράσεων, στις οποίες έχουν πρωταγωνιστήσει οι οργανώσεις και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει και απόφαση του ΣτΕ που δεν επιτρέπει την ιδιωτικοποίηση του νερού. 

Ενα άλλο πρόβλημα είναι η εισήγηση του ΔΝΤ να έρθει ένα χρόνο νωρίτερα το κόψιμο του αφορολόγητου ώστε να συμπέσει με την περικοπή των συντάξεων από 1/1/2019. Στην κυβέρνηση, μετά και την ευθυγράμμιση του «Γάλλου φίλου» επιτρόπου Μοσκοβισί με την αξίωση του ΔΝΤ, φοβούνται ότι η πίεση που θα τους ασκηθεί για να υιοθετήσουν αυτό το μέτρο θα είναι μεγάλη. «Αν οι περικοπές σε αφορολόγητο και συντάξεις ξεκινήσουν από 1/1/2019 και τα αντίμετρα πάνε, όπως επίσης έχει εισηγηθεί το ΔΝΤ, για το 2023, δεν έχουμε συμφωνία. Τα μέτρα που ψηφίσαμε τελούσαν υπό αυτή την αίρεση. Αν δεν υπάρχουν αυτά, ουσιαστικά η συμφωνία έχει καταστρατηγηθεί και πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε», μας λέει υπουργός που τάσσεται υπέρ της διεξαγωγής εκλογών πριν από τον Αύγουστο του 2018 - και μάλιστα σε κλίμα αντιπαράθεσης και με την τρόικα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, με αφορολόγητο και συντάξεις στην γκιλοτίνα από 1/1/2019 είναι δύσκολο ως απίθανο να έχουμε εκλογές το 2019, όπως με κάθε ευκαιρία τονίζουν ο πρωθυπουργός και ορισμένοι εκ των υπουργών και συνεργατών του. Εξάλλου, είναι αρκετοί στην κυβέρνηση και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα που υποστηρίζουν ότι ο πρωθυπουργός όσον αφορά τις εκλογές έχει πάντα το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και δεν πρόκειται να το απολέσει προκειμένου να παραμείνει για μερικούς, λίγους, ακόμη μήνες στην εξουσία. 

To τέταρτο πρόβλημα και ο εφεξής πονοκέφαλος του Τσίπρα είναι ο Γιάνης Βαρουφάκης. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών που έκλεισε τις τράπεζες, έφερε τα capital controls και κόστισε, σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΕSΜ Κλάους Ρέγκλινγκ, 100 δισ. στη χώρα θα συνεχίσει να παρενοχλεί τον πρωθυπουργό. Μπορεί τον Αύγουστο να ηρεμήσει, αλλά από τον Σεπτέμβριο θα επανέλθει δριμύτερος, όπως λέγεται. Η παρουσίαση το φθινόπωρο του πολύκροτου βιβλίου του, που την προηγούμενη εβδομάδα έβαλε φωτιά στην κυβέρνηση και το πολιτικό σκηνικό, θα είναι μόνο η αρχή. Ο «σύντροφος Βαρούφ», όπως τον αποκαλούσαν οι του Μαξίμου το πρώτο πεντάμηνο του 2015, επειδή σκέφτεται εκτός από τις ευρωεκλογές να κατέβει και στις βουλευτικές εκλογές, θα συνεχίσει με όσες άλλες αποκαλύψεις έχει προκειμένου να αποσπάσει κάποιο ποσοστό από τον ΣΥΡΙΖΑ που θα του επιτρέψει να είναι στην επόμενη Βουλή και να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του σε περίπτωση που συγκροτηθεί εξεταστική ή προανακριτική επιτροπή για την περίοδο που ήταν υπουργός Οικονομικών. «Ο Γιάνης θα αποδειχθεί κακό σπυρί στο σώμα του Αλέξη», μας λέει στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, που εκτιμά ότι ο Βαρουφάκης θα μπει σίγουρα στην Ευρωβουλή, ενώ δεν αποκλείει να πιάσει και το όριο του 3% για το εθνικό Κοινοβούλιο.