Νίκος Φελέκης

Αναβολή εκτέλεσης ζήτησε και έλαβε ο Αλέξης Τσίπρας από την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Η απόφαση για διεξαγωγή έκτακτου συνεδρίου τον Σεπτέμβριο μπορεί να ήταν πρόταση δική του, όμως δεν είναι σίγουρο ότι τελικά θα αποβεί υπέρ του. Αν μάλιστα το συνέδριο συμπέσει, όπως όλα δείχνουν, και με την προεκλογική περίοδο, είναι πολύ πιθανό να ευνοηθούν οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι - και πάντως δεν θα είναι ιδιαίτερα ελκυστική η εικόνα που θα προσλαμβάνουν οι ψηφοφόροι από ένα κόμμα που θα διασπάται.

Διότι αυτό θα επικυρωθεί στο έκτακτο συνέδριο: η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια εξέλιξη αναπόδραστη που όλοι τη γνωρίζουν και όλοι ετοιμάζονται γι’ αυτήν. Με την απόφασή της η Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ παρέχει τον εύλογο χρόνο που χρειάζονται τόσο ο Αλ. Τσίπρας όσο και ο Παναγιώτης  Λαφαζάνης να ετοιμαστούν καλύτερα για το διαζύγιο και να προετοιμάσουν την κάθοδο στις εκλογές, πιθανότατα τον Οκτώβριο, δύο διαφορετικών κομμάτων. Οταν λοιπόν στην προεκλογική περίοδο τα κόμματα θα (πρέπει να) εκθέτουν με συνεκτικό τρόπο και πειστικό λόγο τις θέσεις τους για την επίλυση των προβλημάτων, τις ανάγκες των πολιτών και τις προτεραιότητες της χώρας, και επί τη βάσει αυτών θα ζητούν την υπερψήφισή τους, το κόμμα του πρωθυπουργού θα σπαράσσεται και θα διχάζεται για το αν οδηγεί ή όχι τη χώρα στην καταστροφή, αν υπερασπίζεται ή πρόδωσε τον λαό υπογράφοντας, μετά το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., και αυτό μνημόνιο και άλλα τέτοια πολιτικά «εδώδιμα και αποικιακά». Οι κατηγορίες και καταγγελίες που θα υπάρξουν στο συνέδριο κατά της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ από τους διαφωνούντες με την πολιτική και τις επιλογές Τσίπρα μάλλον θα βλάψουν παρά θα ωφελήσουν την προσπάθειά του να διεκδικήσει εκ νέου την πρωθυπουργία. Και πάντως, τα όσα θα ακουστούν θα είναι βούτυρο στο ψωμί των πολιτικών του αντιπάλων. Συνήθως τα συνέδρια των κομμάτων, ιδιαίτερα αυτών της εξουσίας, γίνονται για να ενισχύσουν την εικόνα της ενότητας, της αποφασιστικότητας και της προγραμματικής ετοιμότητας, να δώσουν λύσεις στα προβλήματα των πολιτών και της χώρας και όχι για να βγάλουν τα άπλυτά τους στη φόρα. Συνέδρια για εσωκομματικές διευθετήσεις και επίλυση αντιθέσεων που κυοφορούν αλλαγές ηγεσίας, ακόμη και διασπάσεις, παραδοσιακά κάνουν τα μικρά κόμματα, και ιδίως της Αριστεράς, τα οποία έχουν την κακή συνήθεια να τοποθετούν τον κομματικό τους μικρόκοσμο σε υψηλότερη θέση από το δημόσιο και εθνικό συμφέρον, για την υπηρέτηση των οποίων υποτίθεται ότι έχουν συγκροτηθεί και υπάρχουν ως συλλογικές οντότητες.

Δέσμιος των αγκυλώσεων

Θα περίμενε κάποιος ότι ο ΣΥΡΙΖΑ από τη στιγμή που από κόμμα διαμαρτυρίας του 4% προήχθη σε κυβερνητικό κόμμα έχοντας λάβει το 36% του εκλογικού σώματος θα είχε αφήσει πίσω του τις παιδικές ασθένειες. Φευ, αποδεικνύεται πως δεν είναι έτσι. Παραμένει δέσμιο των αγκυλώσεων και την ιδεοληψιών του παρελθόντος. Το έκτακτο συνέδριο το πιστοποιεί. Η φθινοπωρινή σύναξη των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ αντιστοιχεί στο κόμμα του 4% και όχι σ’ αυτό του 36%. Ανταποκρίνεται στις γκρίνιες και την αμφιθυμία του κομμουνιστογενούς πυρήνα του και όχι στις αγωνίες και την επιθυμία της κοινωνικής του διεύρυνσης. Γίνεται περισσότερο για να λύσει μια δράκα στελεχών λογαριασμούς του παρελθόντος παρά για να σχεδιάσουν, όπως θα έπρεπε, το μέλλον των πολιτών της χώρας, της οποίας το κόμμα του Αλ. Τσίπρα έχει, από εξαμήνου, την ευθύνη της διακυβέρνησης.

Οι περισσότεροι θεωρούν ότι η απόφαση για έκτακτο συνέδριο αποτελεί νίκη του πρωθυπουργού έναντι του Λαφαζάνη, ο οποίος προτιμούσε το συνέδριο να διεξαχθεί με τη σύνθεση του προηγούμενου εκλεκτορικού σώματος και όχι με την εκλογή νέων μελών. Η αλήθεια είναι πως τον Αλ. Τσίπρα, στην παρούσα φάση, τον εξυπηρετούσε καλύτερα η διεξαγωγή δημοψηφίσματος, στο οποίο εκτός από τα μέλη θα συμμετείχαν και οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ. Η δύναμη του πρωθυπουργού βρίσκεται στους ψηφοφόρους και όχι στα κομματικά μέλη. Οσο σμικρύνεται το σώμα το οποίο θα αποφασίσει αν αποδέχεται τη συμφωνία με τους εταίρους-δανειστές και τη στροφή του στον ρεαλισμό τόσο ενδυναμώνονται ο Λαφαζάνης και οι συν αυτώ που τα απορρίπτουν. Τον Αλ. Τσίπρα τον συνέφερε να έχει μια απόφαση της λαϊκής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ υπέρ των δικών του επιλογών και στην οποία οι διαφωνούντες θα αρνούνταν να συμμορφωθούν στις 18 ή στις 20 Αυγούστου όταν θα έρθει στη Βουλή προς ψήφιση το τρίτο μνημόνιο. Η βασίμως πιθανολογούμενη άρνηση των διαφωνούντων να ευθυγραμμιστούν με τη λαϊκή εντολή θα του έδινε και τη δικαιολογητική βάση να τους θέσει εκτός ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα θα πρέπει να περιμένει το συνέδριο για να χωρίσουν οι δρόμοι τους και ενώ εν τω μεταξύ θα έχει ψηφιστεί το μνημόνιο, κάτι που θα ευνοήσει τους διαφωνούντες, αφού σ’ αυτό θα περιέχονται πολύ πιο επώδυνες δεσμεύσεις από αυτές που υπήρχαν στις δύο ψηφοφορίες για τα προαπαιτούμενα. Και φυσικά το κοινωνικό κλίμα θα έχει επιβαρυνθεί έτι περαιτέρω, αφού οι πολίτες θα έχουν βάλει το χέρι στην τσέπη πληρώνοντας φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, έκτακτη εισφορά και σειρά άλλων υποχρεώσεων, κάτι που επίσης ευνοεί τον Λαφαζάνη και τους συν αυτώ.

Φόβος για «όχι» στη Βουλή

Είναι λοιπόν απορίας άξιον γιατί ο Αλ. Τσίπρας προτίμησε το έκτακτο συνέδριο από το εσωκομματικό δημοψήφισμα για να λύσει τις διαφορές του με τον Λαφαζάνη και τους λοιπούς διαφωνούντες. Είναι άραγε το γεγονός ότι, σε αντίθεση με το έκτακτο συνέδριο, η πρότασή του για δημοψήφισμα δεν θα συγκέντρωνε την απαραίτητη πλειοψηφία στην Κεντρική Επιτροπή; Φοβήθηκε την ήττα; Φοβήθηκε πως αυτή η ήττα θα οδηγούσε και άλλους βουλευτές, εκτός από τους 39, να πουν, στις 18-20 Αυγούστου, «Οχι» στη συμφωνία, με αποτέλεσμα η κοινοβουλευτική του πλειοψηφία να πέσει κάτω από τους 120 βουλευτές και επομένως να αναγκαστεί να παραιτηθεί; Οι γνωρίζοντες τα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ λένε πως αυτός ήταν ο λόγος που απέσυρε την πρότασή του για εσωκομματικό δημοψήφισμα. Ετσι όμως το έκτακτο συνέδριο δεν έχει καμία αξία πλην της επισημοποίησης της διάσπασης. Αν ψηφιστεί το μνημόνιο, τι νόημα θα έχει το συνέδριο; Θα ανατρέψει την ψήφο στη Βουλή και την κρατική δέσμευση έναντι των δανειστών; Μπορούν οι σύνεδροι του ΣΥΡΙΖΑ να διατάξουν τη Βουλή και την κυβέρνηση να πάρουν πίσω την υπογραφή τους από τη διακρατική συμφωνία; Οχι βέβαια. Ο μόνος λόγος που μπορεί να σκεφτεί κάποιος είναι ότι ο Αλ. Τσίπρας ήθελε να δέσει για τα καλά τη συμφωνία. Δεν ήθελε να τη θέσει σε κίνδυνο και ο ίδιος να εκτεθεί έναντι των Ευρωπαίων και των Αμερικανών όσον αφορά στις υποσχέσεις που έδωσε και τις δεσμεύσεις που ανέλαβε. Από αυτή την άποψη ορθώς έπραξε και σίγουρα ο Λαφαζάνης και όσοι συμφωνούν μαζί του ηττήθηκαν στην προσπάθειά τους να μπλοκάρει το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στην τελική υπογραφή του μνημονίου.

Τούτων δοθέντων, μπορούμε να συμπεράνουμε πως ο Αλ. Τσίπρας πέτυχε μια τακτική νίκη επί των εσωκομματικών του αντιπάλων, αλλά η στρατηγικά αυτή μπορεί να αποδειχθεί πύρρειος αν δεν καταφέρει να ελέγξει και τη διαδικασία εκλογής των νέων συνέδρων. Το γεγονός ότι κατέχει την κυβερνητική εξουσία τού δίνει μεγαλύτερη δύναμη επηρεασμού τους συγκριτικά με τους διαφωνούντες, που μόνο όπλο, έναντι της ηγετικής κομματικής ομάδας, για να προσελκύσουν το κομματικό σώμα έχουν την ιδεολογικοπολιτική καθαρότητα. Επιπροσθέτως, ο Τσίπρας έχει καταθέσει ένα σχέδιο για τη χώρα, το μνημόνιο συν τις υποσχέσεις για προσπάθεια απάλυνσης των επιπτώσεών του. Ο Λαφαζάνης και οι λοιποί διαφωνούντες ως εναλλακτική εμφανίζουν τη ρήξη και την έξοδο από την Ευρωζώνη καθώς και τη συνέπεια στις προεκλογικές και προγραμματικές δεσμεύσεις. Πολιτικά ο Τσίπρας έχει μεγαλύτερη απήχηση στο εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ, όμως στον κομματικό πυρήνα υπερτερεί ιδεολογικά ο Λαφαζάνης. Συνήθως η πολιτική υπερισχύει έναντι της ιδεολογίας. Στα μικρά κόμματα όμως, και δη της Αριστεράς, η ιδεολογία έχει το προβάδισμα έναντι της πολιτικής. Και ο ΣΥΡΙΖΑ στο έκτακτο συνέδριό του θα εμφανιστεί με τη «φανέλα» του 4% και όχι του 36%, οπότε οι επιπτώσεις της διάσπασης δεν μπορούν εισέτι να προεξοφληθούν, αφού, εκτός των άλλων, δεν ξέρουμε και τις ακριβείς κοινωνικές συνθήκες που θα επικρατούν μετά από περίπου 45 ημέρες.