Νεκτάριος Πολυχρονίου

Στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης, η προστασία των προσωπικών δεδομένων έχει βαρύνουσα αξία, τόσο από άποψη νομική, όσο και ηθική. Αφορά δε τα προσωπικά δεδομένα των υποψηφίων/εν ενεργεία πολιτικών, αλλά και των πολιτών/ψηφοφόρων.

Αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών/ψηφοφόρων, ο τρόπος χρήσης αυτών από τους υποψηφίους για πολιτική επικοινωνία, προδιαγράφεται σαφώς στο νόμο. Συγκεκριμένα, ως γενική αρχή ισχύει ότι για την αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σύντομων γραπτών μηνυμάτων προς κινητό, είναι απαραίτητη η προηγούμενη συγκατάθεση του παραλήπτη του μηνύματος. Καμία τέτοια επικοινωνία δεν πρέπει να γίνεται χωρίς προηγούμενη συγκατάθεση, εκτός εάν τα στοιχεία είχαν αποκτηθεί στο πλαίσιο προηγούμενης επικοινωνίας (π.χ. πολιτικής εκδήλωσης) και ο παραλήπτης ενημερώθηκε, κατά τη συλλογή τους, ότι θα χρησιμοποιηθούν για πολιτική επικοινωνία, χωρίς να εκφράσει αντίρρηση. Σε κάθε δε τέτοια επικοινωνία, πρέπει να αναφέρεται ευδιάκριτα και σαφώς η ταυτότητα του αποστολέα ή του προσώπου, υπέρ του οποίου αποστέλλεται το μήνυμα, καθώς επίσης και μια έγκυρη ηλεκτρονική διεύθυνση, στην οποία μπορεί να ζητηθεί ο τερματισμός αυτής.

Δυστυχώς, οι ανωτέρω αναγκαστικές διατάξεις δεν τηρούνται πάντοτε. Εκτός δε των νομικών επιπτώσεων, προκύπτει και ένα σημαντικό, ηθικής τάξεως, ερώτημα: Είναι ορθό, το πρόσωπο που εν δυνάμει θα ασκήσει δημόσια εξουσία και θα κληθεί να εφαρμόσει το Νόμο, να παραβαίνει α priori τη νομοθεσία και να παραβιάζει τους κανόνες ορθής χρήσης των προσωπικών δεδομένων των πολιτών;

Αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα των υποψηφίων αιρετών αρχόντων και εν ενεργεία πολιτικών προσώπων -διότι πολιτική αντιπαράθεση δεν υφίσταται μόνο σε προεκλογική περίοδο-, η αποτροπή παράνομης χρήσης προσωπικών δεδομένων είναι επιβεβλημένη λόγω της επιρροής που αυτή μπορεί να έχει στην πολιτική εξέλιξη του προσώπου, αλλά και λόγω της εύκολης αρνητικής δημοσιότητας και διάχυσης που μπορεί η παράνομη χρήση να επιφέρει. Έτσι, είναι επιβεβλημένη η επαρκής προστασία του δημόσιου προσώπου που εξ ορισμού αποτελεί εύκολο στόχο.

Από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση της δημοσιοποίησης προσωπικών δεδομένων που αφορούν δημόσια πρόσωπα, υφίσταται παρέκκλιση, ως προς το βαθμό και το είδος προστασίας, σε σχέση με τους ιδιώτες. Η προστασία υποχωρεί υπέρ του δημοσίου συμφέροντος και λόγω του δικαιολογημένο ενδιαφέροντος του κοινού, τα δε όριά της προδιαγράφονται κατά περίπτωση, με βάση την αρχή της αναλογικότητας.

Έτσι, αντικείμενο εξετάσεις είναι το εάν και κατά πόσο το υπό κριση προσωπικό δεδομένο ασκεί επιρροή ουσίας στη σφαίρα του προσώπου που σχετίζεται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας, κατά τρόπο, ώστε η ανάγκη δημοσιοποίησης να αποτελεί υπέρτερο αγαθό σε σχέση με το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Κρίσιμο είναι το κατά πόσον το προσωπικό δεδομένο επηρεάζει δυσμενώς την άσκηση των δημοσίων καθηκόντων του προσώπου.

Η ερωτική ζωή ενός πολιτικού προσώπου δεν αφορά τους πολίτες. Εάν όμως το πρόσωπο αυτό τυγχάνει να είναι Υπουργός Άμυνας της Αγγλίας και η ερωμένη του συντηρεί ταυτόχρονα ερωτικό δεσμό με τον στρατιωτικό ακόλουθο της σοβιετικής πρεσβείας στο Λονδίνο, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου (υπόθεση Προφιούμο, 1962), τότε το θέμα θα τεθεί σε δημόσιο διάλογο.

* Ο Νεκτάριος Ι. Πολυχρονίου είναι δικηγόρος.