Κώστας Τσιτούνας

Ομιλούμε βεβαίως για το τρίτο μνημόνιο που θα έρθει μαζί με νέο πακέτο στήριξης μετά τις γερμανικές εκλογές, κάτι που επιβεβαιώνεται πλέον από όλες τις πηγές των δανειστών μας, αν και οι κυβερνώντες έχουν υποσχεθεί ότι η χώρα με την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος θα βρει το δρόμο της, θα μπορέσει να βγει στις αγορές, να σταθεί στα πόδια της και να εισέλθει στο δρόμο της ανάπτυξης.

Επειδή όμως η υποκρισία περισσεύει σε αυτό τον τόπο, καλό είναι κάποια στιγμή οι κυβερνώντες να πουν επιτέλους έστω και τη μισή αλήθεια στον ελληνικό λαό που δοκιμάζεται καθημερινώς περιμένοντας να δει, έστω και λίγο, φως στην άκρη του τούνελ.

Αντιλαμβάνομαι  ότι η «ελπίδα του προσωρινού»  κρατάει ζωντανή αυτή την κυβέρνηση καθώς η αίσθηση που υπάρχει ότι αυτό που ζούμε είναι προσωρινό κρατάει το λαό εν υπνώσει και την κυβέρνηση στην εξουσία.  Όμως είναι άλλο πράγμα η ελπίδα και άλλο το «εμπόριο της ελπίδας» και δυστυχώς τα τελευταία χρόνια το πολιτικό προσωπικό της χώρας πουλάει - και μάλιστα με το κιλό - ελπίδα στον ελληνικό λαό ότι θα έρθουν επενδύσεις, ότι θα επιτευχθεί η δημοσιονομική προσαρμογή και μετά θα επιστρέψουμε στο δρόμο της ευημερίας και της προόδου.

Ε λοιπόν όχι, δεν πρόκειται να έρθει ανάπτυξη ως μάννα εξ ουρανού όπως διατείνονται διάφοροι δημοσιολόγοι και γυρολόγοι του δημόσιου βίου. Ούτε πρόκειται να επιστρέψουμε στην προ κρίσεως ευημερία. Θα ζήσουμε για πολλά, πάρα πολλά, χρόνια με μισθούς που δεν θα ξεπερνούν τα 500 ευρώ (καθαρές αποδοχές) και συντάξεις που θα πέσουν στα 350 ευρώ για το μεγαλύτερο μέρος του συνταξιοδοτούμενου πληθυσμού. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα προσαρμοστούμε κιόλας διότι ο άνθρωπος, με την κοινωνιολογική έννοια του όρου, έχει στο DNA του την ιδιότητα να προσαρμόζεται στις παγκόσμιες αλλαγές και να αφομοιώνει καταστάσεις. Δυστυχώς για εμάς, είναι επιστημονικά αποδεκτό ότι οι επόμενες γενιές μέσα στις δεκαετίες που έρχονται θα μάθουν να ζουν με αυτές τις πενιχρές απολαβές και η έκπτωση του επιπέδου στην ποιότητα ζωής μας θα γίνει καθεστώς για την μεγαλύτερη μερίδα του ελληνικού λαού. Η κοινωνία της φτωχοποίησης των δυο τρίτων σχηματοποιείται σταδιακά και επιβεβαιώνεται πλήρως ότι «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού».

Η απάντηση στο  «γιατί η κρίση δεν είναι προσωρινή;»  είναι πολύ απλή. Διότι για να επέλθει μισθολογική ευημερία, που θα επιτρέψει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, πρέπει η ανεργία να πέσει από το 28% που βρίσκεται σήμερα, σε μονοψήφιο αριθμό.

Κανείς όμως δεν λέει ευθέως στον ελληνικό λαό  ότι ακόμα και με τις πιο  πρόχειρες οικονομοτεχνικές αναλύσεις για να επανέλθουν οι μισθοί στα επίπεδα της, πάλαι ποτέ, εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας (780 ευρώ καθαρές αποδοχές για τον βασικό μισθό) θα πρέπει η χώρα να ρίξει την ανεργία από το 28% που βρίσκεται σήμερα, στο 8%! Τουλάχιστον είκοσι μονάδες κάτω!

Για να γίνει  όμως κάτι τέτοιο – και εδώ είναι  το ζουμί της όλης υπόθεσης –  θα πρέπει η χώρα να τρέχει με ρυθμούς  ανάπτυξης πάνω από 4%, κάθε χρόνο, για  μια δεκαετία τουλάχιστον!!!

Για να αντιληφθείτε το μέγεθος του sprint δεν έχετε παρά να σκεφτείτε ότι τέτοιους ρυθμούς ανάπτυξης και τέτοιο «οργασμό εργασίας» και παραγωγικότητας η Ελλάδα είχε «πιάσει» μόνο κατά την περίοδο των έργων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που γινόντουσαν χιλιάδες κατασκευές κτιρίων και οδικών αξόνων με εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Ακόμα κι αν δεχθούμε τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις της  τρόικας και του οικονομικού  επιτελείου για συνεχείς ρυθμούς  ανάπτυξης άνω του 4% από το 2018 και μετά, τότε, αν όλα πάνε κατ' ευχήν, μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια, δηλαδή το 2028 θα καταφέρουμε - θεού θέλοντος - να ρίξουμε την ανεργία κάτω από το 10% και άρα οι μισθοί να επιστρέψουν σε φυσιολογικά επίπεδα.

Από την άλλη μεριά, επειδή η επικαιρότητα βρίθει και από ακατάσχετη μπουρδολογία περί επενδύσεων, εδώ ισχύει αυτό που συνηθίζουν να λένε οι διαπρεπείς οικονομολόγοι: «οι επενδύσεις δεν γίνονται, οι επενδύσεις ωριμάζουν», άρα είναι προφανές ότι οιαδήποτε επένδυση χρειάζεται 3 με 4 χρόνια για να αποδώσει.

Κοντολογίς  και για να μην μακρηγορούμε, πρέπει να γίνει το …θαύμα των θαυμάτων για να βγει η χώρα από το τέλμα, αφού επί του πρακτέου θα πρέπει να επιτυγχάνονται επενδύσεις των 7 και 8 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο για να επανέλθουν οι μισθοί σε επίπεδα αξιοπρεπούς διαβίωσης μετά το 2028! Θα πρέπει δηλαδή κάθε χρόνο να σχηματίζονται ουρές χιλιομέτρων από ξένους επενδυτές που επιθυμούν να ρίξουν «ζεστό» χρήμα στην ελληνική αγορά την ώρα που, προς το παρόν, τους ψάχνουμε με τηλεσκόπια.

Κοινώς, μάλλον, είναι πιο εύκολο να κερδίσει η μισή Ελλάδα στο τζόκερ παρά να επιτευχθεί ανάπτυξη σε «πολιτικό χρόνο».

Συμπερασματικά, το τρίτο πακέτο διάσωσης όχι μόνο θα έρθει, αλλά θα παρουσιασθεί και ως επίτευγμα τύπου success story ελλείψει άλλων μορφών χρηματοροής προς την ελληνική οικονομία.

«Η απουσία  εναλλακτικών λύσεων καθαρίζει υπέροχα το μυαλό» που έλεγε και μια ψυχή...