Κώστας Τσαούσης

Σε ποιόν ανήκει η Ελλάδα; Το ερώτημα – το κρίσιμο αυτό διαχρονικό ερώτημα- το θέτει ο Παναγής Βουρλούμης στο καινούργιο του βιβλίο. Ο τίτλος του βιβλίου Η σημασία της σωστής διακυβέρνησης (εκδόσεις Ποταμός) έχει άμεση σχέση και με το ερώτημα αλλά και με τα δεδομένα που παράγουν τις απαντήσεις – και αυτό γιατί μια και μόνη απάντηση δεν υπάρχει!

Ο συγγραφέας δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ένα δημόσιο πρόσωπο με πλούτο εμπειριών από την πραγματική ζωή στον κόσμο των επιχειρήσεων και της αγοράς αλλά και με ανεκτίμητης αξίας τεχνογνωσία για την σχέση της πολιτικής/πολιτικών με την οικονομία και τους μηχανισμούς της. Από αυτή την τεράστια δεξαμενή αντλεί τα δεδομένα βάσει των οποίων καταλήγει σε συμπεράσματα που μπορούν τους ενεργούς πολίτες του σήμερα να χαράξουν κατεύθυνση και πορεία…

Ο Παναγής Βουρλούμης ξεκίνησε την διαδρομή του στα ελληνικά δημόσια πράγματα αναλαμβάνοντας την διετία 1977-1979 καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου στην Εμπορική Τράπεζα, η οποία είχε περάσει στον έλεγχο του δημοσίου.

Στη σελίδα 148 του βιβλίου διαβάζω: «Κατά τα δύο χρόνια που έμεινα στην Τράπεζα, υπολογίζω ότι πάνω από το ένα τρίτο της ζωής μου σπαταλήθηκε στο να αντιστέκομαι σε αιτήματα πολιτικών και να συναντώ άτομα που παρέπεμπαν σε μένα. Τα αιτήματα ξεκινούσαν από τα πιο “κοινότυπα” που αφορούσαν προσλήψεις, μεταθέσεις, προαγωγές προστατευομένων και δάνεια, και έφταναν στα πιο “εξωτικά” όπως μεταθέσεις διευθυντών υποκαταστημάτων από και προς τις εκλογικές τους περιφέρειες. Μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα κατηγορία πιέσεων αφορούσε την παρέμβαση στα αποτελέσματα των διαγωνισμών για πρόσληψη στη τράπεζα. Καθώς αυτή δεν ήταν δυνατή , οι πολιτικοί που τη ζητούσαν θα συμβιβάζονταν με το να μαθαίνουν πρώτοι εκείνοι τα αποτελέσματα ώστε με τη σειρά τους να τα ανακοινώνουν πρώτοι στους επιτυχημένους υποψηφίους, αφήνοντας τους να εννοήσουν ότι είχαν παίξει κι οι ίδιοι ρόλο στην επιτυχία τους. Πολύ αρρωστημένο. Η ποικιλία των ρουσφετιών ήταν ατελείωτη , και το κοινό τους σημείο ήταν ότι η ικανοποίηση τους θα συνεπαγόταν την παράβαση κάποιου νόμου ή κανονισμού, δηλαδή την εξαπάτηση.

Το να αρνηθείς δεν ήταν εύκολη υπόθεση γιατί οι πολιτικοί διαθέτουν εξουσία και είναι σε θέση να βλάψουν όχι μόνο τον ίδιο τον άνθρωπο που αρνήθηκε αλλά και τον οργανισμό που αυτός διοικεί. Θυμάμαι μια παραλίγο ματαιωμένη καθέλκυση ενός πλοίου στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, με τις σημαίες να κυματίζουν , την ορχήστρα του δήμου να παιανίζει, κι έναν υπουργό να αρνείται να υπογράψει άδεια για την καθέλκυση εάν δεν προσλαμβάναμε τους παρατρεχάμενους του. Εκ των υστέρων ακούγεται αστείο, όμως τη στιγμή εκείνη δεν ήταν. Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι, γιατί να πρέπει ο υπουργός να υπογράψει για μια καθέλκυση σε ναυπηγείο; Το πολιτικό σύστημα έχει δημιουργήσει χιλιάδες τρόπους για να εξασφαλίζουν όλοι όσοι βρίσκονται στην εξουσία ανταλλάγματα για την υπογραφή τους. Το νόμισμα της συναλλαγής αυτής είναι οι χάρες για εκείνους και τους φίλους τους, τις οποίες με τη σειρά τους εξαργυρώνουν σε ψήφους και χρηματοδότηση των πολιτικών εκστρατειών τους».

Ο κύκλος του κ. Βουρλούμη άρχισε από την διοίκηση της κρατικά ελεγχόμενης Εμπορικής Τράπεζας στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και ολοκληρώθηκε με την διοίκηση του ΟΤΕ στη δεκαετία του 2000, εν ω είχε μεσολαβήσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με καθήκοντα υψηλής ευθύνης στον Όμιλο της Alpha Bank. Ένας πλήρης κύκλος που του παρέχει το δικαίωμα οι επισημάνσεις του και τα συμπεράσματα του να αποτελούν για όλους εμάς «σοφές κουβέντες». Μια από αυτές: «Η διοίκηση ενός κρατικά ελεγχόμενου ιδρύματος είχε λιγότερο να κάνει με τα αποτελέσματα και τις υπηρεσίες προς το κοινό και περισσότερο με την εξυπηρέτηση των πολιτικών και των κομμάτων».

Μισός αιώνας μετά από το πέρασμα του Παναγή Βουρλούμη από την Εμπορική Τράπεζα που τον έφερε σε άμεση επαφή με τους πολιτικούς και τα κόμματα του πρώτου καιρού της μεταπολίτευσης σχεδόν τίποτα δεν έχει αλλάξει… Οι πολιτικοί και τα κόμματα εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Ελλάδα (η χώρα) τους ανήκει κατά αποκλειστικότητα ή σχεδόν κατά αποκλειστικότητα. Μια αντίληψη που διαμορφώνει δημόσιες συμπεριφορές αλλά και ιδιαίτερα συμφέροντα σε αντίθεση με εκείνα της πλειοψηφίας των πολιτών και της κοινωνίας τους.