Γρηγόρης Τζιοβάρας

Είναι αλήθεια ότι διαθέτουμε μακρά εγχώρια παράδοση που θέλει τους πολίτες να περιμένουν τα πάντα από το κράτος, μένοντας οι ίδιοι αδρανείς. Μια παράδοση η οποία δημιουργήθηκε από πολλούς παράγοντες, που δεν είναι της παρούσης για να αναλυθούν, αλλά εκτοξεύθηκε τα τελευταία χρόνια με τον άκρατο λαϊκισμό των τηλεοπτικών πρωινάδικων που έχει επιβάλει ως κυρίαρχη νοοτροπία το ερώτημα – κραυγή: «που είναι το κράτος;».   

Το παράδοξο, μάλιστα, είναι ότι όλα αυτά συνέβησαν επί σειρά ετών σε μια χώρα στην οποία το κράτος δεν έχει να επιδείξει ούτε οργανωτική ικανότητα ούτε, πολύ περισσότερο, αποτελεσματικότητα στη διαχείριση προβλημάων – πόσω μάλλον σοβαρών κρίσεων. Άλλωστε, με εξαίρεση τους ισχυρούς δεσμούς της οικογενειακής αλληλεγγύης, η, κατά τα άλλα, κατακερματισμένη ελληνική κοινωνία σπανίως συστρατεύτηκε σε συλλογικά αιτήματα. 

Αξιοσημείωτες συστρατεύσεις είχαμε κυρίως σε περιόδους καταστροφών και κρίσεων, οι οποίες, όμως, εγκαταλείφθηκαν πολύ σύντομα. Το έπος του ’40, για παράδειγμα, και ο Εμφύλιος που το διαδέχθηκε, αποτελούν ίσως την επιτομή που περιγράφει παραστατικότερα την ιστορική διαδρομή του νεοελληνικού κράτους που, ας μην το ξεχνάμε, μετράει μόλις δύο αιώνες από τη συγκρότησή του.  

Η πανδημία του κορωνοϊού, παρότι υπήρξε αναμφισβήτητα μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών, ένωσε την ελληνική κοινωνία μόνον στην πρώτη φάση της όταν ο φόβος αποτελούσε το κυρίαρχο αίσθημα. Με τη συνδρομή και των λανθασμένων χειρισμών που έγιναν από την κυβέρνηση και τους λοιπούς αξιωματούχους που είχαν την ευθύνη αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης, στην πορεία η εικόνα άλλαξε. 

Οι συνεχείς -και πρόωρες, όπως αποδείχθηκε- αναγγελίες περί του επερχόμενου τέλους της πανδημίας, που διαψεύδονταν η μία μετά την άλλη, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κούρασαν το κοινωνικό σώμα. Το περιώνυμο «τελευταίο μίλι» ήταν, εν τέλει, πολύ μακρύτερο του αναμενόμενου. 

Ανεξαρτήτως αν στην παράταση της κρίσης συνέβαλαν τόσο οι μεταλλάξεις του ιού, που τον έκαναν πιο μεταδοτικό, όσο και οι παλινωδίες των ευρωπαϊκών αρχών που επιφορτίστηκαν με την προμήθεια των εμβολίων, το αποτέλεσμα δεν αλλάζει ουσιωδώς. 

Η κοινωνική δυσαρέσκεια δημιούργησε το υπόστρωμα για να βρουν έδαφος οι κάθε είδους αρνητισμοί και αμφισβητήσεις. Που με τη σειρά τους οδήγησαν αφενός στα περιορισμένα ποσοστά εμβολιασμού των ηλικιωμένων και αφετέρου στην απαίτηση όλο και περισσότερων συμπολιτών μας να αρθούν τα περιοριστικά μέτρα, παρά τη μεγάλη πίεση που εξακολουθεί να δέχεται το ΕΣΥ. 

Με δεδομένη, ωστόσο, την κατάσταση, για όποιον δεν εθελοτυφλεί, το άνοιγμα των κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων αποτελεί αναπόδραστο μονόδρομο. Καθώς σχεδόν όλοι έχουμε πλέον πρόσβαση τόσο στη διάγνωση, μέσω των τεστ που μπορούμε να κάνουμε για να διαπιστώσουμε αν είμαστε φορείς του ιού, όσο και στην επιδίωξη της ανοσίας μέσω των εμβολίων που είναι προσβάσιμα για εκατομμύρια Έλληνες, η ατομική ευθύνη αναδεικνύεται σε υπέρτατη αξία.

Με άλλα λόγια, το κράτος, έστω και με καθυστέρηση, που μπορεί να οφειλόταν και σε αντικειμενικές αδυναμίες, όπως η έλλειψη εμβολίων αλλά και τεστ, εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις τους. Οπότε εκείνο που μένει πλέον είναι να εκπληρώσουμε κι εμείς τις υποχρεώσεις μας. Οι οποίες δεν είναι άλλες από το να αναλάβουμε ο καθένας μας την ατομική του ευθύνη να τηρεί τα ισχύοντα περιοριστικά μέτρα, να υποβάλλεται σε τεστ και, κυρίως, να εμβολιάζεται.

Αν μέχρι τώρα, διάφοροι εφεύρισκαν –δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα- άλλοθι για να αμφισβητήσουν την μέριμνα της Πολιτείας, στο εξής, κακά τα ψέματα, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Μόνον «ψεκασμένοι», ή άλλου είδους ιδεοληπτικοί, μπορούν πλέον να αρνούνται την ατομική τους ευθύνη. Και, αντ΄ αυτού, να αναλαμβάνουν το… ρίσκο να νοσήσουν από κορωνοϊό. Κράζοντας κι από πάνω: «που είναι το κράτος να μας προστατεύσει;». 

Ας μην τους το επιτρέψουμε. Ή, τουλάχιστον, ας τους περιορίσουμε. Κάνοντας όλοι οι υπόλοιποι το καθήκον μας. Απέναντι στους εαυτούς μας αλλά και στους γύρω μας. Με τους οποίους, όπως απέδειξε η κρίση αυτή, είμαστε τόσο, μα τόσο, κοντά.