Γρ. Νικολόπουλος

Συγκρίνοντάς τις με τις επιπτώσεις που είχαν η κρίση των subprimes το 2008 και οι Δίδυμοι Πύργοι, θεωρούν ότι θα είναι χειρότερες.

Αστεία πράγματα. Και μόνο αυτές οι συγκρίσεις αποτελούν μια ισχυρή ένδειξη ότι οι άνθρωποι δεν έχουν αντιληφθεί την έκταση του προβλήματος. Δεν έχουν αντιληφθεί ότι οι επιπτώσεις του κορωνοϊού στις οικονομίες θα ήταν πράγματι ισοπεδωτικές ΑΝ τις αντιμετωπίζαμε με το παραδοσιακό μοντέλο με το οποίο λειτουργούμε τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό της επιβολής λιτότητας, αυστηρής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, με τη γερμανική λογική και την αντίστοιχη των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, που κατά σύμπτωση αυτές εκδίδουν τις αναλύσεις για τις επερχόμενες καταστροφές.

Αγνοούν ότι το βασικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού (σε αντίθεση με τον κομμουνισμό) είναι ότι προσαρμόζεται. Οτι ενσωματώνει τις αλλαγές και τις χρησιμοποιεί για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί.

Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι τραπεζίτες και οι οικονομικοί αναλυτές το έχουν ήδη καταλάβει οι πολιτικοί. Αυτοί που δεκαετίες ρωτούσαν τους τραπεζίτες τι να κάνουν, τώρα ξαφνικά πήραν τα ηνία και καθορίζουν την πολιτική ανεξαρτήτως των απόψεων των επενδυτικών τραπεζών.

Η λύση που έχει ήδη επιλέγει και εφαρμόζεται, ανεξαρτήτως του τι πιστεύουν οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες, είναι αυτή του απεριόριστου τυπώματος χρήματος (διότι περί αυτού πρόκειται ανεξαρτήτως του πώς ονομάζεται) προκειμένου να καλυφθούν όλες οι ανάγκες των κρατών, των επιχειρήσεων και των πολιτών που πλήττονται από την πανδημία.

Φυσικά υπάρχουν αντιρρήσεις από διάφορους δογματικούς και στενοκέφαλους ανά τον κόσμο, όπως είναι οι Γερμανοί και οι θαυμαστές τους Ολλανδοί και Φινλανδοί. Ωστόσο η γνώμη τους πλέον δεν έχει την ίδια βαρύτητα που είχε σε περιόδους ευημερίας. Ούτε έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν λιτότητα για δεκαετίες όπως έκαναν στην περίπτωση της Ελλάδας με τα μνημόνια. Δεν την έχουν αυτή τη δυνατότητα διότι οι «ασθενείς» είναι πολλοί - όλοι για την ακρίβεια.

Οταν ο ασθενής είναι ένας -π.χ. η Ελλάδα- υπάρχουν πολύ σοβαρά επιχειρήματα να επιβάλεις μια τιμωριτική πολιτική λιτότητας. Για παράδειγμα, αν είσαι χαλαρός με τους Ελληνες, θα «σκάσουν» οι Ιταλοί, οι Γάλλοι και διάφοροι άλλοι. Τώρα πια αυτά τα επιχειρήματα δεν υπάρχουν. Οπως δεν υπάρχουν ούτε τα επιχειρήματα των εμπορικών τραπεζών περί moral hazard, δηλαδή ηθικής ζημίας η οποία θα έκανε όσους χρωστούσαν να μην πληρώνουν αν διαπίστωναν ότι όσοι δεν πληρώνουν τα χρέη τους τελικά δεν παθαίνουν κάτι σοβαρό. Ολα αυτά έχουν τελειώσει επειδή η καταστροφή από τον κορωνοϊό αφορά τους πάντες.

Ηδη η Ευρώπη έχει χαλαρώσει, οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν για την έκδοση ευρωομολόγου ξεπερνιούνται με την έκδοση κορωνο-ομολόγου (που είναι ευρωομόλογο με άλλα λόγια) και οι Γερμανοί θα μείνουν με το παράπονο και τα μούτρα κατεβασμένα επειδή «ξεφύγαμε από το manual», το οποίο εκείνοι κράδαιναν ως δαμόκλειο σπάθη πάνω από τα κεφάλια όλων.
Τι θα γίνει λοιπόν στις οικονομίες;

Θα γίνει το εξής: Το ιδιωτικό χρέος θα μειώνεται ως ποσοστό του συνολικού και θα αυξάνεται το δημόσιο χρέος. Τα κράτη θα τυπώσουν χρήμα, θα δώσουν επιδοτήσεις, θα δώσουν εγγυήσεις σε δάνεια ιδιωτών και θα καλύψουν τις ανάγκες όλων ανεξαιρέτως. Μέσω αυτού του τρόπου οι ιδιωτικές επιχειρήσεις θα χρηματοδοτηθούν και θα συνεχίσουν να λειτουργούν, οι θέσεις εργασίας και τα εισοδήματα θα διατηρηθούν, η κατανάλωση θα επανέλθει μετά το τέλος των αποκλεισμών και οι οικονομίες θα μπουν σε ρυθμούς ανάπτυξης. 

Την ίδια στιγμή, το κρατικό χρέος όλων των χωρών θα εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη. Επειδή όμως θα είναι όλων των χωρών και όχι μιας χώρας και επειδή η εκτόξευση αυτή οφείλεται σε πανδημία και όχι σε παλιοχαρακτήρες, θα κάτσουν κάτω μαζί όλες οι κυβερνήσεις και θα βρουν τρόπο να αντιμετωπίσουν χωρίς ανεπανόρθωτες ζημιές αυτό το δυσθεώρητο χρέος. 

Ο σωστός τρόπος θα ήταν η διαγραφή για όλους και το ξεκίνημα από το μηδέν. Αυτό, όμως, δεν θα το κάνουν. Θα είχε εξάλλου πάρα πολλές αδικίες και θα γεννούσε πολλές νέες. 

Θα κάνουν όμως το άλλο: θα επιμηκύνουν το διάστημα αποπληρωμής του χρέους σε πολλές δεκαετίες. Τόσο πολλές που θα φαίνεται σχεδόν ασήμαντο ως ποσό επιβάρυνσης των ετήσιων προϋπολογισμών.

Με τον τρόπο αυτό και μέρος της φετινής ζημίας θα καλυφθεί από τα κράτη και δεν θα υπάρξει μακροχρόνια ύφεση. 

Αντίθετα, η χορήγηση τεράστιας ρευστότητας θα προκαλέσει ανάπτυξη παντού και θα τεθούν νέοι κανόνες στον καπιταλισμό (ο οποίος θα ενσωματώνει όλες τις νέες οικονομικές θεωρίες που γράφονται τώρα και που είναι οι γνωστές παλιές περί σοσιαλισμού και κεϊνσιανισμού εμπλουτισμένες με hipster λογική).

Ουσιαστικά, λοιπόν, κλείνει το βιβλίο με τους λογαριασμούς (χωρίς να ανακοινωθεί επισήμως) και ξαναρχίζουμε από την αρχή. Και επειδή κανείς δεν πτωχεύει, δεν δικαιώνονται και οι προβλέψεις των διεθνών επενδυτικών τραπεζών.

Ο ιός αυτός όχι μόνο δεν θα προκαλέσει τεράστια οικονομική καταστροφή και ύφεση παγκοσμίως, αλλά θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη να προχωρήσουν σε έναν πιο ανθρώπινο καπιταλισμό, που θα χαρακτηρίζεται από μικρότερες οικονομικές διαφορές μεταξύ πλούσιων και φτωχότερων κρατών και ανθρώπων, πολύ λιγότερη απληστία, πολύ περισσότερη αλληλεγγύη και πολύ καλύτερα κέφια.

Οσοι αμφιβάλλουν ας δουν τι έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σχέδια Μάρσαλ στις οικονομίες και rock ‘n’ roll στα κέφια.

Το ίδιο θα γίνει και τώρα, ενώ ας ελπίσουμε ότι θα εμφανιστούν και μερικοί καθοδηγητές της κοινής γνώμης κάπως πιο αξιόλογοι για να γλιτώσουμε επί τη ευκαιρία από τις αδελφές Καρντάσιαν και τον άθλιο συνδυασμό χιπ χοπ και ραπ.