Γιώργος Κυριακός

Σήμερα, 100 μέρες μετά την παρουσία του κορωνοϊού, και οι δύο προτάσεις είναι στο χέρι μας να σχεδιαστούν, αλλά και να υλοποιηθούν. Το Πρόγραμμα Ελλάδα 2040, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να επιταχυνθεί για το 2030. Οσον αφορά στις επενδύσεις σημειώνω. Το νέο πακέτο των 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, που αναμένεται να λάβει η χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, μαζί με τα 19 δισ. ευρώ που εκτιμάται πως δικαιούται από το νέο ΕΣΠΑ και τα 7-8 δισ. ευρώ που αναλογούν από τα υφιστάμενα τρία εργαλεία που έχει αποφασίσει η Ε.Ε. και ενεργοποιούνται εντός του 2020 (SURE, EIBFund και ESM Pandemic Crisis Support). Φτάνουμε έτσι σε ένα ποσό που μπορεί να αγγίξει και τα 60 δισ. μέχρι το 2027. Μαζί και με την Ιδιωτική Πρωτοβουλία/Επενδύσεις ο στόχος των 100 δισ. δεν είναι μακριά. Είναι πολύ σημαντικό να καθορίσουμε το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας μας και να επικεντρωθούμε στους κλάδους αυτούς που θα μας βοηθήσουν ως χώρα να αναπτυχθούμε και να ξεπεράσει το ΑΕΠ τα 400 δισ. το 2030. Στην Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης θα πρέπει να καθορίσουμε και να επικεντρωθούμε στους κλάδους που πρωτίστως δημιουργούν υπεραξία, προσθέτουν θέσεις εργασίας, προσελκύουν επενδύσεις αλλά και κατανάλωση από το εξωτερικό. Φυσικά ένας τέτοιος κλάδος είναι ο τουρισμός, αλλά θέλω να αναφερθώ σε έναν κλάδο που θεωρώ εξίσου στρατηγικής σημασίας και που πολλές φορές δεν βρίσκεται στην προτεραιότητα του πολιτικού μας συστήματος, αν και συμμετέχει με 4% στο ΑΕΠ, διπλάσιο ποσοστό από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ μαζί με τη μεταποίηση ξεπερνά το 8% του ΑΕΠ. Πρόκειται για την αγροτική βιομηχανία.

Η έκταση της γεωργικής γης της Ελλάδας ανέρχεται σε 35.455 χιλιάδες στρέμματα (29,8% της συνολικής έκτασης), που όμως περιλαμβάνει και αρκετές ορεινές περιοχές. Η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας δεν είναι αυτή που θα μπορούσε. Ενδεικτικά, η μέση απόδοση ανά στρέμμα στη χώρα μας ανέρχεται σε 150 ευρώ, όταν στο Ισραήλ φτάνει στα 1.500 και στην Ολλανδία τα 2.000 ευρώ. Βασικοί παράγοντες για τη μειωμένη αποδοτικότητα στην Ελλάδα αποτελούν ο κατακερματισμός του κλήρου, η μη επισταμένη χρήση της τεχνολογίας, η -τις πιο πολλές φορές- μη καλλιέργεια προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, αλλά και διαφοροποίησης.

Η ανταγωνιστικότητα σχετίζεται με το κόστος παραγωγής αλλά και με την τελική τιμή πώλησης των προϊόντων, που πάντα είναι συνάρτηση της σχέσης τιμή/αξία που προσλαμβάνει ο τελικός καταναλωτής, καθώς και με τα κόστη διανομής και το κέρδος των χοντρεμπόρων ή των λιανεμπόρων. Το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα επιβαρύνεται ακόμη από το υψηλό κόστος ενέργειας, καθώς και λόγω της έλλειψης σημαντικών κινήτρων -και όχι επιχορηγήσεων- για την επένδυση σε τεχνολογία και στην προώθηση της εξωστρέφειας. Η τιμή πώλησης έχει άμεση σχέση με την προσλαμβάνουσα αξία (price/value). Σε όλα τα προϊόντα -και ιδιαίτερα στα εξαγώγιμα- σημαντική προτεραιότητα έχει το branding. Τόσο σε εθνικό όσο και σε προϊοντικό επίπεδο.

Η Ιταλία εδώ και πολλά χρόνια επαφίεται στην πρωτοβουλία των ιδιωτικών εταιρειών, ενώ η Ισπανία προωθεί το κρατικό branding. Εμείς ως χώρα πιστεύω ότι πρέπει να προωθήσουμε και τα δύο, ιδιαίτερα τώρα που η Ελλάδα μας έχει καταπλήξει όλο τον κόσμο με τη σοβαρότητα και τον επαγγελματισμό της. Κάπως έτσι -και για άλλους λόγους- είχε καταπλήξει τον κόσμο το 2004 διοργανώνοντας εξαιρετικούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Το δε σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων ψηφισμένο ως ένα από τα καλύτερα σύμβολα όλων των εποχών. «Και ένα περήφανο έθνος παρουσίασε ένα σχέδιο λογότυπου για την εκδήλωση που δεν θα μπορούσε να ήταν πιο ελληνική», είπαν οι ξένοι. Για την ιστορία, το σύμβολο αυτό το δημιούργησε μια ελληνική εταιρεία, η Red Design Consultants. Δισεκατομμύρια δε μάτια είδαν την Ελλάδα μέσα από το σύμβολο αυτό.

Προτείνω λοιπόν να χαραχτεί ένα Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης ανά κλάδο, που θα αναγνωρίζει και θα αξιοποιεί τις συνέργειες μεταξύ των κλάδων. Ενδεικτικά, για την αγροτική ανάπτυξη προτείνω να εξεταστούν και να οροθετηθούν δράσεις όπως προγράμματα ΣΔΙΤ, προγράμματα εκπαίδευσης, κίνητρα για τις εξαγωγές, λιγότερη γραφειοκρατία, περαιτέρω ενδυνάμωση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, branding των ελληνικών προϊόντων αλλά και της χώρας μας και ενασχόληση νέων ανθρώπων με μεράκι και χρήση τεχνολογίας. Ταυτόχρονα θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για την ενοποίηση των μικρών κλήρων επ’ ωφελεία όλων.

Στη συνολική δε εικόνα προτείνω να χαραχτεί μια εθνική στρατηγική την οποία θα υπηρετούν όλα τα κόμματα, συμφωνώντας στα πράγματα που τα ενώνουν και φυσικά και στα πράγματα στα οποία διαφέρουν. Μια στοχευμένη ανάπτυξη του ΑΕΠ σε ρυθμούς πάνω από 5% ανά έτος πρέπει να σχεδιαστεί.

Ενα ΑΕΠ που το 2031 θα ξεπερνάει τα 400 δισ. είναι εφικτό, αλλά και πολύ αναγκαίο. Πρέπει να κληθούν οι καλύτεροι Ελληνες -στην Ελλάδα και στο εξωτερικό-, σε κάθε τομέα, ανεξαρτήτως πολιτικής ταυτότητας, να συνεισφέρουν στην εκπόνηση ενός ρεαλιστικού εθνικού πλάνου.

Η ευκαιρία που εμφανίζεται στη χώρα μας τώρα θα καθορίσει την πορεία της τα επόμενα 50 χρόνια - και η ευθύνη όλων μας είναι μεγάλη. Ας τολμήσουμε όλοι μαζί να κάνουμε την υπέρβαση. Αλλη τέτοια ευκαιρία, και μάλιστα χρυσή, είναι αδύνατον να μας ξαναπαρουσιαστεί.