Γιάννης Μακρυγιάννης

Αλίμονο εάν περιμένουμε να αναγνωρίσει μια κυβέρνηση ότι καταστρέφει τη χώρα και άρα πρέπει να πάει σπίτι της – συν τοις άλλοις αυτό θα σήμαινε ότι μια τέτοια κυβέρνηση θα είχε αυξημένο βαθμό αντίληψης και μια κυβέρνηση με τέτοια ικανότητα δεν θα ήταν μάλλον τόσο καταστροφική, άρα υπάρχει μια παραδοξότητα στην ίδια την απαίτηση.

Είναι λοιπόν φυσικό οι εκάστοτε κυβερνώντες να θέλουν να παραμείνουν στην εξουσία μέχρι τέλους. Αρκεί να το υποστηρίζουν αυτό με πολιτικά επιχειρήματα, σχετικά με το έργο τους ή έστω επικαλούμενοι ότι οι άλλοι είναι χειρότεροι.

Από την ώρα όμως που μιλούν για… θεσμούς και ταυτίζουν την εξάντληση της 4ετίας δήθεν με θεσμική συμπεριφορά των πολιτικών δυνάμεων, αρχίζουν να υποκρίνονται και να προκαλούν. Μιλά για θεσμική συμπεριφορά ο κ. Σαμαράς, που έριξε πριν τη συμπλήρωση της τετραετίας, τρεις (ναι, 3!!!) κυβερνήσεις: του Μητσοτάκη, του Παπανδρέου και του Παπαδήμου – αυτής της τελευταίας ειδικά, καλά της έκανε.

Άλλωστε το 2009, η κυβέρνηση Καραμανλή δεν κατέφυγε σε εκλογές; Δηλαδή οι κυβερνήσεις έχουν δικαίωμα να τα θαλασσώνουν και μετά να τα φορτώνουν σε άλλους το ταχύτερο, αλλά οι αντιπολιτεύσεις δεν πρέπει να προκαλούν εκλογές, αξιοποιώντας τις προβλέψεις του πολιτεύματος, επειδή κάτι τέτοιο είναι αντιθεσμικό; 

Ο «θεσμικός», όπως τον εμφανίζουν πολλοί, Σημίτης επίσης δεν έκανε πρόωρες εκλογές; Δηλαδή οι κυβερνήσεις μπορούν να έχουν για τον εαυτό τους το δικαίωμα του εκλογικού αιφνιδιασμού, αλλά οι αντιπολιτεύσεις είναι φορείς αστάθειας και αντιθεσμικής συμπεριφοράς, όταν τις ζητούν ή όταν καταφέρνουν να τις επιβάλλουν;

Γενικότερα υπάρχει ένα θέμα με το υποκριτικό επιχείρημα ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να εξαντλούν την 4ετία και ότι επιτέλους πρέπει η χώρα να έχει κυβερνήσεις ολοκληρωμένης θητείας. Συνήθως το λένε όσοι θέλουν απλά να υποστηρίξουν την εκάστοτε κυβέρνηση και όχι επειδή θέλουν να αναδείξουν την σημασία των θεσμών.

Κυβερνήσεις 4ετίας μπορεί να υπάρξουν εάν το πολίτευμα διαθέτει και μηχανισμούς εξισορρόπησης των εξουσιών. Η εκτελεστική δηλαδή, της οποίας φορέας είναι η κυβέρνηση, να ελέγχεται αποτελεσματικά από ένα ή και περισσότερα σώματα: όχι μόνο από τη Βουλή δηλαδή, την οποία έτσι κι αλλιώς την υποβαθμίζουν οι κυβερνήσεις, αλλά και από μια γερουσία, για παράδειγμα. Εκτός κι αν η Βουλή έχει ένα διαφορετικό ρόλο από το σημερινό, που ουσιαστικά οι συμπολιτεύσεις λειτουργούν ως προθάλαμος για το υπουργικό θώκο και εκχωρούν το θεσμικό τους ρόλο, της νομοθετικής αρμοδιότητας και του κοινοβουλευτικού ελέγχου, στα εκάστοτε πρωθυπουργικά γραφεία και τους κορυφαίους υπουργούς – δελφίνους, ώστε να γίνουν αρεστοί και να προτιμηθούν στους ανασχηματισμούς. Γι’ αυτό λοιπόν, μέσα σε ένα θεσμικό περιβάλλον σαν αυτό που υπάρχει από τη μεταπολίτευση, οι κυβερνήσεις δρουν περίπου ανεξέλεγκτα. Ίσως όσοι προέβλεψαν στο Σύνταγμα τη σύνδεση της προεδρικής εκλογής με διενέργεια βουλευτικών εκλογών, να είχαν στο μυαλό τους αυτό ακριβώς: Να θεσμοθετήσουν κάποιες δικλείδες ώστε η τυχόν δυσαρμονία της κυβέρνησης με τη λαϊκή βούληση να μπορεί να εκφραστεί δημοκρατικά, δηλαδή με εκλογές.

Γι’ αυτό και τυχόν εκλογές με αφορμή την προεδρική εκλογή τον Μάρτιο μόνο δείγμα αντιθεσμικής εξέλιξης δεν θα είναι.