Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Το επιχείρημα που προβάλλουν βέβαια οι κυβερνώντες στους δανειστές δεν είναι το πολιτικό, αλλά ο κίνδυνος να φρενάρει και πάλι η οικονομία αν προχωρήσουν οι περικοπές των συντάξεων και αφαιρεθούν περί τα 2 δισ. ευρώ από την κατανάλωση, τη στιγμή ακριβώς που η τελευταία έδειξε κάποια σημεία «ανάνηψης» το β’ τρίμηνο του 2018 (αυξήθηκε +1%), για πρώτη φορά από τις αρχές του 2017.

Η υποτονική κατανάλωση δεν είναι έκπληξη, αφού κάθε νέο στοιχείο επιβεβαιώνει τη ζοφερή εικόνα μιας αγοράς όπου οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις συσσωρεύονται και υπάρχει αντικειμενική αδυναμία εξυπηρέτησης.

Μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, επιχειρήσεις, όλοι, περιορίζουν τις δαπάνες και αυτό αντανακλάται και στον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ, το οποίο αυξάνεται μεν, αλλά όχι με τους αναμενόμενους ρυθμούς.

Οι φόροι επιβάλλονται, αλλά η εισπραξιμότητά τους υποχωρεί, ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων μειώνεται, οι κατασχέσεις έχουν γίνει πλέον γενικευμένο φαινόμενο και το μαύρο χρήμα διογκώνεται αντί να μειώνεται, καθώς πολλοί παρουσιάζουν μειωμένα έσοδα για να πληρώνουν λιγότερες εισφορές.

Η κυβέρνηση δείχνει εμμέσως να αναγνωρίζει το πρόβλημα όταν προαναγγέλλει μειώσεις εισφορών και φόρων για το επόμενο διάστημα.
Ωστόσο οι μελλοντικές σταδιακές ελαφρύνσεις δεν πρόκειται να λύσουν το άμεσο πρόβλημα των οφειλών που συσσωρεύτηκαν τα τρία τελευταία χρόνια, «τα τελευταία χρόνια των μνημονίων», όπου στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε ένα νέο κύμα υπερχρέωσης.

Χρειάζεται μια νέα γενικευμένη ρύθμιση οφειλών, κάτι σαν τις 100 δόσεις που είχαν γίνει το 2015 και είχαν πολλαπλό όφελος, καθώς τα έσοδα αυξήθηκαν, οι φορολογούμενοι ανάπνευσαν και η αγορά ευνοήθηκε.

Μια νέα, όσο το δυνατόν πιο γενικευμένη, ρύθμιση οφειλών φαίνεται να είναι η μόνη δίκαιη και αποτελεσματική διέξοδος για να σπάσει ο φαύλος κύκλος, να ρυθμιστούν τα συσσωρευμένα βάρη του τρίτου μνημονίου και να εισέλθουν όλοι, μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, επιχειρήσεις, με καλύτερους όρους στη νέα φάση, ανατροφοδοτώντας έναν ενάρετο πλέον κύκλο.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός στην πράξη δεν έχει δουλέψει, άλλωστε δεν αφορά παρά ελάχιστους (και πάντως όχι τους μισθωτούς), ενώ και οι 12 δόσεις της Εφορίας διαπιστωμένα δεν αρκούν αφού ένα μεγάλο ποσοστό χάνεται και οι ΔΟΥ περνούν στις κατασχέσεις.

Οι δανειστές, βέβαια, ήταν παραδοσιακά αρνητικοί σε γενικευμένες ρυθμίσεις, με το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο ενισχύει τον «ηθικό κίνδυνο» και καλλιεργεί «κουλτούρα μη πληρωμής υποχρεώσεων».

Τα επιχειρήματα αυτά όμως σε μια χώρα που έχει χάσει το ¼ 1/4 του εισοδήματός της και επιχειρεί να βγει από έναν δεκαετή κύκλο κατάρρευσης θυμίζουν τη Μαρία Αντουανέτα που αναρωτιόταν γιατί δεν τρώνε παντεσπάνι οι Γάλλοι χωρικοί οι οποίοι επαναστάτησαν γιατί δεν είχαν ψωμί.

Αλλωστε, αφού η κυβέρνηση έχει πλέον αυξημένο βαθμό ελευθερίας, θα πρέπει να σταθμίσει το βέβαιο όφελος μιας νέας τελευταίας ρύθμισης οφειλών με το πιθανό κόστος που μπορεί να λάβει τη μορφή αρνητικών επισημάνσεων στην έκθεση προόδου της Κομισιόν.

Είναι σωστό και αναγκαίο να μη μειωθούν κι άλλο οι συντάξεις. Είναι όμως το ίδιο αναγκαίο να βγει το μαχαίρι από τον λαιμό όλης της μεσαίας τάξης, ιδιαίτερα των πιο παραγωγικών και δυναμικών στρωμάτων που ακούν μεν τις εξαγγελίες περί εξόδου από τα μνημόνια και καλύτερων ημερών, αλλά βλέπουν τα βάρη να αυξάνονται και το αδιέξοδο να πλησιάζει.