Γ. Χ. Παπαγεωργίου

 Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης κάλυψαν το γεγονός χωρίς να δώσουν την εικόνα ενός “αντιευρωπαϊστή” που απειλεί τη συνοχή του ευρώ. Κάθε άλλο. Μετέδωσαν ένα τελείως “ευρωπαϊκό” κλίμα και η εικόνα παρέπεμπε σε μια εποικοδομητική συνεργασία των δύο πλευρών, όσο κι αν δεν υπήρξαν δηλώσεις και αντιδράσεις από την πλευρά της ΕΚΤ.

Η συνάντηση προηγήθηκε κατά μια ημέρα της τοποθέτησης του Γιάννη Στουρνάρα ως επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδος και παρόλο που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε εκφράσει αντιρρήσεις, τις γνωστοποίησε μεν στον κ. Ντράγκι αλλά δεν “ανέβασε” το θέμα  και το βάρος δόθηκε σε ουσιαστικά ζητήματα όπως η ανάγκη ελάφρυνσης του χρέους, η ρευστότητα στην ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία, η ανάγκη ενός επενδυτικού new deal αλλά και τα επικείμενα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Αυτό δεν εμπόδισε το ΣΥΡΙΖΑ την επομένη, στο εσωτερικό της χώρας να υποστηρίξει ότι  «η κυβέρνηση δεν νομιμοποιείται να λαμβάνει τόσο κρίσιμες αποφάσεις χωρίς τη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ούτε να θεωρεί ότι δεσμεύει την επόμενη κυβέρνηση με μια τέτοια απόφαση».

Στην πράξη βέβαια οι δυνατότητες της αξιωματικής αντιπολίτευσης να επηρεάσει πραγματικά την επιλογή του διοικητή είναι ανύπαρκτες. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει μόνο εάν η κυβέρνηση έδειχνε διάθεση συνεννόησης και συναίνεσης -πράγμα που δεν έγινε. Η ελληνική πολιτική παράδοση δεν ευνοεί -τουλάχιστον μέχρι σήμερα- τέτοιες διεργασίες.

Ίσως ήρθε ο καιρός να γίνει και αυτό και μένει να δούμε τη στάση που θα τηρήσει και ο Γιάννης Στουρνάρας στο νέο του ρόλο, που είναι διαφορετικός από εκείνον του υπουργού Οικονομικών και επιβάλει μια πιο σφαιρική προσέγγιση, από οικονομική αλλά και πολιτική σκοπιά.
Ούτως ή άλλως, θεσμικά η επιλογή είναι θέμα της κυβέρνησης και τυπικά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος δεν μπορεί να μετακινηθεί εν μέσω της θητείας του.

Στην Κύπρο, όταν ο πρόεδρος Αναστασιάδης θέλησε να μετακινήσει τον πρώην διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ο Μάριο Ντράγκι διεμήνυσε ότι κάτι τέτοιο αποτελούσε παραβίαση των ευρωπαϊκών συνθηκών.  Τελικά η αλλαγή έγινε όταν ο πρώην διοικητής παραιτήθηκε επικαλούμενος αδυναμία συνεννόησης με το δ.σ. της τράπεζας αλλά και προσωπικούς και οικογενειακούς λόγους. Στην πραγματικότητα, βέβαια, η παραίτηση υπεβλήθη επειδή η συνεργασία με την κυπριακή κυβέρνηση ήταν αδύνατη.

Το σύστημα του ευρώ δίνει τεράστια ανεξαρτησία στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα “παρακλάδια” της, τις κεντρικές τράπεζες.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είναι περισσότερο “δεμένος” με την ΕΚΤ παρά με την ελληνική κυβέρνηση.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις τεράστιες πραγματικές “εξουσίες” της ΕΚΤ, χωρίς τον αντίστοιχο δημοκρατικό έλεγχο, αποτελεί ασφαλώς ένα από τα προβλήματα του κοινού νομίσματος.
Μέχρι σήμερα, το ευρύτερο σύστημα της ευρωζώνης, στάθηκε “απέναντι” στο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρώντας να τον αναδείξει ούτε λιγο ούτε πολύ ως κίνδυνο για το ευρώ.
Μένει να δούμε εάν μετά τη συνάντηση Τσίπρα-Ντράγκι και την πραγματιστική στάση που φαίνεται να εντάσσει ο ΣΥΡΙΖΑ στη στρατηγική του απέναντι στην Ευρώπη, θα υπάρξει και αλλαγή στάσης από την πλευρά των εταίρων.

Από την άλλη πλευρά, μένει να φανεί και κατά πόσον με ποιο τρόπο ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινηθεί απέναντι στο ασφυκτικό πλαίσιο που διαμορφώνει η ΕΚΤ και η ευρωζώνη αλλά και πώς θα διαμορφώσει τις δικές του ισορροπίες σε σχέση με όσους περιμένουν ανατροπές, τόσο στο εσωτερικό του κόμματος όσο και στην κοινωνία.