Γ. Ι. Πατσόπουλος

Αιώνας των -ισμών, των εμμονών, των φανατισμών, των ιδεολογιών με τις καλύτερες προθέσεις και κολασμένη κατεύθυνση, με τα ωραιότερα λόγια και τις χειρότερες πράξεις. «Ιδεολογία», «Πίστη»: πόσα εγκλήματα οφείλουμε σε αυτές τις κατά τα άλλα ωραίες λέξεις! Στον αιώνα αυτό δημιουργήθηκαν και κρίθηκαν πολλά πολιτικά συστήματα, ακραία φαινόμενα, οικονομικές κρίσεις, επαναστάσεις. Αιώνας του κουμμουνισμού, του φασισμού αλλά και της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Και φτάσαμε στο τέλος της περιόδου με τις πολλές ταλαντεύσεις και την αρχή του ελπιδοφόρου 21ου, του πιο πολιτισμένου και εμπλουτισμένου από τις τεχνολογικές προόδους αιώνα.

Οι σύγχρονοι πολιτικοί φαίνεται ότι έχουν γαλουχηθεί και εκπαιδευτεί από την εποχή των ιδεολογικών συγκρούσεων. Οι αγώνες μεταφέρθηκαν από τα πεδία της μάχης και τα ιδεολογικά συγγράμματα στα μέσα επικοινωνίας και ιδιαίτερα στην τηλεόραση. Και επειδή η συνήθεια είναι δεύτερη φύση επικρατεί το φαινόμενο της αντιπαράθεσης σαν αυτοσκοπός. Για τη μάχη των εντυπώσεων, όχι για το αποτέλεσμα. Τι έχουν για παράδειγμα να χωρίσουν μεταξύ τους τα περισσότερα δημοκρατικά κόμματα όταν πιστεύουν στον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία, στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα - επιθυμώντας την παραμονή τους σε αυτή, στο ίδιο Σύνταγμα - χωρίς την πραγματική πρόταση αλλαγής του, στον ίδιο περίπου τρόπο διακυβέρνησης;

Μήπως η αντιπαλότητά τους είναι «αγώνας συμφερόντων μεταμφιεσμένος σε σύγκρουση ιδεολογιών»;

Οι συνήθειες, όμως, από τον αιώνα των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων είναι δύσκολο να κοπούν. Οι εμμονές αυτές δημιούργησαν έναν τύπο πολιτικού ο οποίος θα εκλείψει πολύ σύντομα: ο πρωταθλητής των λόγων, της εικόνας, της επικοινωνίας, της χωρίς λόγο και αφορμή αντιπαράθεσης, της ασυνέπειας, του «φαίνεσθαι», του λαϊκισμού. Ο πολιτικός που ξέρει να χειρίζεται τον προφορικό λόγο, που λέει εξυπνάδες και συνθήματα, εύκολα λόγια, έξυπνες ατάκες, σταρ της τηλεόρασης και της πλατείας, ο πετυχημένος σόουμαν. Ικανότητες που πολύ σύντομα θα είναι εκτός εποχής.

Γι’ αυτό προοδεύουν στον κλάδο αυτό οι επαγγελματίες της επικοινωνίας, όπως π.χ. δικηγόροι, καλλιτέχνες, διαφημιστές, δημοσιογράφοι, συνδικαλιστές, ηθοποιοί και γενικά εκπρόσωποι κάθε ασχολίας που δημιουργεί αναγνωρισιμότητα και μεγάλη ικανότητα στις λεγόμενες «δημόσιες σχέσεις». Ομως όταν οι μεγάλες αποφάσεις παίρνονται από τους ινστρούχτορες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προς τι όλο αυτό το θέατρο; Για τις εντυπώσεις ή για τις διαδικασίες της κυβερνητικής πολιτικής που οι Ευρωπαίοι άφηναν για το προς εξαφάνιση είδος; «Ασχοληθείτε με κάποιες λεπτομέρειες προκειμένου να έχετε λόγο ύπαρξης», είναι σαν να φωνάζει η νέα τάξη πραγμάτων. Αλλοι αποφασίζουν για το κεντρικό ταμείο. Εσείς ασχοληθείτε μόνο με το «petty cash» και κάποιες γραφειοκρατίες που λέγονται «θεσμικά ζητήματα».

Και ο άσκοπος αγώνας συνεχίζεται πάνω σε λεπτομέρειες. Διαφωνίες στις οποίες δεν θα έδιναν καμία σημασία αν ήταν θέμα αρχών και ιδεολογίας. Ομως είναι μάχη μικροσυμφερόντων με μοναδικό σκοπό την επανεκλογή και τη διατήρηση της ιδιότητας. Μεγάλη έλξη η εξουσία. Πάθος που δεν σβήνει ακόμα και όταν η κατάκτησή της είναι χωρίς αντίκρισμα.

Φαίνεται λοιπόν ότι τελικά η εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ενότητας δεν είναι εποχή ιδεολογιών, αλλά περίοδος που απαιτεί «καλή διαχείριση». Με απλά λόγια, εργασία χωρίς πολλές κουβέντες και απίστευτες φανφάρες. Οι πολιτικοί θα έκαναν λιγότερα λάθη αν λειτουργούσαν σαν επιχειρηματίες και οι περισσότερες σύγχρονες πολιτείες θα είχαν πολύ καλύτερη πορεία αν είχαν επιχειρηματικές διαδικασίες διοίκησης αντί συναγωνισμού στην εφήμερη επιτυχία του επικοινωνιακού τεχνάσματος. Ικανότητα στην κατασκευή του προϊόντος, γνώση της αγοράς, επιτυχία στις πωλήσεις, πετυχημένες επενδύσεις, λογική στις δαπάνες, σωστή διοίκηση κ.τ.λ. Δεν ξεχνούν τις καταστροφές που προκάλεσαν οι κατά καιρούς μεγάλοι ρήτορες δήθεν μεγάλοι ψευτοηγέτες. Κουράστηκαν να ακούν για ιδέες συγκρουόμενες, επίκαιρες ή όχι, αντιπαθείς ή όχι, που στο παρελθόν απέτυχαν και προκάλεσαν ανεπανόρθωτες ζημιές κατά συρροή. Οι σύγχρονοι κυβερνήτες πρέπει να μοιάζουν περισσότερο με τον εργατικό και έντιμο διαχειριστή μιας επιχείρησης παρά με κάκιστη έκδοση δημαγωγού με μοναδική ικανότητα τον θεατρινισμό.

Καιρός είναι να ασχοληθούν στα σοβαρά και με κάτι δύσκολο. Μεγάλος ο κορεσμός από τα εύκολα και τα συνηθισμένα. Ας εγκαταλείψουν τα μαθήματα επικοινωνίας, τις επιδόσεις σε αυτό το σπορ και ας εξασκηθούν στο μάθημα της χρηστής διαχείρισης εμπλουτισμένο με μερικά απλά μαθήματα οικονομικής των επιχειρήσεων. Επρεπε να το έχουν κάνει από καιρό, θα είναι το μόνο μάθημα που θα χρειάζεται επιτυχείς εξετάσεις στο κοντινό μέλλον. Αν θέλουν να διατηρήσουν την ιδιότητά τους και την κατά φαντασία εξουσία τους.