Δημήτρης Παγαδάκης

Κούρεμα, νέα δάνεια, μακροχρόνιες δεσμεύσεις μπήκαν στη σειρά. Και τώρα που διευθετήθηκαν οι μεγάλοι στόχοι, απομένουν κάποιες μικρολεπτομέρειες, όπως περικοπές θέσεων εργασίας, μείωση εισοδημάτων, ψαλίδισμα μισθών, ακρωτηριασμός συντάξεων, υπερφορολόγηση και νέα λουκέτα μικροεπιχειρήσων. Τα γνωστά δυσοίωνα. Κοινώς, νέα λιτότητα, νέες θυσίες, νέα φτώχεια. Ο Ράιχενμπαχ το εξομολογείται.

Ο πρόεδρος του ΣΕΒ το υπαινίσσεται. Ο πρόεδρος της ΤτΕ το επισημαίνει. Το κοινωνικό τοπίο το επιβεβαιώνει. Η φτώχεια επιστρέφει ορμητικά. Η απεχθής, ζωώδης και ολέθρια Πενία, κατά τον Αριστοφάνη, διαχέεται απελπιστικά. Iσως μόνο ο γραμματέας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης την εντοπίζει χαρακτηριστικά σε ενδεχόμενη προτίμηση της πλειοψηφίας προς την Αριστερά. Είναι θέμα οπτικής. Εξάλλου, ακόμα και η φτώχεια των άλλων δημιουργεί ευρύτερες πολυεστιακές παρενέργειες.

Κακά τα ψέματα. Η χώρα μπαίνει στη φετινή άνοιξη ζαρωμένη. Σχεδόν ξεπαγιασμένη μετά τον μακρύ χειμώνα που άφησε χιλιάδες νοικοκυριά χωρίς καλοριφέρ, με απλήρωτα νοίκια, λογαριασμούς και δόσεις. Σοκαρισμένοι από την υλική αποστέρηση, οι μικρομεσαίοι εγκαταλείπουν τα φετιχοποιημένα τους αμάξια λόγω πανάκριβης βενζίνης. Βγάζουν, πλέον, στο σφυρί οικογενειακά κειμήλια, επαναφέρουν -όσοι δουλεύουν- στο γραφείο το σπιτικό κολατσιό από το πρώην περιφρονημένο πλαστικό ταπεράκι, ψωνίζουν στα κινέζικα και στριμώχνονται για πατάτες με το τσουβάλι. Και ακόμα χειρότερα, τρέμουν ξέπνοοι κάθε βράδυ καθώς πυκνώνει η βία απόκληρων και περιθωριακών που η κρίση εξωθεί μακριά από την επιβίωση, τον νόμο, τον αλληλοσεβασμό. Αναπόφευκτα, συνοικίες ολόκληρες αμπαρώνονται από το σούρουπο με αλυσίδες και σιδεριές για να αναχαιτίσουν τις καθημερινές διαρρήξεις. Ωστόσο, αυτό το ταμπούρι έχει ρωγμές. Από τη μια ο συστημικός αποκλεισμός και από την άλλη ο αυτο-αποκλεισμός αφήνει τρύπες για να μπουκάρει άνετα κάθε σπεκουλαδόρος του μίσους και της αυτοδικίας.

Δυστυχώς, αυτό το μίζερο σκηνικό στερήσεων και ανασφάλειας προετοιμάζει παραστάσεις μιας αμήχανης, αν όχι φτωχής, δημοκρατίας. Η ενεργοποίηση μερίδας των ευαισθητοποιημένων πολιτών υπέρ της κοινωνικής αλληλεγγύης δεν φτάνει. Η αφύπνιση θεσμών, όπως η Εκκλησία και η Αυτοδιοίκηση υπέρ της προσφοράς σε νεοάστεγους, άνεργους και πεινασμένους μαθητές, δεν αρκεί. Καλή η φιλανθρωπία, αλλά το ανάχωμα σε ένα σκοτεινό παρόν οφείλει να το ορθώσει υπεύθυνα το κοινωνικό κράτος. Και αυτό δεν γίνεται με ό,τι περισσέψει από το ψαλίδισμα της κρατικής χρηματοδότησης για τις εκλογικές δαπάνες. Απαιτείται πολιτικός συντονισμός με ενεργοποίηση πόρων για να δημιουργηθεί ισχυρό πλέγμα προστασίας από τη φτώχεια. Συμβατό, έστω, με τους στόχους του νέου δανειακού προγράμματος. Απαραίτητο, όμως, και για πρακτικούς λόγους. Δίχως κοινωνικό δίχτυ τα κυβερνητικά κόμματα κινδυνεύουν να πάνε για μόνιμο ψάρεμα.