Βασ. Αναστασόπουλος

Το κεντρικό πρόσωπο της εκστρατείας, ωστόσο, δεν ήταν αυτό που θα περίμενε κανείς -δεν ήταν, δηλαδή, ένας άνθρωπος γνωστός κυρίως για τις αθλητικές του επιδόσεις. Ήταν ο Κόλιν Κάπερνικ, ο 30χρονος «quarterback» των Philadelphia 49ers του αμερικανικού ποδοσφαίρου. Γνωστός, ενδεχομένως, στους πιο πολλούς, για την πελώρια… αφάνα του, γι’ αυτό το ιδιαίτερο στιλ κόμης που θυμίζει τον… Μαρουάν Φελαΐνί (αν και ο άσος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ απαρνήθηκε, πολύ πρόσφατα, τα… φουντωτά μαλλιά του), ο Κάπερνικ επελέγη από τη Nike ως κεντρικό πρόσωπο της νέας της καμπάνιας, όχι τόσο λόγω των διακρίσεών του εντός γηπέδων, όσο για την στάση του απέναντι στον… εθνικό ύμνο των ΗΠΑ.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Ο Κάπερνικ βρίσκεται χωρίς ομάδα στο NFL από τις αρχές του 2017. Αιτία, η κίνησή του να μην σταθεί όρθιος, αλλά να γονατίσει κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των Ηνωμένων Πολιτειών στον αγώνα των 49ers κόντρα στους Green Bay Packers, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να διαμαρτυρηθεί για τις δολοφονίες αφροαμερικανών από την αστυνομία και τις φυλετικές και ταξικές διακρίσεις. Μάλιστα, στις κάλτσες που φορούσε στον αγώνα εκείνο, διακρίνονταν… γουρούνια να φορούν το αστυνομικό πηλίκιο. «Δεν μπορώ να δείξω υπερηφάνεια για τη σημαία μιας χώρας που καταπιέζει τους μαύρους ανθρώπους και όλες τις μειονότητες. Δεν μπορώ να είμαι υπερήφανος σε μια χώρα με τόσα εκατομμύρια φτωχών και αστέγων.

Για μένα, αυτό είναι πολύ σπουδαιότερο από το φούτμπολ και θα ήταν εγωιστικό εκ μέρους μου να γυρίσω το βλέμμα μου αλλού. Κείτονται πτώματα στους δρόμους, οι δολοφόνοι έχουν άδεια μετ' αποδοχών και τη γλιτώνουν, ενώ έχουν δολοφονήσει» είχε δηλώσει τότε ο Κάπερνικ, προκαλώντας, όπως ήταν φυσικό, την οργή πολλών που δεν ήθελαν ν’ ακουστεί η αλήθεια -κορυφαίος όλων, ποιος άλλος από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Έκτοτε, συνέβησαν πολλά, τα οποία δεν είναι σκοπός μας να εξετάσουμε στο παρόν άρθρο. Ο Κόλιν Κάπερνικ απειλήθηκε, γιουχαΐστηκε, λοιδωρήθηκε, έμεινε άνεργος… Είχε προλάβει, όμως, να «φυτέψει έναν σπόρο»: αυτόν της αμφιβολίας, της αμφισβήτησης. Και οι Αμερικανοί άρχισαν, έπειτα από χρόνια σιωπής, να μιλούν για τις «άβολες αλήθειες» που επιμελώς έκρυβαν… κάτω από το χαλάκι της εξώπορτας. Αναγκάστηκαν να αναλογιστούν, να αναρωτηθούν, ακόμα και να επανακαθορίσουν έννοιες όπως ο πατριωτισμός, η κοινωνική αντίσταση, η ελευθερία του λόγου, τα εθνικά σύμβολα.

Όπως εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα παραπάνω, ο Κάπερνικ δεν ανήκει στη συνομοταξία εκείνη των αθλητών, που δεν μπορούν να αρθρώσουν περισσότερες από πέντε λέξεις ή να βάλουν παραπάνω από δύο προτάσεις στη σειρά. Δεν είναι ο τύπος του αθλητή που θα πει «κοιτάμε κάθε ματς ξεχωριστά» ή «δεν παίξαμε καλά απόψε, οι αντίπαλοί μας κέρδισαν δίκαια, συγχαρητήρια».

Είναι από μια άλλη, διαφορετική «πάστα» αθλητών, που δεν περιορίζουν την δράση τους μόνο εντός των τεσσάρων γραμμών του γηπέδου, αλλά εξελίσσονται σε πολυσχιδείς προσωπικότητες. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι διαφορετικά; Βρισκόμαστε στο 2018. Οι σύγχρονοι αθλητές δεν είναι... πρέσβεις του ΚΔΟΑ (Κτηνώδης Δύναμη, Ογκώδης Άγνοια). Είναι επαγγελματίες που διαπραγματεύονται τεράστια «deals», διαχειριστές του πιο πολύτιμου περιουσιακού τους στοιχείου: της εικόνας τους.

Και αυτήν την εικόνα δεν την αντιλαμβάνονται πλέον και δεν την περιορίζουν στο ασφυκτικό πλαίσιο ενός τύπου που απλά «τρέχει, πηδάει, σκοράρει ή καρφώνει» μέσα στο γήπεδο, εκτελώντας παραγγέλματα. Τουναντίον, κατανοούν ότι η φωνή τους έχει δύναμη και ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι αθλητές μπορούν να είναι πραγματικά επιδραστικοί στο δημόσιο βίο.

Πάρτε για παράδειγμα τα αδέρφια Γκασόλ, με τη σημαντική θητεία στα παρκέ του NBA. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν στα social media φωτογραφίες του Μαρκ Γκασόλ να συμμετέχει ως εθελοντής σε επιχείρηση διάσωσης προσφύγων, ενώ ο μεγαλύτερος αδερφός του, Πάου, συγκλόνισε την αθλητική κοινότητα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όταν έγραψε μια ανοιχτή επιστολή για τον μισογυνισμό και τις φαλλοκρατικές αντιλήψεις στον επαγγελματικό αθλητισμό. Θυμηθείτε προπονητές, όπως ο Στιβ Κερ των πρωταθλητών Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς ή ο… αειθαλής Γκρεγκ Πόποβιτς των Σαν Αντόνιο Σπερς να τα βάζουν ανοιχτά με την ισχυρότατη οργάνωση NRA, που προωθεί την χρήση των όπλων, μην διστάζοντας να συμπεριλάβουν στην αιχμηρή κριτική τους ακόμα και τον ίδιο των πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ -κάτι που έχει… αναγάγει σε επιστήμη ένας άλλος σπουδαίος σταρ και άνθρωπος, ο Λεμπρόν Τζέιμς. Και αντιληφθείτε ότι μέσα σε αυτό το περιβάλλον ζει, εργάζεται και «πλάθεται» ακόμη, ως αθλητής σε μεγάλο βαθμό, αλλά και ως χαρακτήρας σε ακόμα μεγαλύτερο, ένας Έλληνας: ο Γιάννης Αντετοκούνμπο.

Έχοντας αναχθεί πλέον, με το «σπαθί» του, σε έναν εκ των μεγαλύτερων σταρ του κορυφαίου επαγγελματικού πρωταθλήματος μπάσκετ στον κόσμο και όντας το απόλυτο «εξαγώγιμο προϊόν» της Ελλάδας, ο Γιάννης είναι κάτι περισσότερο από απλά ένας αθλητής με σχεδόν… εξωγήινες επιδόσεις.

Αναπτύσσει κοινωνική και φιλανθρωπική δράση, δίνει συνέντευξη μαζί με τον αδερφό του, Θανάση στην κεντρική σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, «κλέβει την παράσταση» με τις ατάκες του στους δημοσιογράφους, που δείχνουν έναν άνθρωπο που σκέφτεται και εκφράζεται έξω από τα συνηθισμένα -για παράδειγμα, όταν τον ρώτησαν πρόσφατα για τον μικρό χρόνο συμμετοχής του σε έναν αγώνα κόντρα στους Ορλάντο Μάτζικ, εκείνος απάντησε: «Εκτιμώ την ξεκούραση. Είναι σημαντικό. Ξέρω ότι, όταν θα είμαι στα 40 και θα έχω αποσυρθεί, θα μπορώ να κυνηγάω τα παιδιά μου και θα έχω ακόμη τα γόνατά μου. Δεν θα ψάχνω για γόνατα στο eΒay».

Όταν λοιπόν ο γνωστός οπαδός του Ολυμπιακού, Τάκης Τσουκαλάς -μιλώντας από τηλεοπτικού άμβωνος μετά την ήττα της ομάδας του από τον Παναθηναϊκό για την Euroleague- αποκάλεσε «πίθηκο» τον Θανάση Αντετοκούνμπο, που αγωνίζεται με τα χρώματα του «τριφυλλιού», ο Γιάννης Αντετικούνμπο δεν θα μπορούσε να μην πάρει θέση. Έγραψε στα social media, αυτολεξεί: «Καταρχάς Θανάση θέλω να σου ζητήσω συγνώμη γιατί ξέρω αυτό που θα πω θα τραβήξουν πολλά βλέμματα πάνω σου και πάνω μου και ξέρω είναι κάτι που δεν θες. Αλλά είμαι σίγουρος άμα ήταν ο μπαμπάς εδώ θα ήταν πολύ απογοητευμένος αν κρατήσω την σιωπή μου.

 Έχω χάσει τον ύπνο μου τις τελευταίες μέρες για το αρνητικό-ρατσιστικό περιστατικό που έγινε πρόσφατα. Αν αυτό μπορεί να συμβεί στον Θανάση ο οποίος εκπροσωπεί με περηφάνεια και με ένα συνεχές χαμόγελο την Εθνική Ελλάδας και τον Παναθηναϊκό, δεν μπορώ να φανταστώ την περνάνε άλλοι έγχρωμοι στην Ελλάδα. Είμαι παρά πολύ λυπημένος και απογοητευμένος. Αλλά δεν θα αφήσουμε τα αρνητικά σχόλια να αλλάξουν αυτή την οικογένεια και την αγάπη μας για την χώρα στην οποία μεγαλώσαμε. Εγώ και τα αδέρφια μου είμαστε Έλληνο-νιγηριανοι και σε όποιον αρέσει και θα συνεχίσουμε να εκπροσωπούμε και να μιλάμε με τα καλύτερα λόγια για την Πατρίδα μας».

Όπως ήταν φυσικό, η ανάρτηση του σούπερ σταρ των Μιλγουόκι Μπακς, που στάθηκε στο πλευρό του αδερφού του, δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Τουναντίον… Τα λόγια του Γιάννη Αντετοκούνμπο ξεπέρασαν τα στενά γεωγραφικά όρια της Ελλάδας, «ταξίδεψαν» σε όλο τον κόσμο και απέδειξαν για μια ακόμη φορά ότι απάντηση στον ρατσισμό και τον φασισμό μπορεί να υπάρξει -και να είναι αποστομωτική.

Το έκανε πρώτος ο Κάπερνικ. Τον ακολούθησαν κι άλλοι, δημιουργώντας μια «αλυσίδα», ένας «κρίκος» της οποίας είσαι πλέον κι εσύ. Συνέχισε, λοιπόν, να μιλάς, Γιάννη. Συνέχισε, γιατί δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιτρέπουμε στους ανθρώπους που έχουν άποψη, να την «πνίγουν» και να την κρατάνε για τον εαυτό τους. Συνέχισε, γιατί χρειαζόμαστε περισσότερους Αντετοκούνμπο στον κόσμο αυτό, παρά Τσουκαλάδες. Συνέχισε να μιλάς την αλήθεια σου, να την φωνάζεις δυνατά, από τα βάθη της ψυχής σου, συνέχισε ακόμα και να «προκαλείς», αν προτιμάς, εσύ, ένας μαύρος Έλληνας, ένας Ελληνονιγηριανός, όλους τους δήθεν εκπροσώπους της… Άριας φυλής.

Συνέχισε να τους μοιράζεις «τάπες», «φάπες» και… πόνο, κάθε φορά που μιλάς και γράφεις τα ελληνικά πιο σωστά απ’ όσο εκείνοι θα μπορέσουν να ψελλίσουν ή να συντάξουν μια πρόταση ποτέ. Συνέχισε να τους «καρφώνεις», όταν εμφανίζεσαι τυλιγμένος με τη «γαλανόλευκη» και τραγουδάς τον εθνικό ύμνο παρέα με χιλιάδες Έλληνες της διασποράς, που σε ακολουθούν σε όποιο γήπεδο και αν αγωνίζεσαι.

Συνέχισε να μιλάς, να υψώνεις τη δύναμη της φωνής σου σε ντεσιμπέλ πολύ πιο πάνω από τις άναρθρες κραυγές του ρατσισμού. Τόσο δυνατά, που να μην ακούγονται πια. Συνέχισε να μιλάς, Γιάννη. Να παίρνεις θέση. Γιατί ποτέ, τίποτα και κανένας δεν εξελίχθηκε με τη σιωπή και την «ασφάλεια» της ουδετερότητας...