Αντώνης Ν. Βγόντζας

Σχεδόν καλπάζουν. Μοιάζουν να τρέχουν σε μια ξέφρενη πορεία. Χωρίς γερό αναβάτη. Κανένας δεν τα προγραμμάτισε. Δεν αποκλείονται μικροσχέδια. Κανένα, όμως, από αυτά δεν μπορεί να ζωγραφίσει ολόκληρο τον πίνακα της εποχής που ζούμε. Μερικοί πρωταγωνιστούν στα σχέδια αυτά. Πολύ γρήγορα περνάνε σε δεύτερους ρόλους. Και αρκετοί εξαφανίζονται στα καμαρίνια της σιωπής.

Δεν υπάρχει, ακόμα, ταυτότητα γι’ αυτή την περίοδο. Δεν ξέρουμε τη συνολική πορεία. Ποιος στοχάστηκε πάνω στην προοπτική εμφάνισης ακραίων πολιτικών σχημάτων πολύ κοντά στον φασισμό και την τρομοκρατική αναρχία; Τελικά, ποιος θα μπορούσε να προβλέψει την πορεία ενός, άλλοτε κοσμοπολίτικου, λαού ανάμεσα σε ξενοφοβικές συμπληγάδες και άλλες σκοτεινές διαδρομές;

Ας ξεκινήσουμε τη δική μας αφήγηση:

Η Μεταπολίτευση τελείωσε. Απότομα. Δεν ολοκληρώθηκε. Και το τέλος της δεν σηματοδότησε την αφετηρία μιας άλλης ιστορικής περιόδου. Η Μεταπολίτευση απαξιώθηκε. Η Μεταπολίτευση έπεσε. Μέσα από τη διόγκωση και τερατογένεση της δικής της παθογένειας και των δικών της αφύσικων τοκετών ή παράξενων συγγενειών.

Το πραγματικό τέλος της Μεταπολίτευσης επήλθε στις 23 Απριλίου 2010. Ο Γιώργος Παπανδρέου, ως πρωθυπουργός της χώρας, ανακοίνωσε την απόφασή του να ζητήσει ένταξη της Ελλάδας σε έναν πρωτόγνωρο μηχανισμό στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η επιλογή του τόπου ανακοίνωσης ήταν καθαρά επικοινωνιακή. Ενα σκηνοθετημένο πλαίσιο εξαιρετικά μελαγχολικό. Σε ένα μικρό λιμάνι στο ακριτικό Καστελόριζο. Με φόντο τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Και μια ψαρόβαρκα. Από τύχη. Σαν να ήθελε να θυμίσει στους επιτηδευμένους και επιτήδειους σκηνοθέτες την κορβέτα της καταχωνιασμένης ελληνικής δραχμής.

Μετά το πραγματικό τέλος της Μεταπολίτευσης, ενέσκηψε και το ηθικό τέλος της. Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης του Πάσχα του 2012 συνελήφθη στο σπίτι του, στην οδό Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στην Αθήνα, απέναντι από την Ακρόπολη του κλασικού πολιτισμού και της νεογέννητης δημοκρατίας, ο Ακης Τσοχατζόπουλος. Κορυφαίο, πάλαι ποτέ, στέλεχος του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ. Παραλίγο πρωθυπουργός μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου στις 17 Ιανουαρίου 1996. Και παραλίγο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου. Οι κατηγορίες ήταν βαριές. Είχε προσποριστεί τεράστιο πλούτο κατά την περίοδο της ξεχασμένης πολιτικής του παντοδυναμίας. Η μέρα ήταν σημαδιακή. Το ηθικό τέλος της Μεταπολίτευσης συνέπεσε με την προκήρυξη των εκλογών της 6ης Μαΐου 2012.

Αυτές, όμως, οι εκλογές, μαζί και με εκείνες της 17ης Ιουνίου 2012, χάραξαν και το πολιτικό τέλος της Μεταπολίτευσης. Οι δύο ηγεμονικές πολιτικές δυνάμεις, της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, υπέστησαν καθίζηση. Τα εκλογικά ποσοστά τους αποδείχτηκαν καταστρεπτικά και απογοητευτικά. Κατάφεραν, βέβαια, να σχηματίσουν κυβέρνηση με τη σύμπραξη της Δημοκρατικής Αριστεράς. Από τότε, οι δύο αυτές δυνάμεις δεν κατάφεραν να αποκαταστήσουν αξιόλογες σχέσεις με την ελληνική κοινωνία. Ο εκλογικός σεισμός ήταν καταστρεπτικός.

Το ιστορικό τέλος της Μεταπολίτευσης ολοκληρώθηκε με τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015. «Πρώτη φορά Αριστερά»! στην κυβέρνηση. Με σύμμαχο και σύμπραξη του πιο ακραίου στην πολιτική Δεξιά φορέα. Που κατέληξαν στο τρίτο και πιο σκληρό νεοφιλελεύθερο («δεξιό»!) Μνημόνιο. Το πρώτο Μνημόνιο σφραγίστηκε με το αίμα αθώων. Που δεν δικαιώθηκαν ποτέ. Το δεύτερο σηματοδότησε την απαρχή μεγάλων πολιτικών μετατοπίσεων στο εκλογικό σώμα.

 Ο αναγκαίος κύκλος, νομικής και πολιτικής, έγκρισης και εφαρμογής του τρίτου Μνημονίου δεν έχει ολοκληρωθεί. Συνέπεσε με άλλη μία διάσπαση της ιστορικής «Αριστεράς». Και μια παταγώδη αποτυχία να αντιμετωπίσει το Μεταναστευτικό. Ενα καυτό πρόβλημα για το οποίο ισχυριζόταν ότι διέθετε ηθικό πλεονέκτημα.

Κανένα από τα Μνημόνια δεν θεράπευσε τη βαθιά δημοσιονομική, οικονομική και πολιτική κρίση της χώρας μας. Μερικά από τα μέτρα ίσως να ήταν σωστά. Το σύνολό τους έπασχε από ένα βασικό μειονέκτημα. Αυτοί που τα σχεδίασαν (όλα!) δεν μας ήξεραν. Ούτε θέλησαν να μας κατανοήσουν. Και αυτοί που ανέλαβαν το χρέος να τα εφαρμόσουν, δεν τα πίστεψαν. Σαν να «εκβιάστηκαν»! Ετσι ήθελαν να δείξουν.

Αυτό είναι το μειονέκτημα. Δεν είχαμε και δεν έχουμε πολιτική ηγεσία με γνώσεις. Με ικανότητες. Και, κυρίως, με θάρρος. Πώς να πείσουν; Πώς να καθοδηγήσουν; Πώς να εμπνεύσουν; Τουλάχιστον, τους πιο πολλούς.